Zahubny taifun je sej w Japanskej znajmjeńša 74 smjertnych woporow žadał, wjace hač 200 ludźi so zranichu. Njewšědnje sylny orkan „Hagibis“ bě minjeny kónc tydźenja ze zliwkami nad krajom cychnował. Wosebje potrjecheny je sewjerowuchodny dźěl kraja. Ludźo běchu tam hižo 2011 z woporom zemjerženja a tsunamija z tysacami mortwymi. Foto: dpa/Taketo Oishi

Zwjazkowy sejm wo Syriskej wuradźował

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:

Berlin/Ankara (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je so dźensa na próstwu Lěwicy z turkowskej wojerskej ofensiwu na sewjeru Syriskeje zaběrał. Wšitke frakcije su sej přezjedne, zo měło so zasadźenje přećiwo kurdiskim milicam YPG tak spěšnje kaž móžno skónčić. Wulka njepřezjednosć pak knježi w tym, kak móhli turkowskeho prezidenta Recepa Tayyipa Erdoğana nuzować, jednotki zaso wróćo sćahnyć. Zwjazkowe knježerstwo je ofensiwu drje „najraznišo“ zasudźiło, konkretne sankcije njeje pak dotal wobzamknyło.

Jenička naprawa Němskeje je dotal wobmjezowanje eksporta bróni do Turkowskeje. Tak njeje dowolene, brónje do Turkowskeje słać, kotrež móhli w konflikće wužiwać. Druhe wojerske wudźěłki njejsu potrjechene. Praktiske wuskutki dźělneho zakaza eksporta wostanu tuž poměrnje snadne.

Klimowy program schwaleny

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo pod nawodom zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) je dźensa zasadne dźěle klimoweho paketa wobzamknyło. W nim dźe na jednym boku wo naprawy, kotrymž dyrbi Zwjazkowa rada hišće přihłosować, kaž pawšale za dojězdźowarjow, pawšalu za mobilitu, tuńše jězdźenki železnicy a nowe ležownostne dawki za wětrniki. Nimo toho planuja wyše dawki za wužiwanje lětadłow. Tak chcyła Němska hač do 2030 swoje klimowe zaměry docpěć.

Klimowy paket zwjazkoweho knježerstwa ma so po słowach etatoweho fachowca Johannesa Kahrsa (SPD) wo to postarać, „zo jedyn z najwjetšich industrijnych narodow swěta swój kurs poněčim změni“. Za to je tójšto mjeńšich naprawow trěbnych, rjekny Kahrs dźensa w rańšim magacinje sćelaka ARD. Změnu pak dyrbjeli „hospodarsce rozumnje“ zwoprawdźić. „Njesměmy žane dźěłowe městna zhubić a dyrbimy tole tež financować móc. Přiwšěm dyrbjało to tež socialnje sprawne być.“

Łužiske předewzaća sylnić

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:

W Hamoru wo wuskutkach strukturneje změny wuradźowali

Hamor (AK/SN). W kónčinach, kotrež su wot skónčenja zmilinjenja brunicy wosebje potrjechene, je dalewuwiće infrastruktury zasadne wuměnjenje za wuspěšnu strukturnu změnu. To bě facit njedawneho stajneho hospodarskeho blida Hamorskeje gmejny tydźenja w Hamorje. Něhdźe 40 zastupnikow regionalnych industrijnych, wikowanskich a rjemjeslniskich firmow, zarjadnistwow a zwjazkow­ bě so zetkało. Woni wuradźowachu wo planowanym „Zakonju k zesylnjenju strukturow“ zwjazkoweho knježerstwa. K tomu přednošowachu Hamorski wjesnjanosta Achim Junker (CDU), hłowny jednaćel Drježdźanskeje Industrijneje a wikowanskeje komory dr. Detlef Hamann a Michael Schulz, jednaćel Łužiskeje hospodarskeje iniciatiwy z. t.

Budyšin (CS/SN). We wobłuku swjatočnosćow składnostnje 400. róčnicy wobstaća Budyskeje wosady swj. Michała je dr. Lubina Malinkowa wo pietistiskim wozrodźenju w tutej wosadźe přednošowała. Hibanje měješe swoje započatki wokoło lěta 1700 na Židowje, kaž wona připosłucharjam na žurli Michałskeje wosady rozłoži. Serb Měrćin Hajnk je tam swój čas bibliske hodźiny zarjadował a to ze zaměrom, wěriwych w čitanju biblije wukmanić. Biblija steješe w srjedźišću pietistiskeho hibanja, kotrež zrozumi so jako reforma reformacije. Zdobom bě hibanje­ wozrodźenja zhromadnostne a spěwarske hibanje.

To a tamne (16.10.19)

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:

Nadróžnym wuměłcam w Praze je wotnětka zakazane, w hoberskich zwěrjećich kostimach wustupować. Wotpowědny wukaz je wot wčerawšeho płaćiwy. Zasadnje njejsu žane kostimy wjace dowolene, kotrež „proporcije dorosćeneho čłowjeka“ přesahuja. Kritikarjo dawno šwikaja, zo so tajke kostimy do historiskeje kulisy města njehodźa, kotraž je swětowe kulturne herbstwo UNESCO. Zakazane je tež zhotowjenje hoberskich mydłowych pucherjow, dokelž je mydłowy maz za pěškow strašny, kaž rěka.

Drje najstarši muž Němskeje je w Saksko-Anhaltskej swoje 114. narodniny woswjećił. Havelbergski měšćanosta Bernd Polosky je jubilara Gustava Gernetha wčera wopytał a po tym zdźělił, zo starc tež dźensa hišće rady słódkosće jě. Wotpowědujo tomu bě prezentny košik měšćanosty ze słódkosćemi pjelnjeny.

Wjelelětne jastwo separatistam

wutora, 15. oktobera 2019 spisane wot:

Najwyše španiske sudnistwo nawodow hibanja njewotwisnosće zasudźiło

Madrid (dpa/SN). W runje tak historiskim kaž tež wjele diskutowanym sudniskim procesu přećiwo nawodam katalanskeho separatistiskeho hibanja su dźewjeć wobskorženych k wjelelětnemu jastwu zasadźili. Najwyše Madridske sudnistwo je jich wčera zběžkarstwa dla k jastwu mjez dźewjeć a třinaće lětami zasudźiło. Nimo toho maja zakaz, za čas jatby zastojnstwo wukonjeć. Jednanje bě w Španiskej razne emocije zbudźiło a je jedne z najwažnišich po přechodźe Španiskeje z diktatury pod generalom Francom k demokratiji w 70tych lětach.

Namócnosće mjez migrantami

wutora, 15. oktobera 2019 spisane wot:

Athen (dpa/SN). W dospołnje přepjelnjenym lěhwje ćěkancow na grjekskej kupje Samos je wčera wječor k bijeńcy mjez migrantami ze Syriskeje a z Afghanistana dóšło. Při tym buchu třo migranća z nožom zranjeni. Policija zasadźi sylzopłun, zo by randalěrowacych dźěliła. Tući běchu w lěhwje tež woheń zamiškrili. Policija je dźěl lěhwa ewakuowała. W lěhwje, kiž je za 650 ludźi twarjene, žiwori wjace hač 5 700 migrantow.

Planuja přepytowanski wuběrk

Berlin (dpa/SN). Opoziciske frakcije FDP, Zelenych a Lěwicy chcychu hišće dźensa přepytowanski wuběrk zwrěšćeneho nadróžneho popłatka za wosobowe awta dla zarjadować. Powšitkownje wočakowachu, zo frakcije wotpowědnu próstwu podpěruja. Za přepytowanski wuběrk dyrbi znajmjeńša štwórćina zapósłancow hłosować. Wuběrk chcył přepytować, čehodla je wobchadny minister Andreas Scheuer (CSU) zrěčenja z firmami k zwoprawdźenju mawty wobzamknył, byrnjež prawniske zakłady pobrachowali.

Ćěkancy smědźa do kraja

Washington/Istanbul (dpa/SN). USA su wojerskeje ofensiwy na sewjeru Syriskeje dla sankcije přećiwo Turkowskej wukazali a žadaja sej hnydomny kónc wojowanjow. Prezident USA Donald Trump chce swojeho zastupnika Mika Penca najspěšnišo do Ankary pósłać, zo by tón mjez Turkowskej a Kurdami posrědkował. Sankcije přećiwo Turkowskej maja tak dołho wobstać, doniž njeje Ankara žadanja za přiměrom bróni spjelniła, namóc skónčiła a jednanjam wo dołhodobne rozrisanje problemow při syrisko-turkowskej mjezy přizwoliła, rjekny Pence wčera we Washingtonje.

Přećiwo dojednanju demonstrowali

wutora, 15. oktobera 2019 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Na Ukrainje su tysacy ludźi přećiwo dojednanju nastupajo wurjadny status za wot separatistow kontrolowane kónčiny na wuchodźe kraja demonstrowali. Po informacijach policije ćehnješe wjace hač 18 000 ludźi we wjacorych demonstracijach po centrumje stolicy Kijewa hač k sydle prezidenta. Ludźo sćěhowachu namołwy nacionalistiskich stron. Tež w druhich městach dóńdźe k protestam.

Wobdźělnicy wotpokazachu přede­wšěm tak mjenowanu „Steinmeierowu formulu“, na kotruž běchu so wobě konfliktnej stronje njedawno dojednałoj. Wona je pomjenowana po zwjazkowym prezidenće a bywšim wonkownym ministrje Franku-Walteru Steinmeieru.

Kompromis předwidźi nachwilny wurjadny status za Donbass, hdźež knježa separatisća. Status ma z dnjom demokratiskich wólbow w tutej kónčinje płaćić. Po mjezynarodnym připóznaću ma status trajny być. Wólby su dźěl lěta 2015 wujednaneho měroweho plana. Konflikt na wuchodźe Ukrainy traje wot lěta 2015.

nowostki LND