To a tamne (27.05.25)

Dienstag, 27. Mai 2025 geschrieben von:

Do Bodamskeho jězora skočił je napity kolesowar w Lindauwje, zo by so policajskej kontroli wuwinył. Policisća chcychu 24lětneho kontrolować, kiž bě z kolesom po seklojtej liniji po puću. Kolesowar dojědźe na to na pobrjóh jězora a zalěze do wody. Zastojnicy wołachu wohnjowu woboru wo pomoc, dokelž so bojachu, zo móhła situacija za kolesowarja strašna być. Po třoch hodźinach přemjerznjeneho skónčnje namakachu. Wón steješe pod wliwom alkohola a drogow.

Dwě tonje methamfetamina w hódnoće 270 milionow eurow su indonescy cłownicy sćazali. Je to najwjetše hdy namakane mnóstwo tejele drogi w kupowym staće, medije pisaja. Ilegalnu posyłku su po měsacy trajacym slědźenju tajneje słužby na łódźi před wuchodnym po­brjohom kupy Sumatra namakali. Drogi běchu w 67 kistach schowane a za transport do Europy přihotowane.

Přećiwo antisemitizmej

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:

Drježdźany (B/SN). Na wopomnjenskim dnju Yom HaShoa 2025 je zamołwity sakskeho knježerstwa za židowske žiwjenje dr. Thomas Feist w pisomnym stejišću ludnosć pozbudźował: „Ze zašłosće čerpamy móc za spěchowanje židowskeho žiwjenja w Sakskej a Němskej a za zaměrne wustupowanje přećiwo antisemitizmej. W Sakskej mjezynabožinski dialog wosebje spěchujemy, přetož spominanje njerěka jenož wobchowanje, ale jednanje w přitomnosći.“

Nowa koptiska cyrkej

Drježdźany (B/SN). Z njewužiwaneje wopomnjenskeje žurle na ewangelskim pohrjebnišću St. Pauli w Drježdźanach je nowa cyrkej nastała. 26. apryla přepo­dachu ju koptiskej wosadźe. Farar Björn Fischer dari wosadźe kalinku (Schneeball), kotraž stajnje k jutram kćěje. Wona ma na poswjećenje cyrkwje a na zhromadnu wěru dopominać.

Socialna politika prašana

Gazaske pasmo wobsadźić

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:

Gaza (dpa/SN). Israelske wójsko chce po informacijach medijow w běhu někotrych tydźenjow tři štwórćiny Gazaskeho pasma wobsadźić. Dotal wójsko 40 procentow dospołnje zawrjeneho pobrjóžneho teritorija kontroluje, Times of Israel rozprawja. Wobydlerjow Gazaskeho pasma chcedźa na štwórćinu dotalneho teritorija hromadu stłóčić, zo bychu Gazaske pasmo wot Hamas wuswobodźili, mjeztym tež Wall Street Journal piše.

Žane němske brónje do Israela

Berlin (dpa/SN). Wjacori zapósłancy SPD w zwjazkowym sejmje žadaja sej postupowanja Israela w Gazaskim pasmje dla, eksport němskich brónjow do Israela hnydom skónčić. „Němske brónje njesměli so za rozšěrjenje humanitarnych katastrofow a za łamanje prawa ludow znjewužiwać“, rjekny wonkopolitiski rěčnik frakcije SPD Adis Ahmetovic nowinarjam. Tež Ralf Stegner žada sej kónc dodawanja němskich brónjow, zo njeby so humanitarna katastrofa w Gazy podlěšiła.

Dröge za spěšne staćanstwo

We wobłuku swjatočneje gale su předwčerawšim w Zgorzelecu najlěpše přinoški a wukony 22. filmoweho festiwala Nysa ­wuznamjenili. „Nysowu rybičku“ zdobyštaj sej mjez druhim režiser Lauro Cress (srjedźa ze statuetomaj) a hrajer Giulio Rizzi (njeje na wobrazu) za sfilmowanje romana Stefana Zweiga „Ungeduld des Herzens“. Pask „Rok vdovy“ Veroniki Liškoveje (5. wotlěwa) bu z prěni raz spožčenym mytom młodźinskeje jury wuznamjenjeny. Foto: Robby Klee

Merz na wjeršku nordiskich krajow

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:
Turku (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je so dźensa do Finskeje podał, hdźež so na wjeršku nordiskich krajow wobdźěli. Tam póńdźe wosebje wo zakitowanje teritorija nowych čłonskich krajow NATO hladajo na přiběrace wohroženje ze stron Ruskeje a wo hospodarske zhromadne dźěło. Finska je wosmy kraj, kotryž Merz jako nowy zwjazkowy kancler Němskeje wopyta. Wjeršk skići jemu zdobom składnosć, ministerskich pre­zidentow hnydom pjeć čłonskich krajow NATO zeznać. Norwegska, Danska a Islandska su hižo dlěši čas z čłonom NATO. Finska a Šwedska stej zwjazkej po ruskej inwaziji w Ukrainje přistupiłoj. Wosebje Finska starosći so wo škit 1 340 kilometrow dołheje mjezy k Ruskej.

Policija žada sej konsekwency

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Dźěłarnistwo policistow Němskeje žada sej po najnowšich nadpadach z nožom mjez druhim wjace widejoweje techniki a wjace zastojnikow. Pola psychisce chorych wosobow je nimo toho trěbne, „zo kwalifikowani fachowcy potrjechene wosoby w krótkich wotstawkach posudźuja a zhromadnje z policiju móžne wohroženja zwěsćeja“, rjekny předsyda dźěłarnistwa Rainer Wendt nowi­narjam. Wendt w tym zwisku namjetuje, lěkarsku winowatosć mjelčenja zběhnyć, škit datow změnić a policiju hnydom ­informować, „hdyž potencielnje strašni ludźo psychiatriju wopušća“, tak Wendt. Pjatk bě psychisce chora žona na Hamburgskim hłownym dwórnišću 15 ludźi z nožom zdźěla ćežko zraniła.

