Znowa čitała ... „Dźens sym połsta dubow sadźił“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Štóž ma w swojej polcy knihi Bena Budarja, ma wulki wuběr, chce-li raz znowa w nich počitać – basniske zběrki, powědki, antologije, protokolowe zwjazki, dźěćace knihi, k tomu přełožki. Rozsudźich so za zběrku „Dźens sym połsta dubow sadźił“. Wona je w lěće 2011 składnostnje 65. narodnin awtora w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła a twori wěsty rezimej jeho dźěła. Měrana Cušcyna je jara poradźeny wěnc hižo wozjewjenych basnjow a powědkow zestajiła, kotrež su tež mi z Budarjoweho tworjenja najlubše. Su nawoblečene po jeho žiwjenskich stacijach, ale tež po temach, kotrež jeho čas žiwjenja njepušćichu: narodźenje, pochad, serbska zhromadnosć, přiroda, smjerć.
Siggiko: „Dawny són – we Łužicy bu naraz realny“
Dnja 28. meje je pytanska mašina Google składnostnje narodnin Miny Witkojc grafiku wozjewiła, kotruž je wuměłča Siggiko zhotowiła. Tutón tak mjenowany doodle je k tomu wjedł, zo je sej wideja z recitacijemi basnjow Witkojc na digitalnym kanalu Zwjazka serbskich wuměłcow „Serbski TV“ tójšto zajimcow wobhladało. Na tutym dnju mějachu njejapcy 1 500 klikow. Pohladaš-li na instagram-kanal Choćebuskeje wuměłče – z byrgarskim mjenom rěka wona Emily Barthold – namakaš tam kopicu digitalnych grafikow wšelakorych stilow, w kotrychž wona tematisce a tworićelsce ze „serbskeho kosmosa“ čerpa. Milan Pawlik běše wćipny a je so z njej rozmołwjał.
Kak je k tomu dóšło, zo sće doodle-grafiku za platformu Google zhotowiła?
fota: Matej WjenkaPóndźelu rano podachmy so młodostni w starobje ...
Póndźelu rano podachmy so młodostni w starobje mjez 13 a 15 lětami na rěčne lěhwo do Harrachova (Harrachsdorf), w sewjernej Čěskej blisko Pólskeje hranicy, kotrež je Serbske šulske towarstwo zarjadowało. Bus wotewza najprjedy dźěći w Radworju a poda so potom do Chrósćic. 9.30 hodź. wotjědźechu skónčnje wšitcy zhromadnje wot tam do Čěskeje. 20 młodostnych z kubłarjomaj běše tři hodźiny po puću. Potom rěkaše so do stwow zarjadować a mały wotpočink dźeržeć. Pozdźišo wopytachmy prěni raz město. Wječor hrajachmy kniffel, wizard abo wolejbul. Wutoru podachmy so na prěnje pućowanje k Mumlavskim wodopadam. Je to jara znaty turistiski cil. Poprawom běchu wodopady jenož dwaj kilometraj wot našeho nóclěha zdalene, kubłarjej pak běštaj so za 16 kilometerski wokołopuć dojednałoj. Dokelž woda w rěce stajne běži, je jara zymna. Někotři zmužići turisća kaž tež někotři z našeje skupinje so najebać toho w rěce pod wodopadami kupachu.
Na přichodnym dnju wopytachmy krosnowanski park a znowa wodopady. Wopyt wodopadow k wočerstwjenju sta so
fota: Maks BagańcPřełožk z delnjoserbšćiny: M.GruberWitaj Jano! ...
Přełožk z delnjoserbšćiny: M.Gruber
Witaj Jano! Wot oktobra 2023 sy so dobrowólnje w Pólskej angažował, nětko so bórze zaso do Łužicy nawróćiš. Štó da poprawom sy a što je tebje do Wrócławja wjedło?
