27. januara 1945 wuswobodźichu so­wjetscy wojacy 1. ukrainskeje fronty najwjetše­ němske zaničowanske lěhwo Auschwitz, kotrež dachu fašisća wot nalěća 1940 pola pólskeho města Oświęcim natwarić. Tam nadeńdźechu wuswobodźerjo hišće 9 000 wot esesowcow zawostajenych wosłabjenych jatych. Wjetšinu z nich pak běchu do toho na zapad ćěrili. Němske lěhwo Auschwitz wobsteješe z třoch kacetow. W Auschwitzu I dyr­bješe w 20 blokach stajnje nimale 20 000 jatych pod nječłowjeskimi wobstejno­sćemi tradać. W bloku 20 morichu jatych z chemiskimi injekcijemi, w dalšim přewjedowachu lěkarjo kaceta złóstniske medicinske eksperimenty ze smjertnym wuskutkom. Wot nazymy 1941 su tam dźesaćitysacy sowjetskich wójnskich jatych z cyanowodźikom (Blausäure) zamordowali.