„Scenu“ sami tworić

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:

Na wčerawšim zarjadowanju „Serbske ludowe wuměłstwo w 21. lětstotku“ bě hižo konstelacija hosći zajimawa. Woni zwuraznichu wšelake měnjenja nastupajo tradicionelne vs. moderne/ progresiwne/ eksperimentalne. Začuwach pak konsens, zo trjebamy w Serbach woboje. Młodźina njech wotkryje sej pod nowymi atributami ludowe wuměłstwo – njech je modifikuje a so z nim tež „hrajka“.

Moja konkluzija z wčerawšeho disku­sijneho wječora je, zo měła/móhła tradi­cija potajkim ruku w ruce z modernu hić. Jako pomjatk a wuslědźenje tohole herbstwa mamy profesionelne institucije, kaž na přikład Serbski institut a Serbski muzej, kotrež tónle proces na dobro Serbow přewodźeja. „Scenu“ za žiwu ludowu kulturu pak njech Serbja sami tworja, hdźežkuli w towaršnostnym žiwjenju so tež angažuja. Potom změje naše ludowe wuměłstwo tež přichod. Clemens Škoda

Nowy muž w SLA z idejemi

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:

Hakle štyri tydźenje wón w Serbskim ludwym ansamblu skutkuje. Z prěnjej mysličku pak je so nowy chórowy nawoda Andreas Pabst hižo do plana hrajneje doby zapisał: Spočatk nowembra móžemy na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja prěni koncert noweho rjadu „Mišterske twórby chóroweje hudźby“ dožiwić. „Rady ze swojimi idejemi k zhromadnemu dźěłu přinošuju. To je šansa tajkeho małeho domu, a to mje sem přiwabiło“, rozłožuje 37lětny, kiž je w minjenych lětach­ samostatnje skutkował a mjez druhim spěwnu akademiju w Kamjenicy nawjedował­.

DSLW załoženy

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:
Dźens před 60 lětami załožichu na próstwu Domowiny Dom za serbsku ludowu kulturu. Nowa institucija za nawod a spěchowanje našeje ludoweje kultury bu pozdźišo na Dom za serbske ludowe wuměłstwo (DSLW) přemjenowana a bě ministerstwu za kulturu NDR podrjadowana. DSLW měješe wšelake wotrjady, kaž hudźbu, tworjace wuměłstwo, ludowu reju, wuměłstwowe słowo a pozdźišo wutworjeny folklorny centrum. Lětnje přewjedowachu dźěłarnički rozdźělnych žanrow, kubłanja ludowych wuměłcow a jich nawodow, wuhotowachu wubědźowanje wo najrjeńše serbske jutrowne jejko, wudawachu materialije za kulturne ćělesa, spěwne łopjena a noty za chóry kaž tež teksty za lajske dźiwadła a Serbske pioněrske dźiwadło. Tak spisa Pětr Malink činohru „Nócny patient“ za Budyske Serbske lajske dźiwadło, kotrež je kruch 34 króć z wulkim wuspěchom předstajiło. Festiwale serbskeje kultury z dróhu ludoweho wuměłstwa a wustajeńcami běchu wjerški dźěławosće DSLW. Dom přesta kónc lěta 1993 skutkować, po tym hišće dwě lěće při Domowinje. Manfred Laduš

W Miłočanskej skale wuměłstwo dožiwić

Mittwoch, 31. August 2016 geschrieben von:

Miłoćicy (SN/MiR). Wulku profesionalitu a kreatiwnosć wuprudźeja hižo nětko wuměłske twórby, na kotrychž tuchwilu w Miłočanskej skale Při Krabatowym kamjenju dźěłaja. Hišće hač do njedźele maja wuměłcy ze wšelakich krajow chwile je dokónčić. Potom steja w fokusu publikuma, kotryž móže sej je na zakónčacym zarjadowanju 4. septembra wob­hladać a zbližić. „To su wosebite dźěła, a bjezdwěla namakaja zajimcy za sebje jedne, kotrež jich wosobinskemu słodej wotpowěduje“, zwurazni předsyda wuměłskeho towarstwa Kamjenjak Ludwig Pickert, kiž je rězbarjow a socharjow cyłej dwě njedźeli na městnje přewodźał.

