To a tamne (11.06.25)

Mittwoch, 11. Juni 2025 geschrieben von:

Zhromadnje hudźić, spěwać a hudźbu aktiwnje dožiwić, je přewšo wunošne za derjeměće čłowjeka. Wědomostny pospyt při lětušich Drježdźanskich hudźbnych swjedźenskich dnjach je tute dopóznaće doraznje wobkrućił. Wobdźěleni probandźa mějachu wo wjele wyšu koncentraciju oxytocina, znaty jako hormon zbožownosće. Naměrjene mnóstwo hormona bě wyše hač při hubkowanju abo při splažnych aktiwitach.

Nawal zymy je w Južnej Africe nadróžny chaos zawinił. Sněh, wichor a zliwki blokowachu dróhi a zawinowachu zapławjenja a zesuwanje zemje. Wosebje potrjechene běchu wuchodne prowincy. W někotrych kónčinach mějachu telko sněha, zo njemóžachu ludźo wažne wobchadne zwiski wjace wužiwać. Zamołwići wukazachu za někotre gmejny druhi najwyši warnowanski schodźenk sněha dla.

Wojacy přećiwo demonstrantam

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Prezident USA sćele dalšich narodnych gardistow do Los Angelesa

Los Angeles/Washington (dpa/SN). Zakitowanske ministerstwo USA mobilizuje na přikaz prezidenta USA Donalda Trumpa dalšich 2 000 wojakow narodneje gardy, zo bychu protesty přećiwo migraciskej politice USA w Los Angelesu podusyli. Tole je rěčnik Pentagona Sean Parnell připowědźił. Přisłušnikow narodneje gardy zwołaja do słužby, zo bychu migracisku politiku USA podpěrowali a sobudźěłaćerjam wotpowědneho zarjada zmóžnili, swoje nadawki „swěru“ spjelnjeć.

Minjeny čas běchu sobudźěłaćerjo ministerstwa za zapućowanje ICE tysacy ludźi zajeli, kotřiž bjez płaćiwych dokumentow w USA bydla, mjez nimi tež dźěći. Z městnami běchu potrjechenych na jich dźěłowym městnje zajeli a wotwjedli.

Kaliforniski guwerner Gavin Newsom, kotryž je poprawom za zwołanje narodneje gardy přisłušny, postupowanje Trumpa šwika: „Tule njeńdźe wo zjawnu wěstotu, ale wo to, ego strašneho prezidenta pěstować.“

Židźa dale a wohroženiši

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Drježdźany (B/SN). Krajny zwjazk za přizjewjenje antisemitiskich njeskutkow (Rias) je 2024 w swojej lětnej bilancy 349 padow podał. To je stopnjowanje wo 82 procentow k předchadnemu lětu. „Naš zhromadny nadawk je židowske žiwjenje škitać a antisemitizmej so spřećiwjeć,“ praji zamołwity knježerstwa Thomas Feist. Dwě třećinje nadpadow a wěcnych škodow měrještej so přećiwo israelskemu statej a jeho wobydlerjam.

Wěnuje so tež Bohu

Mnichow (B/SN). Profesor Harald Lesch je wuznawacy protestant a moderator wědomostnych serialnych telewizijnych wusyłanjow kaž „Terra X“, „Leschs Kosmos“ abo „Frag den Lesch“. W swojich wusyłanjach je so tež hižo prašenjam „Mamy dušu?“, „Što je wosud?“ abo ­„Eksistuje Bóh?“ wěnował. Astrofyzikar Lesch wuwučuje na uniwersiće w Mnichowje přirodnu filozofiju.

Pomhaja bjezdomnym

Ruske truty na Kijew

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Kijew (dpa/SN). Ruska je ukrainsku stolicu Kijew znowa masiwnje z trutami a raketami nadběhowała. Minjenu nóc bě po informacijach powěsćernje dpa sylny ropot kanonow słyšeć, kotrež lětadła wotwobaraja. Po ukrainskich informacijach je Ruska zdobom balistiske rakety zasadźiła, kotrež su w třoch měšćanskich wobwodach Kijewa škody zawostajili. W nocy na póndźelu bě Ruska dotal najwjetši nadpad z trutami na Ukrainu přewjedła.

„Compact“ před sudnistwom

Lipsk (dpa/SN). Zwjazkowe zarjadniske sudnistwo w Lipsku je dźensa znowa wo zakazu prawicarsko- ekstremneho magacina Compact jednało. W chwatnym rozsudźe běchu sudnicy zakaz loni w lěću nachwilnje zaso zběhnyli, tak zo móžeše časopis dale wuchadźeć. Nětko dyrbja doskónčnje wo tym rozsudźić. Bywša zwjazkowa nutřkowna ministerka Nancy Faeser (SPD) bě magacin 16. julija 2024 zakazała, mjenujo jón „centralny organ prawicarsko-ekstremistiskeje sceny“.