Trump: Putin dospołnje kołwrótny

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Hladajo na najnowše masiwne ruske lětarske nadpady na Ukrainu je prezident USA Donald Trump ruskeho prezidenta Wladimira Putina kołwrótneho mjenował. „Wón je absolutnje skołwrótnił. Wón mori nje­trjebawšo tójšto ludźi, a njerěču jenož wo wojakach“, piše Trump na swojej internetnej platformje Truth Social.

Ruske wójsko je kónc tydźenja Ukrainu masiwnje z raketami a stami trutow nadběhowało. Při najćešich nalětach minjenych měsacow su wjace hač dźesać ­ludźi morili. Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj wumjetuje Ruskej teror a žada sej wjace ćišća na Moskwu. Ruska twjerdźi, zo nadpaduje ukrainske wojerske objekty, kiž chowaja so w ciwilnych bydlenskich kónčinach.

Trump kritizowaše w tym zwisku tež ukrainskeho prezidenta Wolodymyra ­Zelenskeho. Tón swojemu krajej škodźi, hdyž dale tak rěči kaž dotal. Wójna w Ukrainje njeby nihdy wudyriła, by-li Trump prezident był. „Nětko dyrbju wohenje hašeć, kiž su druzy zamiškrili.“

„Na wopačnym městnje pytali“

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:

Dokumentaciski centrum za wopory NSU w Kamjenicy wotewrjeny

Kamjenica (dpa/SN). „Žanu kónčnu smužku“ pod mordarske njeskutki tak mjenowaneje nacionalsocialistiskeje teroroweje skupiny NSU – to bě hłowne hesło při wotewrjenju noweho dokumentaciskeho centruma. W nim chcedźa wotnětka wopory prawicarskeho terora wopominać a zdobom na pozadki njeskutkow a na zaprajenje wěstotnych ­mocow pokazać. Runočasnje wěnuja so nadawkam, kotrež demokratija ma, zo móhła so wobarać. Při wčerawšim zahajenju centruma su tež mjena wšitkich dźesać woporow NSU předčitali.

Při zahajenju porěčachu zdobom zawostajeni morjenych. Gamze Kubasik, kotrejež nana běchu terorisća NSU 4. apryla 2006 w Dortmundźe morili, měnješe, zo měł tajki centrum dawno załoženy być. Kamjenica je prawe městno za njón. „Kamjenica njeje někajke městno.“ NSU je so tule wjacore lěta pohibowała. „Tule namakachu skućićeljo schow. Woni su z tym tež dźěl měšćanskich stawiznow.“

Što radosć rjeńšu dała ...

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:
... hač po swěće so rozhladować, a to nóžkujo, kolesujo, w jězdźidle, na łódźi abo w lětadle. Wšojedne kak – jedne je jasne: pućujo njedocpěwaš jenož stajnje nowy horicont, ně, z nim sej swójski rozšěriš, wosebje, ručež sej z pomocu rěče dotal nje­znate kónčiny wotkrywaš. Nalětnje pućowanja, kiž so w Sakskej mjeztym 22 lět přewjeduja, su za to dobra składnosć. Dźiwam so jenož, zo njewě zarjadowar, sakski ministerstwo za wobswět a ratarstwo (SMUL), zo su mjez poskićowarjemi turow tež partnerojo, kotřiž to w serbskej rěči zdokonjeja, kaž kubłanišća w nošerstwje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka w Miłoćicach. Wěm, zo woni pućowanja w serbskej rěči přewjeduja. Tež w sakskim zarjedźe za lěsnistwo a w biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty Serbja dźěłaja. Tuž, lubi poskićerjo, skedźbniće SMUL při­chodnje sylnišo na tónle akcent! Z interkulturelnym piktogramom ze serbšćinu w programowym zešiwku wabić mam za dobry pokiw! Milenka Rječcyna

Tež winowatosć sobu zakótwić

Montag, 26. Mai 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Wicepředsyda frakcije Unije w zwjazkowym sejmje Norbert Röttgen žada sej w nowym koncepće ­woborneje winowatosće tež wěsty za­wjazowacy element, jeli dobrowólnicy za natwar personelnych resursow zwjazkoweje wobory njedosahaja. „Instrumenty, kotrež nałožujemy, jeli so pospyt dobrowólnosće nješlachći, dyrbimy nětko hižo wutworić“, praji politikar CDU w nowinje „Welt“. Unija a SPD planujetej w swojim koaliciskim zrěčenju nowy dobrowólny model woborneje winowatosće. Tole je kompromis a přibliženje žadanjam SPD. Unija bě so mjenujcy přećiwo woži­wjenju 2011 wotstronjeneje woborneje winowatosće wuprajiła. Röttgen zwu­razni, zo měli so wobaj dźělej kompro­misa zwotprědka wobmyslić. „Tohodla dyrbimy w nowym zakonju wo wobornej winowatosći zapisać, zo winowatosć ­płaći, jeli so puć dobrowólnosće nješlachći. Wšako nimamy nětko chwile, dwě lěće nowy model wuspytać a sej ­potom hakle alternatiwu přemyslić.“ Na prěnje konkretne kroki za to chce so zwjazkowe knježerstwo hišće lětsa do­jednać.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND