Spřećiwja so Trumpej

póndźela, 13. januara 2020 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Po zaměrnym morjenju wodźaceho iranskeho generala Ghassema Soleimanija přiběraja dwěle na wopodstatnjenju prezidenta USA Donalda Trumpa za dwělomnu akciju. Kaž zakitowanski minister Mark Esper sćelakej CBS rjekny, nima wón žane dopokazy za twjerdźenje Trumpa, zo je Soleimani pječa planował wjacore ameriske wulkopósłanstwa nadpadnyć. „Njejsym nastupajo wulkopósłanstwa žane dopokazy widźał.“ Trump je minjeny pjatk sćelakej Fox News rjekł, zo bě Soleiman „najskerje“ wulkopósłanstwo USA w Bagdadźe nadpadnyć chcył. Prezident bě morjenje z „bjezposrědnim wohroženjom Američanow“ wopodstatnił. W tym padźe by postupowanje jako „antiterorowa akcija“ woprawnjene było.

Prosće wopačny signal

póndźela, 13. januara 2020 spisane wot:
Chcemy sej to lubić dać? Wójsko USA přihotuje najwjetši manewer minjenych 25 lět w Europje, a Łužica ma za to nastupna kónčina być. Hrózbna to mysl: Třištwórć lětstotka po zakónčenju suroweje Druheje swětoweje wójny dyrbi so bywši zwjazkar antihitlerskeje koalicije z mocu swojich bróni w našej domiznje błyšćić, zo by tamneho­ zwjazkarja, Rusku, wužadał. Tajki hoberski manewer wotputanju njepolěkuje, skerje nawopak. Nowe napjatosće njejsu žadyn kmany grat, zo by bjezmócna zdawaca so hłuboko šćěpjena „Europa“ zaso­ z jednym hłosom rěčała. Za chribjetom wojerskeje sylnosće USA so chować zdobom rěka pasiwny wostać. To pak zdawa so přeco hišće lóšo być, hač wizije za měrniwy kontinent wuwić a tajke hromadźe z Ruskej zeskutkownić. Wótry wukřik hišće žadyn słyšał njejsym, prěnje hłosy tola. Njeje-li nas zapadne derjeměće hišće dospołnje zamućiło, mamy so wobarać. Ameriske jednotki we Łužicy su prosće wopačny­ signal w lěće 2020. Axel Arlt

Knježerstwo bjez wjetšiny

póndźela, 13. januara 2020 spisane wot:
Erfurt (dpa/SN). W Durinskej so dźeń a bóle wotbłyšćuje, zo dóstanje kraj mjeńšinowe knježerstwo Lěwicy, SPD a Zelenych, kotrež nima w parlamenće žanu wjetšinu. Wšitke tři strony maja hromadźe 42 z cyłkownje 90 mandatow. Tak pobrachuja jim štyri hłosy. Z teje přičiny je so ministerski prezident Bodo Ramelow (Lěwica) wčera wječor z bywšim zwjazkowym prezidentom Joachimom Gauckom a stronskim a frakciskim předsydu CDU Mikeom Mohringom zetkał. Nowinarjam Ramelow rjekny, zo prócuje so z CDU wo zhromadne, „na projektach orientowane knježerstwowe dźěło“. Krajny šef durinskeje FDP Thomas Kemmerich to zasadnje wotpokazuje.

To a tamne (13.01.20)

póndźela, 13. januara 2020 spisane wot:

Na awtodróze pěši po puću był je 27lětny w Bayerskej, z čimž zawini zasadźenje policije. Jako jeho wobsadka policajskeho awta njedaloko Mnichowa wuhlada a zadźerža, muž zastojnikam rozłoži, zo chce do swojeje pólskeje domizny běžeć. Po informacijach policije bě wón chětro wopity. Policisća wzachu jeho sobu hač k přichodnemu wotpočnišću, hdźež tež jeho awto steješe. Přewodnik Polaka tam hižo na njeho čakaše­.

Ćeknjena kokoš je so w sewjerobraniborskim Reckezinje njedaloko Perleberga wo skóržbu postarała. 66lětnemu plahowarjej kokošow běchu wjacore twochnyli. Jako muž na ležownosći susodki jednu z nich popadny, njeměješe 52lětna žona žane zrozumjenje za to a je muža ranjenja domjaceho měra dla wobskoržiła. „Tajki pad dotal hišće njemějachmy“, w policajskej rozprawje rěka.

Clemens Hrjehor so nawróći

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:
Kamjenica/Budyšin (SN/BŠe). Kamjeničanski propst Clemens Hrjehor nawróći so spočatk junija do Łužicy, kaž Drježdźansko-Mišnjanske biskopstwo na swojej internetnej stronje informuje. „Wotpowědujemy přećam propsta Hrjehorja. Wón so do Budyšina přesydli a budźe wottam měšniske nadawki wukonjeć“, zdźěli biskop Heinrich Timmerevers. Zdobom dźakuje so Hrjehorjej za procesy, kotrež je ze swojim dowěrliwym a rozsudnym skutkowanjom w Kamjenicy zahajił. Wot lěta 2015 bě Clemens Hrjehor tam propst. Do toho bě dekan a Chróšćanski wosadny farar. Kamjeničanscy wěriwi zhonichu hižo minjenu njedźelu z lista wo wotchadźe swojeho duchowneho. Nadawk w Kamjenicy přewozmje wot junija farar Benno Schäffel, tuchwilny nawoda hłowneho personalneho wotrjada w Drježdźanach. Biskop Timmerevers prosy wosadnych, personelne změny konstruktiwnje přewodźeć a rozžohnowanje sobu wuhotować. Z nowymi duchownymi měli přichodnje derje hromadźe dźěłać. Za serbski pastoralny rum je nawrót fararja Clemensa Hrjehorja wulki dobytk, su sej tudyši wěriwi přezjedni.

Krizowe posedźenje EU

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wonkowni ministrojo Europskeje unije su dźensa krizowe posedźenje nastupajo Bliski wuchod a Libysku přewjedli. Ze schadźowanja ma signal zhromadnosće wuchadźeć. Němsku zastupuje wonkowny minister Heiko Maas (SPD). Napjatosće na Bliskim wuchodźe běchu so naposledk přiwótřili. Mjeztym drje jewja so pokazki na to, zo so konflikt mjez Iranom a USA zaso wotputa. Fachowcy wšak z tym liča, zo je to jenož nachwilnje, dokelž problemy dale wobsteja.

Trump ma parlament zapřijeć

Washington (dpa/SN). Dom reprezentantow USA je rezoluciju schwalił, z kotrejž chcedźa swojowólnemu wojerskemu postupowanju prezidenta Donalda Trumpa přećiwo Iranej zadźěwać. Z wjetšinu komory hłosowachu za wotpowědne wobzamknjenje, kotrež ma Trumpa nuzować parlament do wojerskich rozsudow zapřijeć. W rezoluciji mjez druhim rěka, zo njesmě prezident wojerske jednotki USA bjez dowolnosće kongresa přećiwo Iranej zasadźić.

Předsydka SPD lědma znata

Podstupim (dpa/SN). Financny wuběrk Braniborskeho krajneho sejma je kupne zrěčenje ležownosće planowaneje twornje ameriskeho awtotwarca Tesla schwalił. „Prěni zadźěwk je přewinjeny“, rjekny financna ministerka Katrin Lange (SPD) widźomnje wolóžena po wčerawšim rozsudźe. „Mamy wobzamknjenje, byrnjež z někotrymi hłosawzdaćemi.“

Krajny sejm tuž krajnemu knježerstwu zmóžnja, zasydlenje tak mjeno­wa­neje „gigafactory“ w Grünheidźe we wokrjesu Wódra-Sprjewja zwoprawdźić. Tam chce Tesla wot klětušeho kóžde lěto 150 000 elektroawtow typow 3 a Y twarić. Přiwšěm ma předsydstwo awtotwarca kupnemu zrěčenju za 300 hektarow wulki areal hišće přihłosować. Doskónčnu płaćiznu njejsu hišće postajili. W prěnim posudku statneho lěsniskeho zarjadnistwa rěčachu wo płaćiznje 41 milionow eurow. Po słowach ministerki su sej z Teslu zasadnje přezjedni.

Lětadło mylnje wottřělili?

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:

Washington/Teheran (dpa/SN). Po znjezboženju ukrainskeho pasažěrskeho lětadła njedaloko Teherana kopja so pokiwy na to, zo je Iran lětadło mylnje wottřělił. Knježerstwje w Kanadźe a Wulkej Britaniskej matej po swójskich informacijach pokazki na to, tež w USA wersiju sćěhuja. Lětadło ze 176 ludźimi bě srjedu na zemju zrazyło. Nichtó njebě přežiwił. Krótko do toho bě Iran wojerskej zepěranišći USA w Iraku z raketami nadpadnył.

Iran je mjeztym fachowcow z druhich krajow, mjez druhim z USA, přeprosył, zo bychu přičinu katastrofy sobu přepytowali. Kaž ameriski zarjad za transportnu wěstotu we Washingtonje informowaše, chce so na přeslědźenju wobdźělić.

Kanadiski premierminister Justin Trudeau zdźěli, zo ma knježerstwo kraja dopóznaće „z wjacorych žórłow, tež wot zwjazkarjow“, zo su lětadło wottřělili. Mjez woporami je 63 Kanadźanow.

Wo swójbnej legendźe

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:
Jeho mjeno ma słowjanski raz. Na wotpowědne prašenje je nowy knježerstwowy społnomócnjeny za naležnosće Serbow w Braniborskej Tobias Dünow wčera přewšo wotewrjenje wotmołwił. Powědaše wo tym, kak staj jeho staršej z tymle po­zdatnym słowjanstwom wobchadźałoj. A runje tak, zo je jemu po powołanju do zastojnstwa­ Delnjoserb słowjanski pochad jeho swójbneho mjena rozkładł. To je w nowym zamołwitym hłuboki zaćišć zawostajiło, wšako čuješe so sam wobkrućeny: Wo legendźe, zo korjeni jeho swójbne mjeno w prjedownikach hugenotskeho pochada w Francoskej, wšak sam přeswědčeny njebě. Kóncowka -ow je drje poměrnje jasne znamjo na słowjanstwo. Jeho nan ze zadnjeje Pomorskeje pochadźa, swoju mać mjenowaše w Düsseldorfje narodźeny politikar „frankofilnu“ Porynčanku. Tak bě žórło woneje legendy chětře wopisane. Wčera začuwany zajim Tobiasa Dünowa za serbstwo na městnje snano tež z jeho korjenjemi zwisuje. Axel Arlt

Iniciatiwa: Dźesać zhubjenych lět

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:

Trier (dpa/SN). Něhdźe dźesać lět po wotkryću skandala znjewužiwanja w katolskej cyrkwi Němskeje njeje po měnjenju iniciatiwy „Róžkate blido“ na mnohich městnach hišće „žane woprawdźite rozswětlenje a předźěłanje“ widźomne. Je „někotrych swětłownjow w krajinje“, kaž nastupajo klóšter Ettal abo Regensburgske tachantske wróbliki. Hewak pak „so wšitko hakle započina“, praji rěčnik iniciatiwy Matthias Katsch na naprašowanje powěsćernje dpa.

Katsch bě w januaru 2010 wotkryće skandala znjewužiwanja dla na Berlinskim kolegu swj. Kanizija sobu nastorčił. Wón přisłuša tež komisiji fachowcow zwjazkoweho knježerstwa, kotraž skandal předźěłuje. Dale so nadźija, zo biskopja skónčnje njewotwisnemu a transparentnemu přeslědźenju splažneho znjewužiwanja po jednotnych směrnicach přihłosuja. Potom móhli njewotwisni fachowcy archiwy biskopstwow přeslědźić a „njewotwisnje wot wosobinow zamołwitosće přirjadować“, štož njeje so dotal hišće stało. Towaršnostnje drje je so wjele stało, z wida potrjechenych pak bě minjeny­ lětdźesatk „zhubjeny čas“.

nowostki LND