Pomocnicy dale spytaja wjelryby, kotrež su so na pobrjohu Tasmaniskeje kupy před južnym brjohom Awstralskeje na pěsk dóstali, wuchować a do morja sćahnyć. Póndźelu běchu 270 wjelrybow wuhladali, dźensa jenož něšto kilometrow dale dalše 200. Najwjetši dźěl rybow je mjeztym zahinył. Přičina masoweho fenomena njeje znata. Foto: dpa/Brodie Weeding

Šwedska zdaluje so Němskeje

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:
Stockholm (dpa/SN). Po prěnich padach afriskeje swinjaceje mrětwy w Němskej so w Šwedskej starosća, zo móhła so chorosć dale do směra na sewjer rozpřestrěć. Knježerstwo tuž jara na to dźiwa, zo so w dalokej měrje wot Němskeje zdaluje, rjekny šwedska ministerka za wjesne kónčiny Jennie Nilson w telewiziji SVT. Předrě­waca so chorosć do Šwedskeje by chutne sćěhi měła, zo bychu produkciju přetor­hnyć a eksport wobmjezować dyrbjeli. Je wažne na zamołwitosć kóždeho jednotliwca skedźbnić. „W přirodźe prečćisnjena kołbasowa pomazka móže so zahubnje wuskutkować.“ 10. septembra běchu w Němskej prěni pad swinjaceje mrětwy pola zahinjeneho dźiwjeho swinjeća w Braniborskej našli. Mjeztym su tam za čłowjeka njestrašnu chorosć pola 20 mortwych dźiwich swini zwěsćili. China z Němskeje hižo žane mjaso njeimportuje, byrnjež prěnje połlěto 2020 najwažniši kupc swinjaceho mjasa z Němskeje była.

Jednanja dale du

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:
Brüssel (dpa/SN). Němske prezidentstwo Rady EU chce z jednanjemi přećiwo Pólskej a Madźarskej pozdatnych ranjenjow zakładnych hódnotow EU pokročować. „Smy na zakładźe wobšěrnych rozprawow komisije k połoženju w Madźarskej a Pólskej zwěsćili, zo njejsu wuměnjenja date, jednanja přećiwo krajomaj po artiklu 7 skónčić“, rjekny minister za europske naležnosće Michael Roth (SPD) po wuradźowanjach w Brüsselu. Jednanja maja Pólsku a Madźarsku pohnuć, njewotwisnosć justicy a swobodu měnjenja zaručić. W najhóršim padźe krajomaj hrozy, zo njesmětej hižo sobu wothłosować.

Nahubnik tež we wučbje trěbny?

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). W boju přećiwo rozšěrjenju koronawirusa žada sej Dźěłarnistwo za kubłanje a wědomosć generelnu winowatosć, w šulach škitny nahubnik wužiwać. „Najwjace wučerjow by winowatosć nahubnika tež we wučbje witało. Tónle škit dyrbimy jim zaručić“, zwura­zni předsydka Marlis Tepe w rozmołwje z Passauskimi nowinarjemi. Pedagogisce njeby tajka naprawa zmysłapołna była, „wona pak škita wučerjow, šulerjow a jich staršich“.

Tuchwilu wobsteji w najwjace zwjazkowych krajach winowatosć nahubnika w šulskim twarjenju, nic pak we wučbje. Konferenca kultusowych ministrow bě spočatk septembra zwěsćiła, zo hodźi so wužiwanje nahubnika w jednotliwych zwjazkowych krajach wotpowědnje ličbje infekcijow tež we wučbje po dorěči ze zamołwitym strowotniskim zarjadom wukazać. Tepe žada sej w tym zwisku tež po wšej Němskej jednotny koncept za přewětrjenje rjadowniskich rumnosćow.

Slědźer: Wuchod bjez idejow

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:

Bad Saarow (dpa/SN). Drježdźanski hospodarski slědźer Joachim Ragnitz je nowym zwjazkowym krajam wumjetował, zo maja při planowanju struk­turneje změny „strašnje mało idejow“. Runje při wužiwanju z dobrym prawom wužadanych wurunanskich srědkow za brunicowe kónčiny pobrachuja skerje dobre a konkretne předstawy a nic pjenjezy, rjekny Ragnitz, zastupowacy nawoda Drježdźanskeje wotnožki slě­dźenskeho instituta Ifo, wčera w Bad Saarowje na wuchodoněmskim hospodarskim forumje. Regionalnje zamoł­wići sej ze srědkami mjenje bóle swoje wosobinske přeća spjelnjeja. „Ani nowe kolesowarske šćežki ani šikwanje po­nowjene muzeje k tomu njepřinošuja, nowe předewzaća do wuchodnych regionow nawabić.“

Přewostajić spěchowanske srědki je w najlěpšim padźe trjeba, za hospodarski wuspěch pak to w žanym padźe njedo­saha“, Ragnitz podšmórny. Nowoza­sydlene předewzaća a branše do přichoda sahacych technologiskich wuwićow móhli strukturnu změnu podpěrać, njeměli pak je tež nadhódnoćić.

Drogi so w EU strašnje rozšěrjeja

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:

Lissabon (dpa/SN). Twjerde drogi kaž kokain a heroin so w Europje strašnje dale rozšěrjeja. Strowota a wěstota Europjanow stej přez stabilne drogowe wiki, ale tež přez wobmjezowanja koranowirusa dla wohroženej, informuje wobkedźbowarnja za drogi a wotwisnosć wot drogow Europskeje unije (EMCDDA) w swojej wčera wozjewjenej kóždolětnej rozprawje. Strowotniske zastaranje a chłostanske naprawy su korony dla wobmjezowane, rěka z institucije Europskeje unije, kotraž je w Lissabonje zaměstnjena.

Dyrbimy z tym ličić, zo so „někotre potrjechene skupiny w zwisku z hospodarskimi sćěhami koronakrizy dla drogam přiwobroća a zo su potom dźěl drogowych wikow“, rjekny direktor EMCDDA Alexis Goosdeel, jako wón rozprawu wčera přednjese. To staja nětko hižo wućežene zarjadnišća pod hišće wjetši ćišć. Dyrbjeli tuž „spěšnje jednać, zo móhli na nowe wohroženje reagować“. Dźeń a časćišo w Europje wosebje wulke mnóstwa drogow namakaja. Lěta 2018 běchu rekordne 181 tonow kokaina sćazali. Sćazane mnóstwo heroina je wot 5,2 (2017) na 9,7 tonow (2018) rozrostło.

To a tamne (23.09.20)

Mittwoch, 23. September 2020 geschrieben von:

Stary telewizor je so ze swojimi elektroniskimi pruhami wo to postarał, zo je we wsy Aberhosan we Walesu wšědnje rano w sedmich internet wupadnył – 18 měsacow dołho. Zamołwići telekomunikaciskeje posłužby běchu zadwělowani za přičinami pytali, doniž njezwěsćichu, zo jedyn z wobydlerjow wšědnje w 7 hodź. telewizor zaswěći. Stary nastroj je internet tak masiwnje wobwliwował, zo so system we wsy dospołnje sypny.

Cuzy pjeršćeń namakałoj staj mandźelskaj w swojim bydlenju w delnjosakskim Neu Wulmsdorfje, po tym zo bě paduch tam pobył. Njeje wšak wuzamknjene, zo je paduch złoćany pjeršćeń z grawuru „Jürgen“ a datumom druhdźe pokradnył a na to w domje porika zhubił. Dotal pak su wšitke pospyty, wobsedźerja pjeršćenja z pomocu mjena a datuma zwěsćić, bjez wuspěcha wostali.

Prěnje warnowanske stawki

Dienstag, 22. September 2020 geschrieben von:

Augsburg (dpa/SN). We wjacorych zwjazkowych krajach su dźensa warnowanske stawki w zjawnej słužbje Zwjazka a komunow zahajili. W Sewjerorynsko-Westfalskej a Bayerskej su we wjacorych městach před měšćanskimi zawodami a radnicami demonstrowali. W druhich krajach započnu so akcije přichodne dny. Dźěłarnistwo ver.di žada sej 4,8 procentow wjace mzdy, znajmjeńša pak 150 eurow měsačnje. Dźěłodawarjo – Zwjazk a komuny – njejsu dotal hišće scyła žadyn poskitk předpołožili.

Biskopja wuradźuja

Fulda (dpa/SN) Synodalny puć a cyrkwinske žiwjenje w časach koronakrizy steja wot dźensnišeho w srjedźišću nazymskeho schadźowanja Němskeje biskopskeje konferency w Fuldźe. Koronakrizy dla dyrbja wobdźělnicy wotstawk dodźeržeć a nahubnik wužiwać. Na dnjowym porjedźe steja tež přiběraca ličba wustupow z cyrkwje, směrnicy Vatikana k organizowanju wosadow a splažne znjewužiwanja w cyrkwinskich institucijach.

Poručeja ludźom doma wostać

Sakske knježerstwo chce po woli ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU, naprawo) přichodnje „bóle elektrisce po puću być“. To rjekny politikar CDU wčera w Drježdźanach, jako přepodachu knježerstwu nowy elektrowóz ID.3 awtotwarca Volkswagen. Awto ma přichodnje za jězby statneje kenclije w Drježdźanach a wokolinje po puću być. Foto: Steffen Unger

Pytaja swinje

Dienstag, 22. September 2020 geschrieben von:

Beeskow (dpa/SN). Po prěnich padach afriskeje swinjaceje mrětwy w Braniborskej pytaja wot wčerawšeho we wokrjesu Wódra-Sprjewja štyri specielnje wuku­błane psy z Porynsko-Pfalcy zahinjene dźiwje swinje. Psy su na to trenowane kadawry wučušlić.

Tohorunja wčera wočakowachu dalše staflu tajkow psow we wokrjesu Sprjewja-Nysa, kotrež chcychu wot dźensnišeho zasadźić. Runje w ker­činojtych lěsnych kónčinach tele psy efek­tiwnje pomhaja, zdźěli hamtska skótna lěkarka wo­krjesa Wódra-Sprjewja Petra Senger. Jeno z rjećazami ludźi zahinjene dźiwje swinje pytać by jara wobćežne było.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND