Konditarka Nicole Nitschke w Choćebuskej tykancowej manufakturje přihotuje tu dwaj hoberskej koniskej tykancaj po stajnje šěsć rynkach. Dalšich 750 mjeńšich tykancow ma wona po starej tradiciji hišće zhotowić, a to za swjedźeń składnostnje 30. róčnicy němskeje jednoty 3. oktobra w němskim pósłanstwje w Londonje. Foto: Michael Helbig

Politikarjow raznje šwikała

wutora, 24. septembera 2019 spisane wot:
New York (dpa/SN). Zastupjerjo z wjac hač 60 krajow su na klimowym wjeršku UNO w New Yorku wo přidatnych naprawach nastupajo klimowu změnu wuradźowali. Němska, Francoska, China a dalše knježerstwa tam wčera swoje plany předstajichu. Aktiwistka Greta Thunberg bě do toho w chětro emocionalnej narěči statnych šefow šwikała, zo dosć přećiwo klimowej změnje nječinja. „Kak sće sej dowolić móhli, mi ze swojimi hołymi słowami dźěćatstwo rubić? Swět wotuća a změjemy změny, hač to chceće abo nic“, rjekny 16lětna Šwedowka ze sylzami we wočomaj. Němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU), kotraž tež w publikumje sedźeše, wuzběhny: „Napominanje młodźiny smy słyšeli.“ Za klimowy paket zwjazkoweho knježerstwa pak dyrbješe sej Merkel wot aktiwistow a wědomostnikow kritiku naposkać. Generalny sekretar UNO António Guterres, kiž bě wjeršk zwołał, je z bilancu jara spokojom. Mjez druhim je 77 ze 193 čłonow signalizowało, hač do lěta 2050 žane parnišćowe płuny wjace njeprodukować.

To a tamne (24.09.19)

wutora, 24. septembera 2019 spisane wot:

Medicinsku pomoc trjebał a lubosć namakał je Awstričan minjeny kónc ty­dźenja na oktoberskim swjedźenju w Mnichowje. Tam jeho 27lětna sanitetarka zastara, dokelž bě so na noze zranił. Wot młodeje pomocnicy cyle přemóženy so muž jeje hišće w sanitetnym awće wopraša, hač chce so z nim woženić. Poskitk drje wona hnydom njepřiwza, ale po wšěm zdaću njebě cyle wotchilena, znajmjeńša­ staj sej wučiniłoj so naj­prjedy raz zetkać.

Wopušćeny wodomjetak wosrjedź Drježdźan je wčera policiju zaběrał. Kaž zastojnicy na to zwěsćichu, słušeše jězdźidło Hamburgskej policiji, a zhonichu tež, zo šofer w bliskim hotelu wotpočuje, dokelž je jězdźenski čas překročił. Wón bě z wodomjetakom po puću z Awstriskeje do braniborskeho Luckenwalde, hdźež tajke jězdźidła wuporjedźeja.

Prěni Němc w swětnišću Sigmund Jähn njeboh

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Z wosebitymi wudaćemi sławjachu němskorěčne nowiny NDR prěni lět Němca do swětnišća, wšako bě wón wobydler NDR. Podpołkownik Sigmund Jähn bě 26. awgusta 1978 hromadźe z ruskim komandantom Walerijom Bykowskim ze swětnišćowej łódźu „Sojuz 31“ k orbitalnej staciji „Saljut“ startował. Sydom dnjow, 20 hodźin a 49 minutow dołho staj wonaj zemju wobkružiłoj, doniž w kazachskej stepje njepřizemištaj.

Sobotu je Sigmund Jähn 82lětny ze­mrěł, kaž Němski centrum za powětrownistwo a swětnišćowe lětarstwo wčera zdźěli. Wotešoł je přewšo popularny čłowjek, kiž bě w NDR ludowy rjek, za cyłu Němsku přikład. Kraj a swětnišćowe lětarstwo zhubitej wysoko připó­znatu wosobinu, kotraž ze swojim charakterom stilizowanemu rjekowstwu knježaceje strony w NDR scyła njewotpowědowaše.

Sobuskutkowacy biskopja

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Magdeburg (B/SN). Jako hosćićel pastoralki je Magdeburgski katolski biskop Gerhard Feige hłownohamtsce a čestnohamtsce skutkowacych w cyrkwi do Magdeburga přeprosył. Mjez tymi, kiž su wopyt připrajili, běchu tež ći tamni pjeć (arcy)biskopow, do kotrychž biskopstwow słušeja tež dźěle wuchodoněmskeje diaspory. Biskop Feige woswjeći z pastoralnymi wobdźělnikami a arcybiskopomaj Heinerom Kochom (Berlin) a Stefanom Heßu (Hamburg) kaž tež z biskopami Heinerom Timmereversom (Drježdźany-Mišno), Ulrichom Neymeyrom (Erfurt) a Wolfgangom Ipoltom (Zhorjelc) minjeny štwórtk Božu mšu. Biskopja­ so na dźělach programa wobdźělichu a hosćo dožiwichu jich tež jako akterow.

Tempolimit – peticija EKM

Politika dotalna – retorika hinaša

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Prožym (SN/at). Sonděrowanja za nowe braniborske knježerstwo su wotzamknjene. Wot dźensa nětko jedna SPD z CDU a ze Zelenymi wo koaliciju. Nastupajo Prožym, kotremuž hrozy dale dóńt wotbagrowanja za brunicowu jamu Wjelcej-juh, njemóže wobswětowy zwjazk Zelena liga w sonděrowanskim wuslědku žanu prawnisku wěstotu zwěsćić.

„Za derje klinčacymi formulacijemi so na kóncu chowa, zo chcedźa Prožym jednanjam mjez zwjazkowym knježerstwom a LEAG přewostajić. Pječa ničo njeje, štož chcyło nowe krajne knježerstwo same činić, zo njeby hižo k dalšim přesydlenjam dóšło“, rjekny wjelelětny čłon braniborskeho brunicoweho wuběrka Renej Šuster. „By-li knježerstwo brunicowy plan změniło, móhło wone prawnisku wěstotu za wšěch wobdźělenych wutworić.“ Zadźiwanje zbudźa pozicija Zelenych. „Swoju deklarowanu čerwjenu liniju chcedźa tak zwoprawdźić, zo dowěrja wulkej koaliciji w Zwjazku“, Šuster­ doda. To ničo druhe njeje hač pokročowanje dotalneje politiki ministerskeho prezidenta Dietmara Woidki (SPD), „jeno z hinašej retoriku“.

Thomas Cook insolwentny

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Dźowkowa firma insolwentneho přede­wzaća Thomas Cook Condor njesmě z prawniskich přičin žanych ludźi do dowola dowjesć, němski zarjadowar dźensa zdźěli. Z Condorom je tuchwilu 140 000 ludźi na dowolu. Dźensa a jutře chcyše so 21 000 dalšich na tajki podać. Potrjecheni dowolnicy, kotřiž su pawšalnu jězbu pola Thomas Cook, Neckermann, Öger Tours, Air Marin abo Bucher Reisen knihowali, maja so nětko direktnje w předewzaću Thomas Cook přizjewić.

Kritizuja klimowy paket

Berlin (dpa/SN). Zelenym njesaha klimowy škitny paket zwjazkoweho knježerstwa daloko dosć, čehoždla chcedźa w Zwjazkowej radźe wjace docpěć. Tam móža próstwy zapodać a „skutkownu wobchadnu změnu“ zahajić, zdźěli předsydka Zelenych Annalena Baerbock. Wona sej mjez druhim žada wobłuk eko­energije sylnišo wutwarić. Minjeny pjatk je koalicija CDU/CSU a SPD klimowy paket wobzamknyła.

Konflikt njepřiwótřić

Přewodźani wot mnohich protestow po cyłym swěće zahajichu dźensa w New Yorku klimowy wjeršk UNO, na kotrymž so tohorunja zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) wobdźěli. Hižo minjeny pjatk bě młodźinske hibanje Fridays for future protestne akcije po cyłym swěće přewjedło. Tež w Njebjelčicach so jim skupina ludźi přizamkny. Foto: Feliks Haza

W FUEN dale prezentni być

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Choćebuz (SN/JaW). Domowina njeje hižo w žanym z načolnych gremijow Federalistiskeje unije europskich narodnych skupin (FUEN) zastupjena. Wo tym informowaše Bjarnat Cyž Zwjazkowe předsydstwo Domowiny na zašłym posedźenju gremija spočatk septembra w Choćebuzu. Kaž wón rozłoži, njeje třěšny zwjazk ani wjac w prezidiju ani w dialognym forumje zastupjeny. We woběmaj bě dotal Cyž sam sobu skutkował.

VW chce sam baterije twarić

póndźela, 23. septembera 2019 spisane wot:

Salzgitter (dpa/SN). Awtotwarc VW je dźensa dopołdnja w Salzgitteru pilotowe zhotowjenje swójskich baterijow za awta zahajił a slědźenski centrum wotewrěł. Zdobom su zamołwići koncerna wo dalšej strategiji elektromobility informowali. Hižo dlěje bě so VW z mysličku nosył, sam baterije zhotowjeć; kritikarjo pak měnja, předołho.

Pilotowa linija ma koncernej puć do produkcije baterijow zawěsćić. Prěnjorjadnje je nětko wažne swójske nazhonjenja zběrać. Přichodna kročel ma wote­wrjenje produkciskeho stejnišća być, štož je klětu předwidźane. Wot kónca lěta 2023 chcedźa potom baterije we wulkim mnó­stwje zhotowjeć, při čimž je šwedski partner Northvolt do planow sobu zapřijaty. Přichodnje chcetej wobě předewzaći cyłkownje 900 milionow eurow do naprawow inwestować. Swójske baterije maja za koncern VW wulki wuznam, wšako móže tak swoje dźowkowe wotnožki Audi,­ Škoda, Seat a Porsche sobu zastarać. Zaměr dale je, samostatnišo a wot dodawaćelow njewotwisnje agěrować.

nowostki LND