Mjeztym dźesata mjezynarodna dźěłarnička zjednoća dźesać wuměłcow ze šěsć narodow a štyrjoch krajow. Wospjet towarstwo Kamjenjak z podpěru Nje­bjelčanskeje gmejny a financowanjom kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska kaž tež euroregiona Nysa dźěłarničku přewjeduje. Milan Brothánek na přikład zaběra so z drjewom. „Sym překwapjeny wo dobrych dźěłowych wu­měnjenjach­ a wo wulkotnej zhromad­nosći“, Čech měni.

Michał Mjeń

Mittwoch, 31. August 2016 geschrieben von:
31. awgusta 1791 narodźi so Michał Mjeń swójbje Budyskeho rěznika. We wuswobodźenskej wójnje 1813 wojowaše wón jako dobrowólnik přećiwo Napoleonej. Studujo w Lipsku teologiju a přisłušeše tamnišemu Serbskemu prědarskemu towarstwu. Swoje prěnje farske městno nastupi 1823 w Malešecach, a wot lěta 1826 do 1868 běše farar Bukečanskeje wosady. Mjeń bě narodnje wědomy doprědkarski duchowny. Z dalšimi fararjemi žadaše sej w zapodaću 1834 wot sakskeho parlamenta, wučbu serbšćiny na šulach zakonsce za­ručić. Wón zeserbšći někotre kěrluše a je 1837 nowe spěwarske sobu wudał. Wjele lět předsydowaše Budyskej konferency serbskich duchownych. W byrgarsko-demokratiskej rewoluciji 1848/1849 angažowaše so w serbskim burskim hi­banju. W decembru 1848 namjetowachu Bu­kečanscy Serbja jeho jako kandidata za wólby­ do Sakskeho krajneho sejma. Wot załoženja 1847 bě Mjeń čłon Maćicy Serbskeje. Šěsć lět je tež w Drježdźanskej Křižnej cyrkwi serbske kemše swjećił. 7. nowembra 1875 zemrě wón w Drjež­- dźanach. Manfred Laduš

Znowa we Łužicy slědźiła

Dienstag, 30. August 2016 geschrieben von:

Cyły awgust je dr. Fen-fang Tsai, wědomostnica z Taiwana a přisłušnica tamnišeje narodneje mjeńšiny Hakka, za slědźerski projekt we Łužicy a w Němskej po puću była. Tónraz steješe muzej mjeńšiny w srjedźišću.

Budyšin (SN/CoR). Sydom lět je so mjeztym minyło, zo přebywaše prof. dr. Fen-fang Tsai posledni raz swojeho doktorskeho dźěła dla we Łužicy. 2010 wuńdźe wuslědk jeje přepytowanjow jako zwjazk 53 rjadu Spisy Serbskeho instituta, a to pod hesłom „Gender and Identity Construction across Difference“. Serbowki, jich wšědny dźeń a jich identita běchu wědomostnicu tehdy zajimowali.

Filharmonijawobsteji 20 lět

Dienstag, 30. August 2016 geschrieben von:
Zhorjelc (dpa/SN). Składnostnje 20lětneho wobstaća Noweje łužiskeje filhar­monije podadźa so jeje hudźbnicy wot 2. septembra z twórbami Aarona Jayja Kernisa, Franzca Liszta, Johannesa Brahmsa, Nikolaja Rimskeho-Korsakowa na turu po Łužicy. „Tež po 20 lětach smy hišće jara čili a přeco zaso dobre wuchadźišćo młodym hudźbnikam“, praji generalny hudźbny direktor filharmonije Andrea Sanguineti. Orchester nasta 1. awgusta 1996 přez fuziju Łužiskeje filhar­monije a Zhorjelskeho filharmoniskeho orchestra jako orchester kulturneho ruma za cyły wuchodosakski region. Přisłušeć měješe ćělesu 93 hudźbnikow, dźensa je jich 56. „Tehdy smy wo přežiwjenje hrali. Rjenje, zo je so orchester dźensa etablěrował“, rozłoži tehdyši prěni generalny hudźbny direktor Christof Escher. W nowej hrajnej dobje poskići Nowa Łužiska filharmonija sydom koncertnych programow w Zhorjelcu, Budyšinje, Žitawje, Kamjencu a Wojerecach. 5. septembra přeprošeja na diskusiju „Šansy a wužadanja orchestra za cyły kulturny rum“.

