Ćmowe mróčele so bliža
Myslu-li na wólby Sakskeho krajneho sejma za dobrej dwaj tydźenjej, čuju so kaž před njewjedrom. Hišće nam słónčko swěći, na wobzoru pak bliža so ćmowe mróčele z błyskami a hrimanjom. Po aktualnych woprašowanjach je bjeze wšeho móžne, zo njebudźe CDU hižo najsylniša politiska móc w kraju a zo wudyri tajke něšto kaž politiski chaos, hdyž AfD wólby w Sakskej dobudźe. A samo hdyž ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) z někotrymi hłosami předskoka jako dobyćer wuńdźe, změje sej wón přewšo ćežko knježerstwo wutworić. Tež w Braniborskej lěpje njewupada. Tam je wotwidźomne, zo njebudźe SPD přichodnje hižo knježaca strona: Tuchwilu je tam AfD najsylniša móc, slěduje CDU a hakle po njej SPD ministerskeho prezidenta Dietmara Woidki.
Suchota tež lětsa slědy zawostaja
Suchota je tež lětsa zaso wulka tema we Łužicy. Předewšěm ratarjo su potrjecheni. Bianka Šeferowa je so pola předsydy regionalneho burskeho zwjazka Budyšin-Kamjenc Stefana Triebsa wo tuchwilnym połoženju wobhoniła.
Hižo loni mějachu ratarjo ćežke lěto. Kak nětko hladajo na žně wupada?
S. Triebs: Situacija je dale komplikowana. Zawody, kotrež picu za swój skót plahuja, maja so wosebje ćežko. Nalěto drje móžachu hišće trawu syc, štož poprawom štyri razy wob lěto činja. Mjeztym pak su mnohe łuki tak suche, zo je lědma dalša trawa rostła. Spadki minjenych dnjow móhli hišće zmóžnić, zo ju druhi króć syku. Tež nastupajo kukuricu za silažu su ćeže. W času, w kotrymž rostliny homoły (Kolben) wutworjeja, bě ze zdźěla 36 stopnjemi přehorco. Dale su so tež łopjena rostlin spalili. Za silažu njeje to runjewon optimalne. Wobhladaš-li sej kónčinu regionalneho zwjazka, maja ratarske zawody na sewjeru wokoło Kulowa a Wojerec wulke problemy.
Eksistuja hižo družiny płodow, kotrež su nastupajo suchotu rezistentniše?
Jako přidružnik do Slepoho
Tomaš Suchy chce wot noweho šulskeho lěta jako wučer skutkować. Serbam znaty je wón předewšěm jako technikar w Serbskim ludowym ansamblu. Milenka Rječcyna je so z přidružnikom rozmołwjała.
Wopisajće skrótka swój dotalny powołanski puć.
T. Suchy: Po maturje na Budyskim Serbskim gymnaziju studowach na diplomoweho inženjera za dźiwadłowu a zarjadowansku techniku. Na to sym jako nawoda wotrjada za techniku w SLA dźěłał. Dalši powołanski puć wjedźeše mje do techniskeho wotrjada na Drježdźanskej Statnej operje, hdźež sym pjeć lět skutkował.
To je dosć wuspěšny puć. Čehodla sće so rozsudźił so z wučerjom stać?
Normalita po dołhim boju
„Wažny kriterij jenož za nadawk we Waliziskej: Znajomosće walizišćiny su trěbne, kandidaća bjez tajkich, kotřiž wšak su zwólniwi so zawjazać walizisku rěč wuknyć, pak budu wobkedźbowani.“ Takle rěka we wulkim nawěšku, z kotrymž su britiskej wobchadnej instituciji a waliziske knježerstwo dźěłowej městnje społnomócnjeneho za transport za Walizisku a za sewjerozapadne regiony Jendźelskeje kónc julija w nowinje Metro wupisali.
Tajku informaciju z łužiskeje perspektiwy čitać – to tyje. Tamniše wašnje aktiwneho spěchowanja mjeńšinoweje rěče ani w Sakskej ani w Braniborskej ani w Zwjazku njeje. Wobknježenje tu zakótwjeneje serbšćiny za kóždežkuli zastojnstwo w zjawnym sektorje ma wuměnjenje a narok rěčneje akceptancy być.
Dóstanje zaso originalny zynk
Budyska pišćeletwarska firma Eule restawruje tuchwilu pišćele Łazowskeje ewangelskeje cyrkwje. Patoržicu maja wone zaso zaklinčeć. Wo pozadkach je so Andreas Kirschke z wuměłskim nawodu firmy Eule Jiříjom Kocourekom rozmołwjał.
Knježe Kocoureko, w kotrym stawje běchu pišćele Łazowskeje cyrkwje do saněrowanja?
J. Kocourek: Wone běchu wottrjebane a přetrjebane. W nutřkownym mnohich pišćałkow zachadźeše hižo wjele lět čerw. Nimo toho běchu někotre jara mazane. To je so špatnje na zwuk pišćelow wuskutkowało.
Kak nuzna restawracija potajkim bě?
