„To móže klasisku hudźbu płodźić“
Serbski komponist Jan Cyž je dotal serbskej „klasiskej“ hudźbje bohaće přinošował a tole dale z wulkej akribiju wukonja. Alfons Wićaz je so z nim rozmołwjał.
Ličba serbskich komponistow, kotřiž so z často tak mjenowanej klasiskej hudźbu zaběrachu, je so pomjeńšiła. Wy z horstku dalšich tworićelow hudźby na tutym polu dale aktiwnje produkujeće. Što je w minjenym času z Wašeho pjera wušło?
J. Cyž: Pola mnje běžnje nowe kompozicije, nowe twórby nastawaja. Ja tak dźěłam, zo to přesadźu, štož runje začuwam abo štož na doporučenje přećelow hudźby tworju. Nimo toho sym w Braniborskim towarstwje Nowa hudźba, wuhotowarja kóždolětnje wotměwaceho so festiwal za nowu hudźbu pod hesłom „Intersonanzen“. Na tutón festiwal přeproša so stajnje dobri a hinaši mjezynarodni wuměłcy a ćělesa kaž tež ansamble. Čłonojo našeho towarstwa stajnje za wobdźělnikow festiwala nowu twórbu komponuja. Swój lětuši přinošk „pax optima rerum – pokój zgoda“ za violoncello a klawěr sym za Krakówksu dwójku Cracow Duo spisał. Prapremjera budźe 26. apryla w Krakowje.
Młoda holca hori so za plahowanje nuklow
Za Milu Palme z Noweje Łuki njejsu nukle jeno něžne domjace zwěrjata, kotrež móže wona majkać. Jědnaćelětna wě, zo měli zwěrjata pod optimalnymi wobstejnosćemi žiwe być. Za nju je to nimo plahowanja nuklow tež prawa zaběra za nje.
Zhromadnje ze swojej sotru stara so Mila wšědnje wo hladanje nuklow, kotrež woni doma maja. „Wudospołnjamoj so a dźělimoj sebi dźěło při picowanju, rjedźenju a hdyž kontrolujemy, hač je ze zwěrjatami wšitko w porjadku“, powěda lubowarka zwěrjatow. Wot lońšeho julija je Mila nimo toho ze sobustawom towarstwa za plahowanje rasowych nuklow S28 a plahuje sama družinu Módre Holicery, kotrychž kožuch w słóncu namódrje swěći. Tute nukle njenarostu přewulke. Zwěrjata su čłowjekam jara přitulene a přećelne. Tež tute kajkosće běchu za Milu přičina, so za tutu družinu nuklow rozsudźić. Zo by so Mila cyle hobbyjej wěnować móhła, je swójba jej wulki chlěw natwariła, zo bychu zwěrjata rjane doma měli. Plahowanje nuklow – za to hori so tež dźěd Mile. Tež wón je sobustaw plahowarskeho towarstwa a steji Mili ze wšej swojej wědu poboku.
fota: lea kralecKulow, HELAW!młodźina318. sezona Kulowskeho ...
Kulow, HELAW!
młodźina
318. sezona Kulowskeho karnewala je nimo. Jedyn z wjerškow bě na kóždy pad róžowu póndźelu póstniski ćah po měsće. 21 wozow a 80 žónskich skupinow je spěwajo a hejsujo po hasach ćahnyło. Za wozy běchu sej młodźinske kluby zaso raz wjele prócy činili. Twary na wozach běchu hustohdy jara wysoke. Z politiskimi temami je so kóždy z wozow na někajke wašnje rozestajał - někotři to derje zmištrowachu, druhe parole pak zdawachu so kaž z programa dwělomnych stronow wotpisane. Skupiny žonow mjez wozami zastarachu přihladowarjow ze słódkosćemi – dorosćenych wězo tež z chłóšćenkami za dorosćenych. Wječor w barach města skićeše znowa móžnosć, šěry wšědny dźeń zabyć a so cyle jednorje z druhimi wjesele hač do ranja wucychnować. W tutym zmysle hišće raz: Kulow, helaw!
pjatk, 8. měrca 2024
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
elewojo NSLDźČehodla sće so za lěto w dźiwadle rozsudźili? Ole: ...
Z dźiwadźelnicu abo dźiwadźelnikom so stać – to je jich són. Zo bychu sej jón spjelnić móhli, dźěłaja Aquina Žurec,
Bernadet Šnajdrec a Ole Schmidt wot zašłeho septembra jako elewojo na Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle. Maximilian Gruber je so z nimi rozmołwjał.
Dźěłać a připódlasej cuzy kraj wotkrywać – FSJ we ...
ˇ
Bienvenue en France!