60 zarjadowanjow za tolerancu

Dienstag, 30. August 2016 geschrieben von:

16. septembra zahaja so 7. interkulturne tydźenje Budyskeho wokrjesa

Budyšin (SN/CoR). Wot lěta 2010 wobdźěla so Budyski wokrjes na němskej iniciatiwje za tolerancu a na dobro dorozumjenja mjez kulturami. 7. Budyske interkulturne tydźenje započnu so 16. septembra a skića potom cyły měsac mnohe móžnosće, sej pisanosć a wšelakorosć ludźi­ w pozitiwnym zmysle wuwědomić, je dale a lěpje rozumić a mjez sobu so zeznajomić.

Kotre z dohromady wjace hač 60 zarjadowanjow w Budyšinje, Biskopicach, Wojerecach a Kamjencu so jednotliwcam najbóle lubja, to móža sej nětko z runje na internetnej stronje Budyskeho wo­krjesa wozjewjeneho programa wuzwolić. Zo cyła akcija mjeztym na akceptancy přibywa, je na tym widźeć, zo su tež někotre wobchody Budyskeho nutřkowneho města wobdźělene. Tradicionalne drasty we wukładnych woknach maja zajim za druhe kultury budźić. Kóždu sobotu budźe wosebita akcija w měšćanskim centrumje.

Čitanje pod Čornobohom

Dienstag, 30. August 2016 geschrieben von:

Elke Erbt, Kito Lorenc a Marko Grojlich nowy rjad zahajili

Wuježk (SN/CoR). Za premjerne čitanje pod hesłom „Pod Čornobohom“ bě sej korčmar tamnišeho hosćenca Elmar Laduš hnydom třoch awtorow z bliskosće přeprosył, kotrychž mjena su hač za mjezy regiona znate. Njezadźiwa tuž, zo su Elke­ Erbt, Kito Lorenc a Marko Grojlich minjeny pjatk wječor něhdźe połsta ludźi přiwabili. Mnozy z nich dachu sej do literatury wosebity meni składnostnje Dnja Hornjeje Łužicy zesłodźeć, při čimž wězo tež serbska kwasna poliwka njepobrachowaše. Byrnjež so čitanje w němskej rěči wotměło, wozrodźi so w stawizničkach, baladach a basnjach wokoło Čornoboha wosebity serbski duch kónčiny – mytiski runje tak kaž połny humora.

Wo samiskim boju wo eksistencu

Montag, 29. August 2016 geschrieben von:

Gmejna Njebjelčicy a towarstwo Kamjenjak stej sobotu prěni raz na filmowy wječor a přizamkowacu so diskusiju z čłonami iniciatiwy Serbski sejm do Miłočanskeje­ skały přeprosyłoj, a to pod hesłom „Serbja, Samojo a zakleće zemskich pokładow“.

Miłoćicy (SN/CoR). „Je rjenje tu, byrnjež hewak wjace ludźi na předstajenju filma było“, komentowaše młody syn Hamburgskeho režisera Renéja Hardera. Nimo njeho a moderatora Mirka Schwanitza, žurnalista rozhłosoweho sćelaka Deutsch­landfunk, móžeše Njebjelčanski wjesnjanosta Tomaš Čornak něhdźe 40 ludźi sobotu wječor witać. Zarjadowanje runje tak kaž dokumentariski film „Hüter der Tundra/The Tundra Tale“ (2013) bě Roberta Boschowa załožba spěchowała.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND