Přehlad aktualneho stawa tworjaceho wuměłstwa we Łužicy
„Krajina w změnje – Łužica“ njeje jenož hesło a zdobom nadawk wubědźowanja wo myto „Kunstpreis“, ale tež titul wustajeńcy, kotraž bu wčera w Budyskej hłownej filiali Ludoweje banki wotewrjena. Předsyda hosćićelskeho instituta Remo Teichert powita hosći wernisaže a wuzběhny, zo „stawa so wustajeńca hakle přez publikum z wustajeńcu“. Roland Gräfe ze Załožby Rolanda Gräfeho, kotraž myto spožča, přizna, zo „běchmy nastupajo kwalitu a wjelorakosć zapodatych twórbow chětro hnući. 30 z dohromady 37 namjetow wotpowědowaše wupisanju, hladajo na wuběr smy na to dźiwali, cyłu, potajkim tež pólsku Łužicu wobkedźbować – cyle po zaměru załožby, spěchować wuměłstwo a kulturu kaž tež wutworjeć mosty.“ Wuběrna kwalita twórbow bě z přičinu, je z wosebitej přehladku předstajić, kotraž skići po słowach Gräfeho dosć wobšěrny přehlad wo aktualnym stawje tworjaceho wuměłstwa we Łužicy. Kurator a čłon mytowaceje jury Hellfried Christoph dźakowaše so Gräfemu za „priwatny angažement, kotryž je za čas pomjeńšaceho so zjawneho budgeta za kulturu wšo druhe hač samozrozumliwy“.
Duchowny sport za fitnes
Hač do wysokeje staroby šach hrać pomha młody wostać
Hižo wjacore lěta nawjeduje Helmut Klösel cyłodnjowski poskitk na zakładnej šuli we Wulkich Ždźarach. 82lětny praša so bjez konteksta: „Štó wě, za čo rošada słuži? Za srjedźnu hru? Abo za wotewrjenje?“ Wón chce wot šulerjow, kotřiž cyłodnjowski poskitk „Šach za pokročenych“ wopytuja, wědźeć, što su sej spomjatkowali. Hibićiwje dźěći na to wotmołwja.
Šach je jedyn z jědnaće cyłodnjowskich poskitkow na zakładnej šuli „Při Hórnikečanskim jězorje“ we Wulkich Ždźarach. 15 šulerjow wobdźěla so kóždu wutoru po wučbje na poskitku „Šach za započatkarjow“. Dwanaće šulerjow wobdźěla so na treningu, kóždu srjedu, w pokročenej skupinje hry. Za Helmuta Klösela je najwažniše na swojim poskitku za młodych zajimcow za tak mjenowanu hru kralow, zo su šulerjo zahorići hrajerjo.
Wučer je w hólčecu zajim za hru kralow zbudźił
Poslednje dny Miłoraza
Z kolesom sym ducy ze Slepoho do Miłoraza. Dźeń a wjac štomow je podrubanych, runje w zašłej zymje su nimale wšu holu mjez Slepom a Miłorazom trjebili. Puće, po kotrychž před krótkim hišće kolesowach, hižo njespóznaju, chibazo scyła hižo njeeksistuja.
W Miłorazu mje ani wjac wjesna tafla z napismom „Mühlrose – Miłoraz“ njewita. Ju su hižo před něšto měsacami wotstronili. Wot něhdźe nimale 40 do 50 statokow, kotrež něhdy w Miłorazu stejachu, w tutych tydźenjach poslednje zbywace statoki zwottorhaja.
Dróhi we wsy hišće su, tola při puću puste lada na mnje wudźěraja. Tež hdyž statoki hižo njejsu, móžu ke kóždej ležownosći cyle jasnje rjec, hdźe sym jako fararka Bože wotkazanje swjećiła, kotru pohrjebnu rozmołwu sym tam wjedła, hdźe smy so k bibliskim hodźinam zetkali a hdźe sym ke kulojtym narodninam gratulować była.
fota: Vanessa Žurec ...
Hrajerki a hrajerjo za kickerowymi blidami běchu stajnje wulce koncentrowani.
Dobyćerske mustwo „Ballistor“ z pokalom turněra (srjedźa), druhe městno „Döner Vorraus“ (nal.) a třeće městno „Der Vagabund“
Mustwo „Cyblink“ wudoby sej myto za najrjeńši kostim
We Wotrowskim młodźinskim klubje je so zašłe dny tójšto stało. Zašłu sobotu na přikład mějachu tam swój tradicionelny kickerowy turněr.
60 mustwow je so na zarjadowanju
wobdźěliło, kotrež traješe wot popołdnja w dwěmaj hač do pózdnjeho wječora.
Nalada bě cyły čas jara dobra
a hry při miniaturnych koparskich hrajnišćach běchu chětro zajimawe.
Naposledk móžeše sej mustwo „Ballistor“
ze Zhorjelca prěnje městno wuwojować. Někotre impresije smy za was tu zběrali.
Spisanje a performowanje swójskich tekstow nawuknyć – to zmóžnja
akademija Spoken Word. Tuta je projekt młodźinskeje a literarneje iniciatiwy
ANGEPRANGERT! To je akademija,
Pruwowanja – to mje njestresuje!Pruwowanja su za kóždu a kóždeho ...
4. kino we hłowje hasnyć
Do pruwowanjow sej wumolować, što by so wšitko nimokulić móhło, je najwjetši zmylk, kotryž móžeš zworać. Runje wone kino we hłowje je přičina za ćělny
a psychiski stres a zawinuje strach před pruwowanjemi. Sćěh toho: Naše mozy sej zmištrowa-
nje pruwowanja hižo njepřicpěwaja.
3. na druhich nic słuchać
„Što? Ty ani hišće wuknyć započinał/a njejsy? Wuknu hižo dwaj tydźenjej dołho kóždy dźeń!“
Tajke sady je kóždy z nas hižo jónu słyšał a bě
potom dospołnje hotowy na čuwy. Tohodla njeměł/a so přejara z druhimi wo tym wuměnjeć, kelko su woni hižo wuknyli, ale skerje swójski
tempo namakać.
Z wjedrowym balonom do stratosfery
„Z wjedrowym balonom do stratosfery“ běše hesło projekta na Worklečanskej Serbskej wyšej šuli „Michał Hórnik“. Hendrik Birkhofen, Kilian Bjarš a Janek Fryča su balon z techniku wuhotowali. Wšako měješe tón wjedrowe daty zběrać, filmować a sej hač do stratosfery dolećeć. „Běše woprawdźe wjeršk, jako je balon startował. To je njewšědny projekt, kiž wšědnje njedožiwiš“, rjekny Kilian. „Mi so lubi, zo zběraja so takle wobrazy ze swětnišća“, měni Hendrik. A Janek doda: „Mje je projekt stratosfera tohorunja łoskotał. Chcych zhonić, kak swět tam horjeka wupada. Znaju wobrazy ze swětnišća. Něšto tam horje pósłać pak je něšto cyle hinaše.“ Balon je dosć wysoko, na 32 kilometrow stupał a potom prasnył. Technika, kotruž su šulerjo pod mjenom „Wroblik Frido“ balonej přičinili, zdźěli nazběrane daty. Šulerjo su balon a techniku blisko Ortranda nadešli. „Myslu tež rady na projekt Michał Hórnik loni“, tak Kilian, „to sym natočenje moderacije za tehdyši šulerski podcast přewzał.
Putnikowanje do Santiaga de Compostela W swěće stajneje hektiki a ...
Po puću na Sokolnik tójšto zajimaweho
Najwyši wjeršk Łužiskich horow skići wotměnjawe stawizny a přeprošuje na pućowanje
Zbytki stareje powjaznicy dopominaja na časy, jako sněhakowarjo po horje smalachu. Wot lěta 2012 je areal zawrjeny.Kak rěka najwyši wjeršk Łužiskich horow? Čornobóh, Mnišońc abo Lubijska hora? Lědma štó by drje hnydom na Sokolnik nad Wjazońcu myslił. Ze swojimi – w lěće 2016 znowa wuměrjenymi – 588 metrami je wjeršk Sokolnika woprawdźe najwyši dypk tutych horow.
Mjeno pochadźa, kaž móže sej kóždy myslić, wot ptačka Sokoła. Hač do 19. lětstotka tež Němcy pomjenowanje Falckenberg abo Falkenberg wužiwachu. Pozdźišo nasta z njeho dźensniši Valtenberg.
Markantny dypk Sokolnika je wuhladna wěža. 22 metrow wysoki kamjentny twar su 1. julija 1857 poswjećili. Jón běchu za swój čas po naćisku Žitawskeho architekta Carla Augusta Schramma za lědma 150 dnjow natwarili. Wěžu pomjenowachu po sakskim kralu Johannje. Prěni, z drjewa twarjeny hosćenc pod wěžu so 1859 wotpali. Na jeho městnje natwarichu masiwny kamjentny dom.
Městno derjeměća a wuknjenja
Młodownja w Njeswačidle idylisce leži a budźi samo tróšku romantiki – to mnohich přiwabja
Je to přijězd kaž do wosebiteho palasta, hdyž pod kastanijowymi štomami do směra Njeswačanskeje młodownje jědźeš. Jedna so wo woprawdźe spodobne stejnišćo, hdźež tuta jara woblubowana a prašana młodownja steji. Přez 60 lět hižo wobsteji młodownja w Njeswačidle a nimale štwórć lětstotka z tuteje doby starataj so Bradec mandźelskaj Viola a Thoralf wo to, zo so wšitkim, kotřiž tam přebywaja, derje wjedźe.
Wšojedne, hač su to šulske rjadownje, towarstwa, swójby abo jednotliwcy, za kóždeho je młodownja w rjanej wokolinje a z rjanym parkom dobra adresa. Přijomne přebywanje kaž tež móžnosće, sej móc wodychnyć abo něšto dožiwić, na to kładu hosćićeljo wulku wažnosć. Z tutym zaměrom a krutym předewzaćom, wšo na dobro hosći činić, staj so 2003 za to rozsudźiłoj, młodownju přewzać. Tak nětko w swójskej režiji jako tak mjenowana Towaršnosć byrgarskeho prawa (GbR) młodownju wjedźetaj.
W pózdnjej NDR: „Na kromach chabła zbožo“
Njewšědna fotowa wustajeńca w Choćebuzu
Fotografowka je so do přejězda podružneho doma stupiła, kaž je w Berlinskim měšćanskim dźělu Prenzlauer Berg wšudźom namakamy. Wrota su k połojcy wočinjene. Wona fotografuje z wrotow won – horni dźěl je ze škleńcu wusadźeny – přez dróhu na napřećiwne domy. W jednym je mały zežiwjenski wobchod zaměstnjeny. Za wukładnym woknom su kašćiki z mlokowymi blešemi spóznać. We wobchodźe swěća so neonowe lampy. Před wrotami chwata žona w pjezlu nimo. Dalša žona steji dale preč na dróze a hlada na fotografowku. Na někotrych městnach je so wobmjetk ze šěrych domow pušćił. Niski štom steji bjez lisća. Snano je runje nowember abo měrc?
