Salvini podležał

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Nawoda italskeje opozi­cije Matteo Salvini je ze swojej prawi­carskopopulistiskej stronu Lega wažne regionalne wólby w Italskej po wuličenju nimale wšitkich hłosow přěhrał. W regionje Emilia-Romagna je kandidatka Lega­ Lucia Borgonzoni wčera z 43,6 procentami kandidatej socialdemokratow podležała. Stefano Bonaccini móžeše so z 51,4 procentami přećiwo njej přesadźić. Wólby běchu wažny test za naraženu knježacu koaliciju hibanja Pjeć hwězdow a socialdemokratow w Romje.

To a tamne (27.01.20)

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Z wosebitej kanonu su wčera hodowne štomy přez Kaselske Friedrichowe naměsto třěleli. Bě to dźěl wuměłskeje instalacije Leona de Bruijne. Nižozemski wuměłc wěnuje so we wustajeńcach stajnje zaso na žortne wašnje „zaničowanskemu potencialej“ swojich kinetiskich mašinow. „Kanona hodownych štomow“ so tuž wulkotnje do toho wobłuka hodźi, wón přeradźi. Kanona móže jědle a šmrěki hač do 60 metrow daloko třěleć.

Přemučny a přepjany bě šofer wosoboweho awta před hosćencom za spěšnojědźe w Geseke pola Paderborna: Jako chcyše sobudźěłaćer hosćenca skazanku při woknje přijimować, muž za wodźidłom awta spaše. Jako bě jědź krótko po tym spřihotowana, bě sej tón znowa wusnył. Přiwołana policija wšak zwěsći na to porjadnu alkoholowu „chorhojčku“ a je šoferej nablaku jězbnu dowolnosć sćazała.

Zarjadnistwo zlemjene

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Po cyberowym nadpadźe hackerow njeje měšćanske zarjadnistwo stolicy Braniborskeje Podstupima internetnje docpějomne. Dalše komuny nimaja tohorunja internetny kaž tež telefoniski zwisk do zjawnosće. Nje­znaći běchu spytali so do syće zarjadnistwa zadobyć a interne daty wotwołać. Wobydlerjam wunjese ataka přidatne wobćežnosće: Zarjad za přizjewjenje jězdźidłow njeje dźěłakmany runje tak kaž wobydlerski běrow. Wěrowanja pak su dale móžne.

Miliony ludźi izolowane

Peking (dpa/SN). Bojo so dalšeho rozšěrjenja noweje chorosće płucow w Chinje su tam mjeztym wjace hač 43 milionow wobydlerjow izolowali. Tež w metropolomaj Yichang ze štyrjomi milionami a Tianmen z 1,7 mio. wobydlerjow stej železniski a bliskowobchad přetorhnjenej, zamołwići zdźěleja. Mjeztym je ličba wobkrućenych infekcijow na 900 roz­rostła, 26 ludźi je dotal zemrěło. Wirus je so tež hižo w druhich krajach jewił.

Trump ma měrowy plan

Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU, naprawo) je wčera we Wojerecach zhromadnje ze statnej ministerku za socialne­ naležnosće Petru Köpping (SPD, srjedźa) nowej wuchodosakskej Syći za bój přećiwo parkinsonowej chorosći PANOS spěchowanski šek 6,8 milionow eurow přepodał. Něhdźe 500 wot chorosće potrjechenych bě do Łužiskeje hale přichwatało. Fachowcy­ z toho wuchadźeja, zo so ličba na parkinson schorjenych přichodne dźesać lět podwoji. Foto: Gernot Menzel

Merkel pola Erdoğana

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:
Berlin/Istanbul (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) zetka so dźensa w Istanbulu z turkowskim prezidentom Recepom Tayyipom Erdoğanom. Temy rozmołwy běchu aktualne mjezynarodne a bilateralne prašenja. Jedne z ćežišćow bě politika ćěkancam napřećo. Wopyt w Němskej dokładnje wobkedź­buja. Zapósłanc Zelenych Cem Özdemir namołwješe, so wudrěwanjam Erdoğana nastupajo ćěkancow spjećować. „Dyrbimy so zhromadnje z europskimi part­nerami na to nastajić, zo Erdoğan w běhu lěta cyle zaměrnje wjace ćěkancow do Europy­ sćele, zo by liberalne demokratije dale wosłabił. Słaba Europa je jemu najlěpša powěsć.“ Europa dyrbi zhromadnje jednać, sej Özdemir žada.

Znamjo přećiwo antisemitizmej

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

Jerusalem (dpa/SN). Ze sylnym znamjenjom solidarity su statni hosćo z něhdźe 50 krajow w Jerusalemje wuswobodźenje zaničowanskeho lěhwa Auschwitz před 75 lětami wopominali. Zhromadnje woni wčera namołwjachu, po wšěm swěće přećiwo antisemitizmej wojować. Němska měła při tym swojej historiskej zamołwitosći wotpowědować, rjekny zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier, kiž bě jako prěni němski prezident we wopomnišću Yad Vashem rěčał.

