To a tamne (13.05.24)

póndźela, 13. meje 2024 spisane wot:

Jiří Korn – rady widźany hósć legendarneje telewizijneje show NDR „Kotoł pisaneho“ hotuje so na swoje 75. narodniny, kotrež woswjeći pjatk, 17. meje. Najebać to steji nadarjeny multitalent dale na jewišću. Hakle w februaru pjelnješe w Čěskej dale woblubowany star w Praze cyłu halu ze swojimi přiwisnikami. Korn jenož njespěwa, ale je tež dźiwadźelnik. Njedawno měješe hłownu rólu w bajkowym filmje a wustupuje prawidłownje w Praskim hudźbnym dźiwadle Karlin.

Plyšowa hrajka je wčera we Wiesbadenje zasadźenje policije zawiniła. Dospołnje rozpjeršeny muž bě 150 centimetrow wulkeho pozdatneho hada na parkowanišću nakupowanišća wuhladał a nuzowe čisło wolił. Zastojnikam skićeše so spočatnje samsny wobraz. Spěšnje pak so wukopa, zo jednaše so wo plyšowu hrajku. „Strašneho hada“ popadnychu.

Kritizuje list wučerjow

pjatk, 10. meje 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Berlinska senatorka za wědomosć Ina Czyborra (SPD) je podpěraćelski list sta wučerjow na Berlinskich wysokich šulach za propalestinskich demonstrantow kritizowała. Minjenu wutoru běchu 150 aktiwistow na Berlinskej Swobodnej uniwersiće spytali, dwór wobsadźić a stany natwarić. Tohorunja wołachu parole přećiwo židowskim demonstrantam. „Njewěmy štó běchu akterojo“, Czyborra wuzběhny. Policija ma ­rozestajenja přepytować.

Wjace prawow Palestinjanam

New York (dpa/SN). Na plenarnej zhromadźiznje Zjednoćenych narodow chcychu sobustawojo dźensa wo prawach ­Palestinjanow wothłosować. Aktualny naćisk rezolucije zmóžnja, zo smědźa so zastupjerjo Palestiny aktiwnje na posedźenjach plenarneje zhromadźizny wobdźělić. Prawo wothłosować pak woni ­nimaja. Hladajo na wójnu w Gazaskim pasmje pak je nastork, tole změnić.

Zaso wjele mortwych rybow

Po njewšědnje sylnych zliwkach na juhu Brazilskeje wojuja ludźo w regionje přećiwo powodźenjam. W zwjazkowym staće Rio Grande do Sul su dróhi a domy přepławjene. Cyłkownje 107 ludźi je tam dotal zemrěło, zdźělichu wčera lokalne brazilske ­zarjady. Dale je hišće 134 wosobow zhubjenych. Foto: pa/Xinhua/Claudia Martini

Berlin (dpa/SN). Po słowach zwjazkoweho justicneho ministra Marca Busch­manna (FDP) njehodźi so přiběracej namocy přećiwo politikarjam z krućišimi chłostanjemi zadźěwać. „Problem w towaršnosći njemóžemy z chłostanskim prawom rozrisać. To zwrěšćimy“, wón w rozmołwje z powěsćernju dpa zwurazni. Wón pak je zwólniwy, so z namjetami zwjazkowych krajow k chłostanskemu prawu rozestajić. Po brutalnym nadběhu na sakskeho načolneho kandidata SPD za europske wólby Matthiasa Ecke běchu nutřkowni ministrojo Zwjazka a krajow minjenu wutoru widejowu konferencu wotměli. Zhromadnje wobzamknychu, zo ma konferenca justicnych ministrow bórze pruwować, hač su specifiske a demokratiju wohrožace nadpady w chłostanskim prawje dosć derje wobkedźbowane. Tohorunja měło so pruwować, hač su wědome šěrjenje wopačnych informacijow ze zaměrom wólby wobwliwować w chłostanskim prawje zakótwjene.

Washington (dpa/SN). Zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) je w USA přilubił, zo chce Němska nawjedowacu rólu hladajo na škit Europy přewzać. „Dajće nam – USA a Němskej zhromadnje – přichod ze wšěmi wuhotować, kotřiž so za swobodu, měr a mjezynarodny porjad zasadźeja“, wuzběhny wón wčera w na­rěči na renoměrowanej Johna Hopkinsowej uniwersiće we Washingtonje. Němska je kmana a zwólniwa, swój nadawk w zwjazkarstwje a globalnej politice ­přewzać.

Nimo toho wotbłyšćowaše Pistorius nowy kurs Němskeje. Wójsko w Zwjazku ma so zaměrnje wuhotować, tak zo móže spušćomnje reagować. Tohorunja dodawa Němska brónje do wójnskich kónčin. „Časy su so změnili“, wón podšmórny. Dale rěčeše wón wo „zmylkach“. Pistorius je přeswědčeny, zo Němska něšto podobne kaž wobornu winowatosć zaso trjeba.

