Zhromadnje za měr na swěće

Donnerstag, 11. November 2021 geschrieben von:
Palestinska měrowa aktiwistka Sumaya Farhat-Naser je wčera w Budyskim Dźiwadle na hrodźe čitała. 73lětna křesćanka předstaji tam swoju publikaciju „Ein Leben für den Frieden“. W njej rysuje swój žiwjenski puć wot narodźenja w Birseitu pola města Ramallah hač do přitomnosće. Jako dźěćo chodźeše na internatnu šulu Talitha Kumi němskich diakonisow blisko Betlehema a je po abiturje w Hamburgu studowała. Naposledk ­nawjedowaše palestinski žónski centrum w Jerusalemje, zasadźacy so z israelskej skupinu Bat Shalom za měr. Mjeztym je Farhat-Naser pjeć ­knihow spisała, kotrež na čitanjach předstaja. Nimo toho přednošuje tež wo swojim dźěle za měr a wo wšědnym žiwjenju pod wobsadnistwom. Foto: Werner Lindner

To a tamne (11.11.21)

Donnerstag, 11. November 2021 geschrieben von:

Z tempom 306 kilometrow na hodźinu bu njedaloko belgiskeho Lütticha šofer awta błysknjeny. To bě wón chětro spěšnje ze swojim wozom po puću. W Belgiskej směš poprawom jeno 120 kilometrow na hodźinu jěć. Dokelž pak su tamniše błyskače na maksimalne tempo 300 km/h wusměrjene, bě wodźer awta samo za tajki přespěšny a njetrjeba tuž žanu pokutu płaćić.

Wjacore lětdźesatki stare ćěło je policajski pos při zwučowanju we wokolinje wulkana Etna na Sicilskej namakał. W małej prózdnjeńcy wjedźeše pos zastojnikow k ćěłu. Po prěnich přepytowanjach policija z toho wuchadźa, zo bě muž tam w lětach 1970 do 1990 zemrěł. Při sebi měješe tež někotre lira-pjenježki. To bě italska měna do zawjedźenja eura.

Ambiwalencu znjesć a wutrać

Mittwoch, 10. November 2021 geschrieben von:

Powalenje Berlinskeje murje a kwakla pogromoweje nocy

Berlin (dpa/SN). Centralna rada Židow w Němskej je so wospjet přećiwo tomu wuprajiła, 9. nowember jako wopomnjenski dźeń wjacorych historiskich po­dawkow wuhotować. „Tónle datum měł so ze spomnjećom za wopory holocausta stać“, rjekny wčera prezident centralneje rady Josef Schuster w Berlinje.

13 zranjenych wuchowali

Mittwoch, 10. November 2021 geschrieben von:

Istanbul (dpa/SN). We wuchodoturkowskim měsće Malatya je so z dotal njeznatych přičin twarjenje, w kotrymž běchu tež někotre wobchody zaměstnjene, sypnyło. Spočatnje běchu lokalni pomocnicy hišće z toho wuchadźeli, zo je 20 ludźi w rozwalinach we wulkej nuzy. Po wšěm zdaću pak běchu so mylili, wšako su dźensa rano wuchowanske dźěła zakónčili a cyłkownje 13 zranjenych do chorownjow dowjezli.

Protest a zajeća

Běłohród (dpa/SN). Grafiti w centrumje serbiskeho Běłohrodu, kotryž pokaza wójnskeho złóstnika Ratka Mladića jako rjeka, wuwabja napjatosće. Wčera demonstrowachu wjacore sta ludźi přećiwo wobrazej. Někotři su jeja mjetali. Třoch aktiwistow a třoch prawicarjow, kiž wobdźělichu so na přećiwnej demonstraciji, policija nachwilnje zaja. Pod Mladićom běchu w juliju 1995 masaker w bosniskim měsće Srebrenica skućili.

Poručeja jenož biontech

„Na docpětym njewotpočujemy“

Mittwoch, 10. November 2021 geschrieben von:

Kiel (SN/JaW). Schleswigsko-Holsteinska chce swoje kompetency w regionalnych a mjeńšinowych rěčach hišće bóle zeskutkownjeć. To wuchadźa z rozprawy wo narodnych mjeńšinach w kraju, infor­muje Berlinski mjeńšinowy sekretariat. Konkretnje chcedźa w krajnych zarjadach a zjawnych zarjadnišćach mjez druhim­ wo nałožowanje mjeńšinowych rěčow wabić, dalekubłanja personala spěchować a hižo wobstejace rěčne znajomosće na tafličkach lěpje woznamjenić. Dale chcedźa w Schleswigsko-Holsteinskej „wučbu frizišćiny a danšćiny rozšěrić, tež jako poskitk wjetšinowemu wobydlerstwu. Wšako je frizišćina wohrožena rěč.“ Takle rěka w rozprawje, ­kotruž je schles­wigsko-holsteinski ministerski prezident Daniel Günther (CDU) kónc minjeneho měsaca w Kielu krajnemu sejmej předstajił.

Wěčne wopomnjeće?