Jan Mička: Pochadźam z Worklec a sym 19 lět stary. Loni sym swoju maturu na Budyskim serbskim gymnaziju złožił a hižo do toho bě mi jasne, zo chcu so jedne lěto do wukraja podać. Jednore pućowanje abo “Work & Travel” pak mje wabiłoj njejstej, dokelž chcych něšto dobreho za towaršnosć zeskutkownić. Tuž so za dobrowólnu słužbu w šulskim wobłuku rozsudźich, tež dokelž je ta derje zawěsćena. Požadach so za wjace hač 30 projektow, naposledk pak je mi němska Diakonija městno jako dobrowólny we Wrócławskej załožbje “Fundacja Ewangelickie Centrum Diakonii i
Edukacji im. ks. Marcina Lutra” sposrědkowała.
Dyrbju přidać, zo bě Wrócław skerje připad, ale z tutym sym jara spokojom. Alternatiwnje bych sej słužbu w Čěskej abo
fota: konstantin HrjehorBeachtura radija satkule 2024Hižo štyri ...
Beachtura radija satkule 2024
Hižo štyri stacije su zašłe. Hraješe so w Ralbicach, Jaseńcy, Róženče a w Kulowje. Nowostka běše lětsa Jasčanska stacija, dokelž tam dołho hižo njehrajachu a dwanatki Serbskeho gymnazija ju wuhotowachu. Tuž přichwata něhdźe 300 přihladowarjow, zo bychu sej spektakl wobhladali. Tak so pohonjowachu a bjesadowachu. Naš młodźinski redaktor Julius Paška je so ze zamołwitej dwanatkarjow Celinu Knopec, kotraž měješe wotežce w rukomaj, rozmołwjał. Na prašenje čehodla su so za beachturu požadali, wotmołwi, zo trjebachu pjenjezy za maturowu kasu, z kotrejž dyrbja cyłe ewenty a swjedźenje sami zapłaćić. Chcychu pak tež zaso serbsku młodźinu zhromadźić a tak z druhimi młodostnymi bjesadować. Požadanje běše spěšnje wotpósłane. Su e-mejlku na młodźinsku redakciju pisali a so na přiwzaće nadźijeli. Z wuspěchom. Wobrubichu druhu staciju z wurjadnym wukóncom. Próstwu wo wobdźělenje wupósłachu před měsacom a krótko po tym dóstachu zelenu swěcu. Potom započachu zarjadowanje organizować.
Za zwukom Łužicy a jeje statokow pytali
Mjezymedialny slědźerski projekt zaběra so ze zwukami we wšelkich rumach
Wuslědk jednolětneho poskitka za studowacych architektury w studiju New Lusatia/Nowa Łužica na Braniborskej techniskej uniwersiće Choćebuz/Zły komorow je njewšědny. Hóstny profesor Adrian Dorschner rozłožuje: „Za kónčnu prezentaciju lětsa w lěću přihotuja studenća naćiski za statoki, kotrež su woni w běhu zašłeju semestrow zeznali a wopytali. Njeńdźe pak při tym wo to, zo sej sami něšto za objekt wumysla. Wjele bóle maja ideje jako inspiraciju wuwić, kotrež su w zašłych měsacach při rozmołwach z domoródnymi zběrali.“ Wot studentow zestajene soundscapes (zwukowe krajiny) ze wšelkich wsow so z pomocu jónkrótneje zwukoweje 3D- kupole ze 36 wótřerěčakami w ateljejowych rumnosćach uniwersity w Choćebuzu předstaja. Na te wašnje hodźi so wědomosć na awdijo-wizuelne wašnje dožiwić. Studijny poskitk słuša do fachoweho wobłuka naćisnjenje a twarjenje z wobstatkom.
Kóždy statok ma druhi zwuk
Z hudźbu kładźeše sej hłowny zakład žiwjenja
Ulrich Pogoda słuša k serbskim komponistam, kotřiž su hač dotal zawostajili wulkotne orchestralne, komornohudźbne a chórowe twórby. Tute njezaklinča jenož we Łužicy, ale tež zwonka njeje. Nětko woswjeći rodźeny Kulowčan doma w Choćebuzu dnja 31. julija swoje 70. narodniny. Alfons Wićaz je so z jubilarom rozmołwjał.
Kak so čujeće, zo sće docpěł wysoku žiwjensku starobu?