J. Kocourek: Jara nuzna. Hdyž so čerw přeco dale žerje, so techniski staw instrumenta wočiwidnje pohubjeńša. Wón drje so hnydom njesypnje, ale zynk jara pod tym ćerpi. Dyrbjachmy jednać.
Kotry wuznam Łazowske pišćele poprawom maja?
Za čitanje knihow zajim budźić
Mjez 138 wobdźělnikami knižneho lěća 2019 Kamjenskeje Lessingoweje biblioteki je tež dwanaće dźěći serbskich zakładnych šulow. Měrćin Weclich je so z nawodnicu Kamjenskeje knihownje Marion Kutter rozmołwjał.
Sće z wobdźělenjom na lětušim knižnym lěću spokojom?
M. Kutter: Ze 138 čitarjemi w starobje jědnaće do 16 lět smy jara spokojom. To je dwanaće wjace hač loni a wot spočatka knižneho lěća w lěće 2012 rekord. Mjez wobdźělnikami je 88 holcow. Tež zajim hólcow na čitanju dale přiběra.
Što je zmysł čitanskeje akcije?
M. Kutter: Zaměr je, zo kóždy wobdźělnik w běhu lětnich prózdnin tři dźěćace abo młodźinske knihi přečita. Kóžda čitana kniha dóstanje wot šulerja censuru, kaž w šuli. Při wotedaću to tež pruwujemy a so za přičinami censury prašamy. Chcemy dźě sej wěsći być, zo je kóždy wuzwolenu knihu tež čitał.
Kelko knihow sće na wuběr měli?
Werner Patzelt chór dirigował
Swójbne mustry wuwiwać
Keramikarka-wučerka Marija Šołćic-Touvenot bydli hižo tójšto lět w francoskim měsće Nancy, hdźež tam we wuměłstwowej scenje sobu skutkuje. Tamniše typiske wuhotowanje domow je jej nastork dało rozmyslować, hač njehodźi so tež w Serbach podobna swójbna wuhotowanska kultura wuwiwać. Z rodźenej Konječanku je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Što so Wam na Nancyju konkretnje lubi?
M. Šołćic-Touvenot: Nancy je mjez druhim znate za wilowu štwórć, w kotrejž su sej wobydlerjo spočatk 20. lětstotka swójbne domy w młodźinskim stilu twarić dali. Na nich napadnje, zo ma kóždy swój wosobinski stil, a to hłownje jónkrótneho dekora dla. Jedna fasada je na přikład pyšena z winom, tamna ze žołdźemi a dalša z róžemi. Tak je kóžda swójba tež wosebitu pyšensku formu za sebje našła. Hladajo na to zrodźich mysličku, hač njemóhli so tež we Łužicy wot toho inspirować dać? W Serbach je dźě z wašnjom, swójsku chěžu měć. Čehodla njemóžemy krok dale hić? Kóžda swójba móhła sej tež swój wosebity dekor abo enblem za dom a dalše wěcy wuwiwać dać.
Kak to měniće?
Njepowěda jenož, ale so sam gratu přima a je druhim z přikładom
Woni přińdu, woni dołho njewostanu, woni zaso du. Tak někak móhli poziciju prezidentow we wjacorych sportowych towarstwach dokoławokoło Njebjelčic wopisować. Pola Sportoweje jednotki Njebjelčicy pak je to hinak. Njesłušam do rjadu statistikarjow, kotřiž móhli tu nětko hnydom napisać, kak dołho naš dźensniši jubilar hižo Njebjelčanskej SJ předsyduje. Fakt je, zo je to jara dołho! Wšako móžu so jeničce na njeboh Křesćana Ričela jako prěnjeho muža tamnišeje sportoweje jednotki (SJN) dopomnić, a to běch hišće dźěćo a młodostny.
Z Bjarnatom Deleńkom słuša SJ Njebjelčicy dźensa k mało sportowym towarstwam na teritoriju Zapadołužiskeho koparskeho zwjazka, kotrež ma na polu koparjow-muži hišće dwě mustwje za winowatostne dypkowe hry přizjewjene a kotrejž hrajetej k tomu hišće samostatnje, potajkim nic jako hrajne zjednoćenstwo, kaž je to mjeztym dale a bóle z wašnjom. A to je definitiwnje zasłužba Bjarnata Deleńka. Hač je to prawy puć, njech kóždy sam posudźuje. W Njebjelčicach to znajmjeńša funguje.
Přewjele dźěła za přemały ludźik
Štóž tele dny Serbske Nowiny čita, tón zwěsća, zo pytamy na kóždym róžku personal. Braniborske wokrjesy trjebaja zamołwitych za serbske naležnosće, Sakska přełožowarjow za komuny, Domowina nowinsku rěčnicu, LND nowu šefinu. Na pobrachowacych serbskorěčnych wučerjow smy při tym žno skoro zabyli kaž tež na strukturnu změnu abo digitalizaciju, za kotrejž budźe tohorunja serbskorěčny personal trěbny. Smy w situaciji, zo naše personalne resursy prědku a zady njedosahaja, samo potom, by-li so kóždy serbski maturant za powołanje na „narodnym polu“ rozsudźił. Porno 1990tym lětam mamy woprawdźe přewjele dźěła za přemały ludźik. Što činić?