Surowa situacija

pjatk, 10. meje 2024 spisane wot:
Gaza (dpa/SN). Něhdźe 110 000 ludźi je po informacijach UN z Rafah w južnym Gazaskim pasmje ćeknyło. Woni pytaja sej wěstu kónčinu, pisaše pomocny skutk Zjednoćenych narodow za Palestinjanow UNRWA dźensa rano na platformje X. Žiwjenske wuměnjenja su surowe. Jenička nadźija za ćěkancow je přiměr. Namjezny přechod do Egyptowskeje je dale za humanitarnu pomoc zawrjeny, zdźěli palestinski zarjad, kiž je za mjezu zamołwity. Kaž ­israelske wójsko zdźěli, pytaja w Rafah za teroristami, při čimž su wojacy wjacore tunle našli.

Twarske wiki derje předawali

pjatk, 10. meje 2024 spisane wot:

Köln (dpa/SN). Miłe wjedro w měrcu ­a aprylu je tójšto ludźi w Němskej pohnuło, so do swójskeje zahrody podać. Twarske a zahrodowe wiki su lětsa wo tójšto lěpje do za jich tak wažneje nalětnjeje sezony startowali hač 2023. Branša je wo 4,4 procenty přidobyła a wobrot 4,76 miliardow eurow docpěła. Tole ­zdźěla zwjazk wikowarjow gratu, twarskich maćiznow a zahrodkoweje potrjeby. W měrcu su předawarnje samo přirost 9,6 procentow nadźěłali.

Wosebje prašane běchu zemja, symjenja a zahrodkowa chemija. Tu běchu wobroty wo 43 procentow wyše hač lěto do toho. Sylny rozrost registrowachu tež ­pola rostlinow a zahrodoweje techniki. Prašane běchu tež robotery-trawusyčaki.

Hłowny jednaćel zwjazka Peter Wüst je hladajo na wuhlady při wšěm zdźeržliwy. „Wjeselimy so, zo smy lětsa tak dobry zazběh dožiwili. Najebać to pak njeje wšudźe derje běžało.“ Jasne straty wobrota mějachu we wobłuku twarstwa kaž pola kachlicow (-15,2 procentaj), meblow (-9,7) a twarskich elementow (-8,2). Trěbne su „impulsy rozmacha“ ze stron politiki, je Wüst přeswědčeny.

To a tamne (10.05.24)

pjatk, 10. meje 2024 spisane wot:

Dźěćo je w awće wohnjostroj zapaliło, čehoždla dóńdźe k wohenjej na zwjazkowej awtodróze A8 pola Stuttgarta, policija wčera zdźěli. Na zadnim sedle awta ležachu pryskotawki a bengalosy za narodniny. Kak a što dokładnje bě hólc zawčera­wšim zapalił, njemóžachu přepytowarjo ­hišće zwěsćić. Jako wuchowanske pomocnicy k wohenjej přichadźachu, steješe ­awto na pódlanskej jězdnej a so hižo paleše. Mać a šěsćlětneho hólčeca dowjezechu pomocnicy do chorownje.

29. mjezynarodne zetkanje Trabantow je Trabbi Buggy klub zawčerawšim na lětanišću w Anklamje zahajiło. Něhdźe 700 wobdźělnikow zarjadowar tam wočakowaše. Za fanow NDRskich kultowych awtow a dalšich nostalgiskich jěz­dźi­dłow su hišće hač do zajutřišeje njedźele najwšelakoriše programowe dypki a wubědźowanja předwidźane.

CDU wólbny bój zahajiła

srjeda, 08. meje 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). CDU je dźensa oficialnje horcu fazu europskeho wólbneho boja zahajiła. Na zjězdźe strony w Berlinje su kónčnu fazu boja do wólbow 9. junija startowali. Planowana bě tež narěč prezidentki komisije EU Ursule von der Leyen před tysac delegatami. Unija CDU/CSU ma dobre wuhlady, so při wólbach z najsylnišej politiskej mocu stać. Wona docpěwa tuchwilnje stabilnje 30 procentow, dwójce telko kaž SPD, Zeleni a AfD.

Ruska Ukrainu nadběhowała

Kijew (dpa/SN). Ruska je po informacijach Kijewa energijowy system Ukrainy znowa masiwnje nadběhowała. Minjenu nóc su připrawy milinoweho zastaranja w šěsć regionach atakowali. Technikarjo z wotmachom na tym dźěłaja, škody zwuporjedźić. Wobydlerjo su namołwjeni, milinu lutować. Nócny powětrowy alarm su zahajili, po tym zo so 21 ruskich bojowych trutow bližeše. Ukrainske wójsko je wjacore truty wottřěliło.

Žadyn proces přećiwo Trumpej

Na dworje Lipšćanskeje uniwersity steja sej pro-israelscy a pro-palestinscy demonstranća napřećo. Wjacori studenća su wčera popołdnju audimax, wulku čitarnju uniwersity wobsadźili a přećiwo postupowanju Israela w Gazaskim pasmje protestowali. Policija je wjacorych wobdźělnikow wotwjedła. Tež na druhich uniwersitach Němskeje dochadźa k demonstracijam. Nastork ­běchu protesty na ­wjacorych uniwersitach USA, kotrež bě policija zdźěla namócnje skónčiła. Foto: dpa/Jan Woitas

nowostki LND