U. Pogoda: Njehladajo na wšelake strowotniske problemy so tak nječuju, zo budźe mi nětko hižo 70 lět. We hłowje čuju so młódši. Wězo je to nětko wěsta cezura w mojim žiwjenju. Počinaš wo tym rozmyslować, što měł hišće wšitko wobstarać, što wšitko je hišće wotewrjene. Wulke zaměry kaž prjedy hižo nimam. Nětko mysliš na swoje žiwjenje wróćo a ćehnješ tu abo tam wěsty rezimej. Haj, to maš hišće tójšto činić. Tuž njeje tak, zo by so móhł sydnyć a wotpočować, scyła hižo ničo wjace činić, do njebja hladać a prosće sonić.
Potajkim chceće hišće něšto docpěć, dalše hudźbne twórby tworić?
Wšědnje přez Wódru k susodam
Wot februara 1945 hač do lětušeho nalěća bě zwisk mjez zapadnym a wuchodnym brjohom pomjezneje rěki přetorhnjeny
Štóž znaje kolesowanski puć podłu Łobja, waži sej móžnosć na druhi brjóh rěki změnić móc a na tamnej stronje dale kolesować. Někotre mosty a předewšěm wjacore zwiski přewozow to njeproblematisce zmóžnjeja. Tajkich móžnosćow při Wódrje njeje, kotraž je přewažnje pomjezna rěka mjez statomaj. Wot kónca Druheje swětoweje wójny 1945 tam přewozy lědma hišće znaja. Na srjedźnym wotrězku rěki, nimale na połojcy mjez Eisenhüttenstadtom a Frankfurtom nad Wódru, je tomu wot lětušeho nalěća hinak: Mnozy kolesowarjo-turisća na Wódro-Nysowym kolesowanskim puću a wulětnikarjo z pomjezneho regiona su ponowjeny stary přewozny zwisk přez rěku mjez němskim Aurithom a pólskim Uradom jako turistiski cil hnydom přiwzali.
„System žołteje tony je woprawdźe jara spomóžna wěc“
Simon Žur je wjele po puću. Runje jědźe 38lětny Serb z westfalskeho městačka Lünen na sewjero-wuchodnym kóncu Poruhrskeje domoj do Worklec. W Lünenje ma předewzaće REMONDIS swoje centralne zarjadnišćo Němskeje.
REMONDIS je tak mjenowany „global player“ hladajo na recycling wšitkich kumštnych a přirodnych maćiznow, pochadźacych z priwatneho kaž tež z industrielneho sektora. REMONDIS njeje koncern, ale dźěl swójbneho předewzaća Rethmann SE. „Zwjazanosć swójby ze swojim předewzaćom je jara wulka. 84lětny załožićel je přeco hišće aktiwnje po cyłej Europje po puću, zo by z přistajenymi do rozmołwy přišoł“, praji Simon Žur. Něhdźe 40 000 přistajenych ma předewzaće po cyłym swěće. Wobchodniske ćežišća REMONDIS su: Zběranje a recyclowanje wotpadkow, logistika a składowanje maćiznow a tworow, recycling organiskich wotpadkow a zjawna logistika. Tež předewzaće Regio Bus Hornja Łužica je dźěl logistiskeje sparty předewzaća.
Smjerdźaca zhladuje na 650lětny jubilej
Delanska wjes je so zańdźene lětdźesatki na wažne kulturne a kubłanske srjedźišćo wuwiła
Wjesnjanostka Marja Krawcowa přepoda 1. awgusta 1969 prěnjej nawodnicy Borborje Bartowej symbolisce wulki poprjancowy kluč noweje pěstowarnje.„Narodźił so w měrnej wjesce, w njenahladnej chěžčičce ...“, praji 1859 w Smjerdźacej rodźeny serbski spisowaćel a powědar delanskeho ludu Mikławš Bjedrich-Radlubin. Njezapomnity ludowy humorist je ze swojim kritiskim wóčkom, žiwjenskim optimizmom, pisanej wobrazliwosću a brizantnej ludowosću tworił wjeršk serbskich powědančkow. By-li so wón dźensa po swojej ródnej wjesce rozhladował, by wo njej dospołnje hinak sudźił.
Pohlad do stawiznow