„Wojujemy přećiwo antisemitizmej. Spjećujemy so jědej nacionalizma. Škitamy židowske žiwjenje“, Steinmeier rjekny. „Stejimy poboku Israela. Tute přilubjenje wospjetuju tule w Yad Vashemje, před wočemi swěta.“ Zwjazkowy prezident potwjerdźi, zo němska zamołwitosć nihdy njezańdźe, zo njeje při tym kónčneho dypka. Israelske medije zastopnjowachu jeho narěč jako jara hnujacu. Israelski­ prezident Reuven Rivlin je Steinmeiera po narěči wobjimał.

Prometheus 2.0?

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:
Prawidłownje nam Hollywood pokazuje, što so stawa, wupadnje-li milina: chaos, anarchija, pjasćowe prawo. A zawěsće dołho njetraje, zo wuwiwaja awtorojo lochce modifikowane scenarije – popcornowe kino ma dźě cyle swójsku ekologiju a woprawdźe wšitko recycluje – , potom z kompjuterowych zadobywarjow (tak w słowniku za „hackerow“) dla njepřistupnym internetom. We „woprawdźitosći“ wšak to we woběmaj padomaj cyle tak zlě njewupada. Přiwšěm najnowši přikład z Podstupima zaso raz wuswětla, kak wotwisni mjeztym wot (fungowaceje) techniki resp. technologije smy. Digitali­zacija je wažny a bjezdwěla wjele lubjacy krok do přichoda. Na analogny backup pak njesměli zabyć – hač nam mjenujcy hišće raz někajki grjekski bóh swoje jatra woprujo wupomha, hdyž hižo njewěmy, kak sej bjez zažehlaka, křesadła abo šwablički tón abo tamny wohenčk zapalimy, je skerje dwělomne. Bosćan Nawka

To a tamne (24.01.20)

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

Wosebje swědomity hólčec je swoju mać w Rostocku porjadnje nastróžił. Kaž policija zdźěli, bě mać zastojnikow w 2.30 hodź. informowała, zo je 13lětny syn ze šulskej tobołu preč. Pachoł bě papjerku z informaciju zawostajił, zo je hižo po puću do šule. W Rostocku běchu wčera wot ranja w třoch warnowanske stawki připowědźene. Hólc so tuž boješe, zo dypkownje do něšto kilometrow zda­leneje šule njepřińdźe. Wokoło sedmich sekretarka wottam zdźěli, zo je hólc doběžał.

Dospołnje bjez muži wostanje lětuša jury­ wubědźowanja rjanolinkow „Miss Germany“ we wólnočasnym parku Rust, kaž organizatorojo zdźěleja. Woni wotpowěduja tak swojemu nowemu narokej: Hódnoćić nochcedźa jenož wonkowny wobraz kandidatkow, ale tež jich woso­binu, charakter a žiwjensku stawiznu. Dobyćerku wuzwola 15. februara.

Dźěsći smjertnje znjezbožiłoj

štwórtk, 23. januara 2020 spisane wot:

Eisenach (dpa/SN). Při ćežkim njezbožu šulskeho busa njedaloko Eisenacha stej dźensa rano dwě dźěsći smjertnje znje­zbožiłoj. Krajnoradny zarjad Wartburgskeho wokrjesa dale zdźěla, zo su so dalši dwacećo šulerjo kaž tež šofer zranili. Po informacijach policije bě wjace hač dwaceći dźěći w busu. Wokoło 7.30 hodź. poča so bus na zalodźenej dróze suwać a zajědźe do přirowa. Bus bě po puću z Eisenacha do zakładneje šule w Berka.

Prawicarsku skupinu zakazał

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) je prawicarskoekstremnu skupinu „Combat 18“ zakazał, kaž rěčnik ministerstwa informuje. W rańšich hodźinach je policija we wjacorych zwjazkowych krajach, mjez druhim w Braniborskej, objekty přepytała a nawodu skupiny zajała. K namocy zwólniwu prawicarsku skupinu maja za wobrónjenu wotnožku w Němskej zakazaneje syće neonacijow „Blood and honour“ (Krej a česć).

Zakoń wo brexiće schwalili

Pasažěrojo z chinskeho města Wuhan, centruma noweje chorosće płucow, dyrbja so na Tokioskim lětanišću wosebje kontrolować dać. Ćopłotu měrjaca kamera zwěsća, hač su so z wirusom natyknyli. Dźensa rano su Wuhanske lětanišćo zawrěli, namołwjejo wobydlerjow w měsće wostać. Zamołwite zarjady trochuja, zo je wjace hač 4 000 ludźi natyknjenych. Foto: dpa/Kyodo

nowostki LND