Mittwoch, 10. November 2021 geschrieben von:
Dołhož hišće debatujemy, čehož měli so historisce wuznamneho datuma dla dopominać, diskusija žiwa wostawa. 9. nowember woznamjenja za němske stawizny we wjacorym zmysle cezuru. Kónc měrcowskeje rewolucije 1848, kónc kejžorstwa 1918, kónc „realnje eksistowaceho socializma 1989 – a spočatk holocausta 1938. W kotrej měrje hodźeli so wšitke tele podawki na jenički dypk wobmjezować, njech rozsudźa historikarjo. Hač pak měł so tónle datum z regularnym wopomnjenskim dnjom stać, je hinaše prašenje. Hdyž docyła, měła pogromowa nóc přičina spomnjeća być – přećežka je tu waha stawiznow; přeprezentna žadosć za „kónčnej smuhu“, kajkuž sej tele dny tójšto „póndźelnišich demonstrantow“ mjenje abo bóle direktnje přeje. Přiwšěm: „Swjate dny“ su wjetšinje ludnosće skerje přičina sej krótki dowol dowolić, do njeho a/abo na nim kapku přewjele sej popřeć abo konsumej hołdować – kajke to krasne spomnjeće! Bosćan Nawka

To a tamne (10.11.21)

Mittwoch, 10. November 2021 geschrieben von:

Kaž „Crocodile Dundee“ je Awstralčan nadpad wulkeho krokodila wotwobarał. 60lětny wudźeše w rěce McIvor w tropiskim Queenslandźe, jako jeho zwěrjo naraz z wody atakowaše a za noze k rěce sćahny. Awstralčan pak wućahny mały nóž ze swojeho pasa a kałny z nim do hłowy zwěrjeća. Na to jeho krokodil pušći a so wróćo do wody zminy. Zranjeny zamó muž samo hišće do bliskeje chorownje jěć.

„Atlas zboža“ přepytuje spokojnosć Němcow za čas pandemije. Zhladujo na to, zo tuchwilu šćěpjenja, homeschooling a homeoffice žiwjenje postajeja, mějachu eksperća w nadawku Němskeho pósta začuća Němcow na dožiwjenje zboža přepytować. Z naprašowanja wuchadźa, zo podachu ludźo swoju přerěznu žiwjensku spokojnosć loni na skali nul do dźesać ze z 6,74 dypkami. Lěto do toho bě přerězk hišće 7,14 dypkow.

Wupraja so za konferencu

Dienstag, 09. November 2021 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Po tym zo je cyłoněmska incidenca druhi dźeń za sobu nowy rekord (213,7) docpěła, wupraji so šef kanclerskeho zarjada Helge Braun za to, přewjesć konferencu ministerskich prezidentow. „Trjebamy zhromadne koro­nowe naprawy Zwjazka a jednotliwych krajow. To mam wokomiknje za jara wažne“, potwjerdźi politikar CDU dźensa w rańšim magacinje telewizije ARD. Braun žada sej wosebje wjace přidatnych šćěpjenjow za wjetši škit před koronu.

Koalicija žněje wulku kritiku

Berlin (dpa/SN). Naćisk zakonja amploweje koalicije wo koronowych naprawach žněje wjele kritiki. Strony SPD, FDP a Zeleni su za bjezpłatne testy, za pra­widło 3G na dźěle a za pjenježnu pomoc chorownjam. Krajna skupina CSU, zwjazk němskich městow a socialne zwjazki plany­ koalicije wotpokazuja. „Zo chce koalicija epidemiju politisce skónčić, bjez toho zo namjetuje alternatiwy, je znamjo njepřemyslenosće“, rjekny dźensa předsyda krajneje skupiny CSU Alexander Dobrindt medijam.

Dny jazza dočasnje zakónčene

Dźensa židowscy wěriwi a mnozy dalši na to spominaja, zo bu w sakskej stolicy před 20 lětami Nowa synagoga Drježdźan­skeje židowskeje wosady poswjećena. Zdobom wopominaja ludźo po wšěm swěće pogromowu nóc před 83 lětami. Wohnjowi wobornicy­ su tule při Drježdźanskej synagoze z wodu pjelnjene mobilne zawěry nastajeli. Foto: pa/Robert Michael

Wiki budu zdźěla wobmjezowane

Dienstag, 09. November 2021 geschrieben von:

Zhorjelc (AK/SN). Tradicionalne mjezu přesahowace Šleske božodźěsćowe wiki wotměja so wot 3. do 19. decembra w Zhorjelcu. „Wiki maja so zakonskim postajenjam přiměrjene na wjetšej płoninje wotměć. Wulki dźěl zwučenych poskit­kow budu wopytowarjo w běhu 17 dnjow wot Delnjeho torhošća hač do nutř­kowneho města dožiwić móc“, informuje nowinska rěčnica města Juliane Zachmann. „Wšitke prašenja wothłosujemy ze strowotniskim zarjadom Zhorjelskeho wokrjesa. Wězo tež aktualne wuwića do swojeho planowanja zapřijamy. Zhorjelske adwentne wiki wuhotuje tamniša kulturna serwisowa towaršnosć. Wobdźěleni wikowarjo přińdu z Něm­skeje, Pólskeje a Čěskeje.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND