×

Powěsć

Failed loading XML...

Awtomobilowe wiki prezentuja nowosće z načasnym digitalnym narokom, derje wuhotowane, ale chětro drohe

Zajim na technice postara so za tu a tamnu tołkańcu.

Awta su dźeń a wjetše a ćeše. Su pak tež dale a přijomniše, dokelž zamóža dźeń a bóle nimale wšitko wotsamo. Tak pomhaja nam systemy, zo dodźeržimy wotstawk k před sobu jěducemu abo zo móžemy awto w měsće bjez škody do najwušeje škałoby zaparkować. Přećiwo zanje­rodźenemu powětrej a zatykanym dróham w městach pak tež tajka wufilowana technika njepomha.

Najwuznamniša pokazka mobility su bjezdwěla w Frankfurće nad Mohanom – awtomobilowe wiki IAA. Hižo prěni nawal wopytowarjow k zahajenju přehladki za publikum minjenu sobotu je dopokazał, zo je awto wjac hač jeno zajimawa technika na štyrjoch kolesach. Hač do njedźele připołdnja zličichu 350 000 wopytowarjow, kotřiž chcychu sej 219 swětowych nowosćow a sylny nowy trend digitalneje mobility na wodźacych wikach tuteje branše wobhladać.

Dobra sadowa brěčka z kowarnje

pjatk, 25. septembera 2015 spisane wot:

Dźeń a wjace ludźi waži sej strowe zežiwjenje.­ Zeleninu, sad a dalše zežiwidła­ z bjezposrědnjeje wokoliny waža sej woni kaž nihdy do toho. Mnozy­ dopominaja­ so zaso na to, štož bě něhdy­ dobre a kmane.

Łužica měła jednomu krajej přisłušeć

pjatk, 25. septembera 2015 spisane wot:

Ze zjednoćenjom Němskeje 3. oktobra 1990 z dotalnych wobwodow NDR pjeć zwjazkowych krajow nastało

3. oktobra 1990 njeje jeno dźeń, jako přistupi Němska demokratiska republika po paragrafje 23 Zakładneho zakonja teritorijej jeho płaćiwosće, kotryž mjenujemy dźensa Dźeń němskeje jednoty. Ze samsnym datumom zwjazane je wu­tworjenje pjeć wuchodoněmskich krajow ze 14 wobwodow, kotrež wot lěta 1952 wobstachu.

Wotstawk k podawkam, kotrež jako młody dožiwiš, drje je z kóždym lětom wjetši, z pomjatka pak so ći wone njepominu. Runje k róčnicam, kaž tuchwilu k mjeztym sydomdźesatej róčnicy kónca Druheje swětoweje wójny, nawróćeja so tež dopomnjenki na wony struchły čas a na nowozapočatk po wójnje.

Swójba (nimale) zaso hromadźe

Jako jónu popołdnju na dworje wjer­kowach, přijědźe dobra znata z Chelna, skoči z kolesa a při wotewrjenych durjach wrotow mi nadobo přiwoła: „Waši jědu!“ Lědma grat wotpołožich, to přileća tež hižo mój najmłódši bratr Konrad do dwora a skoči mi za šiju. Wobaj z radosće hnutaj bječimoj. Na wyšinje lěska „Winčkow“, zwotkelž Chelnjanski puć do wsy łahodnje spaduje, bě něchtó našim zdźělił, „waš Cyril je hižo doma“, na čož­ bě pachołk nóžce pod pažu wzał a před tamnymi domoj smalił.

Cigaretku hišće cyle njedokurich, to tež tamni dojědźechu – mać, dźěd, bratraj Ludwik a Klemens. A połny wóz přićahny k mojemu překwapjenju konik (kruwičce, z kotrymajž běchu naši na přikazane ćěkanje šli, něhdźe w Čechach njejstej dale móhłoj). Hapla wšak dołho njewobsedźachmy.

Ze serbšćinu po swěće po puću (2)

pjatk, 25. septembera 2015 spisane wot:

Z našej maćeršćinu smy z Alfonsom Frenclom po puću po blišim a zdalenišim swěće­. Zetkawamy so ze zapřijećemi, kotrež maja we wšelakich rěčach rozdźělne pomjenowanja, přiwšěm pak zwiski. Dźensniše słowo rěka „plěch“. Snano so tež dale z tematiku rozestajeće a w knize Frencla „Mój serbski słownik“ počitaće.

Zahorja dźěći runje tak kaž młodźinu

pjatk, 18. septembera 2015 spisane wot:

Słowakski rejwar a pedagog dźěła we Łužicy

Na jewišću Chróšćanskeje „Jednoty“ zwučuja tamniši zakładni šulerjo rejwansku scenu ze spěwohry Wórše Wićazoweje „Je słónco wu­snyło?“ po hudźbje Tassa Schille.

„Holcy, hólcy kedźbujće na rytm, pokazajće wjesołe mjezwoča. Wospjetujemy hišće raz!“, namołwja jich bywši profijowy­ rejwar a wukubłany rejwanski pedagog­ Jan Kozelnický. Za spěwohru bě 42lětny Słowak loni choreografiju stworił. Nětko přihotuje wón šulerjow z wurězkom twórby na přichodny wustup we Łužicy. Dźěći su při wěcy. Rejwanje jim wjeselo wobradźa, byrnjež wone zas a zaso pokiwy k hišće lěpšemu zwuraznjenju reje dóstawali a scenu časćišo wospjetowali. „Podobne projekty pře­wjeduju tež ze zajimcami zakładneju šulow we Worklecach a Ralbicach. Wěm, zo jich tajke intensiwne proby po wučbje jara napinaja. Ale dyrbju dźěći putać, disciplinować a wužadać, zo bychu skónčnje publikumej a sebi samym radosć wobradźili.“

Zajimawe powědki z narańšich Serbow

pjatk, 18. septembera 2015 spisane wot:

Po swojej jara wuspěšnej dwurěčnej čitance „Pod Čornobohom“ je Bukečan Marko Grojlich nětko dalšu z wujimkami z Tydźenskich Nowin a Serbskich Nowin wot lěta 1843 hač do zakaza dźenika 1937 přez nacijow a z pokazkami ze serbskich literarnych dźěłow wo narańšich serbskich kónčinach zestajał. Kniha „Mjez Křičom a Lubatu – Zwischen Lutherberg und Löbauer Wasser“ je tydźenja w LND wušła. Wona wopřijima powědki ze šěsć něhdy ryzy serbskich ewangelskich wosadow Bart, Budyšink, Hućina, Hrodźišćo, Malešecy a Poršicy, hdźež bě narańša hornjoserbšćina tehdy hišće wobchadna rěč.

Marko Grojlich je zaso přewšo pilnje powědki wuběrał a do dźesać wotrězkow z najwšelakorišimi temami zestajał. W dźělu „Ze starych časow“ podawa wón někotre ludowe powěsće, tak wo Poršiskim „fajermužu“, wo bajach wo čertach a Čertowym wuměnku a wo nastaću mjenow hórkow, kaž Srěńcy pola Krakec. Chwalobne je, zo awtor w swojim němskim přełožku tež wuznam wšelakich dźensa lědma znatych zapřijećow rozłožuje, na přikład, zo wučinješe jedyn kórc (Scheffel) žita w Sakskej sto litrow.

Rozmołwa z němskim literatom a přećelom Serbow Peterom Huckaufom

Basnik Peter Huckauf z Berlina słuša k tym poetam zwonka Serbow, kotřiž su so sobu najhusćišo na Swjedźenjach serbskeje poezije wobdźělili. Wón je so takrjec do Łužicy a kulturneho žiwjenja najmjeńšeho słowjanskeho ludu zalubował. Wo tym swědča tež jeho basnje. Loni wuńdźe wuběr z nich w němskej, delnjo- a hornjoserbskej rěči w almanachu „Podstupimske pśinoski k Sora­bistice“. W basnjach awtora wučitaš tež jeho­ zwjazanosć k łužiskej krajinje a ludźom, kotřiž su tam žiwi. Alfons Wićaz­ je so z Peterom Huckaufom rozmołwjał.

Waše mjeno je w Serbach znate, wšako so hižo lěta na Swjedźenjach serbskeje poezije a druhich serbskich zarjadowanjach wobdźěleće. Kak sće so scyła ze Serbami a jich swjedźenjemi poezije zeznajomił?

Dźěćaca knižka z wulkotnymi ilustracijemi

pjatk, 18. septembera 2015 spisane wot:

Titulny wobraz nowostki „Moje najlubše powědančka wo zwěrjatach“ Christy Kempter, z němčiny přełožena wot Ja­dwigi Wejšineje, pokazuje małeho elefanta, girafu, myšku, zaječka, mjetelčku, šlinka, žabku a knižku sej wobhladowacu kokošku. Wobraz je rjany pisany, dźěći narěčacy a wotpowěduje tematice. Pře­listowawši knihu dyrbju rjec, zo so prěni zaćišć wulkotnje ilustrowaneje nowostki njepozhubi. Za to chwalbu wuhotowarce Antje Flad. Beletristiska twórba, nětko wot Ludoweho nakładnistwa Domowina w serbskej rěči wudata, předstaja na dwanaće dwójnych stronach krótke powědančka wo zwěrjatach. Z tołšeho papjerca wobstejaca wona stajnje zaso přeproša, do powědančkow pokuknyć.

Z wuměłstwom ducy po puću (1)

Najstarši dźěl šwedskeje stolicy Stockholma rěka Gamla stan, štož poprawom wot šwedskeho gamla staden za „stare město“ pochadźa. Jow na kupje Stadsholmen leži tež Kunglinga slottet „kralowski hród“, hdźež w připołdnišej hodźinje njesměš skomdźić změnu straže wojakow w historiskich uniformach, štož přeco zaso syły turistow z cyłeho swěta přiwabja. Serbski wopytar pak budźe njeda­loko Tyska Kyrkan, tak mjenowaneje Němskeje cyrkwje, kotraž ze swojej 96 metrow wysokej kónčitej wěžu jako najwyši dypk stareho města přewidźeć njeje, nad tym njemało zadźiwany: Hdźež přez kužmot srjedźowěkowskich wuskich hasow runu smuhu poměrnje šěroka Stora­ Nygatan wjedźe, wuhladaš nad jednym z wobchodow napis „Krabat“.

nowostki LND