Maximilian Gruber
Wjes dyrbi dale ćahnyć
Sydlišćo Rollheimerow w Berlinje słuša do najstaršich wobwozow (Wagenburg) w Němskej. Dohlady do zhubjaceho so swěta
W bydlenskim wozu Gerolda je ćopło, přitulnje a wšo skutkuje někak zastarske. Wosrjedź (pozdatnje njeskónčnje) wjele wěcow, małych a wulkich, wón sedźi. Do tutoho chaosa dopomnjenkow a wottrjebaneho podomka (Hausrat) so wón sam absolutnje hodźi. Stare fota su pódla začinjenych a zapróšenych piwowych bleškow, powjaz za drasty wisa nad rozkuskowanymi jabłukami w horncu na kachlach – wón chce sej jabłučnicu warić. „Wollt ihr wat?“, so wón z porynskim akcentom praša, „Kaffee oder Wasser?“
Jamila Žurec je na sabbaticalu španišćinu wuknyła a sej kulturu ...
Mnozy w swojim dźěłowym poměrje za njón dźěłaja a sej jón popřeja – sabbatical. Jamila Žurec so po štwórć lěće přebytka w Španiskej přichodny tydźeń do Łužicy nawróći. Milenka Rječcyna je so z Hórčanku rozmołwjała.
Sće 25 lět młoda a sće laborantka w Drježdźanach. Z kotreje přičiny sće so hižo nětko za přestawku w powołanskim dźěle rozsudźiła?
J. Žurec: Sym chcyła po swojim wukubłanju najprjedy pjenjezy zasłužić, zo móhła sej scyła sabbatical dowolić. A chcych jón w času činić, hdyž je w Němskej poměrnej pochmurny a zymny počas – a tajka je husto tež nalada mjez ludźimi. W Španiskej su dny dlěše, je wjace słónčnych hodźinow wob dźeń a ludźo zdadźa so wotewrjeniši a njepoćeženi być.
Čehodla runje Španiska? Młodych ludźi wabja skerje kraje kaž Awstralska, Nowoseelandska abo Amerika.
Eksperimentować, wužadować a prowokować
Prěni festiwal SubSorb z kaleidoskopom fasetow „serbskeje subkultury“ dohromady něhdźe 400 wopytowarjow přiwabił
Syman Deleńk prezentowaše, rozłožujo wotpowědnu techniku, cyle swojoraznu wersiju serbskeje hymny.Luka Golinski, Karolin Schneider, Rahel Zelnakec a Hella Stoletzki (wotlěwa) z Kolektiwa Wakuum. Foto: Katrin DemczenkoPokazać, zo je „serbska kultura wjace hač ryzy folklora“, bě zaměr prěnjeho festiwala SubSorb, kotryž je so wot 19. do 21. januara we Wojerowskej Kulturnej fabrice (Kufa) wotměł. Zarjadowanje je Daniel Häfner ze swojej Strategiskej poradźowarnju na nastork wjacorych wuměłcow, towarstwow a iniciatiwow koordinował. Program zarjadowanja wopřijimaše koncerty, dźěłarnički, předstajenja filmow a rozmołwne koła kaž tež wustajeńcu a na fasadu Kufa projicěrowanu widejowu instalaciju.
Ilustrator ze žiłku za serbsku mytologiju
Skerje připadnje je sej Peter M. Hoffmann dawny tworićelski són zwoprawdźił
Peter M. Hoffmann je so 1968 w Lipsku narodźił. Studowaše stawizny wuměłstwa a kulturne wědomosće. Wot lěta 1997 dźěła jako swobodny ilustrator, rysowar comicsow a awtor – mjez druhim za časopis Die Zeit a nowinu Süddeutsche Zeitung. W nadawku naposledk mjenowaneje ilustrowaše seriju artiklow z rešeršemi wo tak mjenowanych „Panama Papers“, kotraž bu z Mytom Pulitzera wuznamjenjena. W lěće 2022 je wón za wustajeńcu „NSK – Nowe serbske wuměłstwo“ w Lipsku seriju plakatow z elementami serbskeje mytologije stworił. W samsnym lěće je swoje twórby tež w kulturnym klubje Telux w Běłej Wodźe wustajał.
Serbska mytologija fascinuje
„Pře wšu měru wulki zajim za serbstwo“
K połstatym posmjertninam texaskeje slědźerki a kulturnicy Lillie Moerbe Caldwell
Při tragiskim njezbožu z awtom zemrě 15. februara 1974 Lillie Moerbe Caldwell w Bridge City w Texasu. Hromadźe z mandźelskim bě so na jězbu do města podała, zo byštaj sej wšelake wěcy za złoty kwas wobstarałoj, kotryž chcyštaj kónc měrca woswjećić. Po puću jeju wulki zliwk překwapi a awto so do přidróžneho kanala wali. Muž zamó so wuchować, mandźelska pak so zatepi. Swój posledni wotpočink namaka na kěrchowje w ródnym Serbinje. W nekrologu w Rozhledźe pisaše dr. Jan Cyž wo njej, zo bě „nahladna wosoba w Texasu“ a „wulka lubowarka a hajićelka serbskich ludowych tradicijow“ była.
Serbskeho pochada