Wosom mortwych w šuli

Aktiwisća wupokazani

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:
Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Israel je aktiwistow z kraja wupokazał, kotrychž běchu ducy z łódźu z pomocnym tworami do Gazaskeho pasma zadźerželi. „Pasažěrojo Selfie-jachty su na lětanišćo Ben Gurion dojěli, zo bychu Israel wopušćili a so do swojich krajow nawróćili“, zdźěli israelske wonkowne ministerstwo dźensa rano na platformje X. Štóž so spjećuje, dokument wupokazanja podpisać, toho dowjezu na sudnistwo, kotrež wupokazanje wobkrući, ministerstwo piše. Israelske wójsko bě płachtak „Madleen“ ze šwedskej aktiwistku Gretu Thunberg po puću do Gazaskeho pasma wčera rano wotpopadnyło a do israelskeho přistawneho města Aschdod přewodźało. „Madleen“ chcyše cyrobu za dźěći do Gazaskeho pasma dowjezć.

Šef BND warnuje před Ruskej

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazkoweje tajneje słužby BND, Bruno Kahl, před tym warnuje, ruske wotpohlady nastupajo zapad a NATO podhódnoćić. „Smy sej jara wěsći a mamy za to dopokazy tajneje słužby, zo je Ukraina jenož kročel na puću do zapada“, rjekny Kahl rozhłosownikam. „W Moskwje su ludźo, kotřiž njewěrja, zo artikl 5 wustawy NATO funguje. A woni bychu to rady wuspytali.“ Tutón artikl je centralny dypk kolektiwneho ­zakitowanja a rjaduje mjezsobnu pomoc w padźe nadpada.

Zaměr ruskeho nawodnistwa je, wliw kraja směr zapad rozšěrić. „Woni chcedźa NATO na staw, kotryž bě kónc 90tych lět, wróćo stłóčić“, Kahl rjekny. Wottrašenje je „njekrawny puć“, wójnje zadźěwać.

Moskwa a Kijew jatych wuměniłoj

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Moskwa (dpa/SN). Ruska a Ukraina stej dalšu wuměnu jatych zahajiłoj. Na to běchu so zastupnicy Kijewa a Moskwy w direktnych rozmołwach spočatk měsaca w Istanbulu dojednali. Prěnju skupinu ruskich wojakow pod 25 lětami su z ukrainskeje­ wójnskeje jatby pušćili, zakitowanske ministerstwo w Moskwje zdźěla. Ukrainje su podobnu ličbu jatych přepodali. W Kijewje su tule informaciju wobkrućili. Ruscy wojacy su tuchwilu w Běłoruskej, hdźež jich lěkarsce pře­pytuja a zastaraja.

„Naši ludźo su zaso doma“, piše ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj internetnje. Mjez nawrótnikami su nimo młodych wojakow tež zakitowarjo ukrainskeho města Mariupol, kotřiž běchu dlěje hač tři lěta w ruskej wójnskej jatbje. Wuměna jatych bě zazběh wjacorych akcijow tutoho razu.

W druhim kole jednanjow mjez ruskimi a ukrainskimi zastupnikami běchu so na wuměnu jatych a padnjenych dojednali. Pječa chcetej krajej hač do tysac jatych wojakow mjez sobu wuměnić.

Zawostaja jěry přisłód

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:
Štóž so na wulkim wubědźowanju wobdźěli a dyrbi so kritiskim wočam jurorow předstajić, tón chce so wězo tak derje kaž móžno prezentować. Při wubědźowanju wsow njeje to hinak. Potom wjesnjenjo tež posledni kućik rjenje wurjedźa a swoje najrjeńše blečki pokazaja. Po cyrkwinskej protyce drje so jutrowny čas ze swjatkami skónči. Zo pak w Němcach krótko do swjatkow křižerjo jěchaja a za jurorow „jutry hraja“, zawostaja we mni jěry přisłód. Nałožk z hłubokim nabožnym pozadkom njeje tola žana atrakcija, kotruž móžeš ­cyłe lěto jako kekliju předstajeć. To dopomina mje na naprašowanje, kiž bě před tójšto lětami do Domowinskeho zarjada dóšło. Skupina japanskich turistow chcyše rady raz křižerjow dožiwić. Štož su tehdy přećelnje wotpokazali, dźensa po wšěm zdaću žadyn problem wjace njeje. Snano w přichodźe tež prěnje swjate woprawjenje abo firmowanje abo procesion na Bože ćěło „hrajemy“, zo móhli swoju wjes prawje rjenje prezentować. Marian Wjeńka

Přemało městna za nakładna awta

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:

Podstupim/Drježdźany (dpa/SN). Podłu němskich awtodróhow pobrachuja tysacy parkowanišćow za nakładne awta. Tole je po měnjenju Awtomobiloweho kluba Europa strašne wohroženje nadróžneho wobchada. Wot 15. apryla hač do 3. junija su w nadawku kluba ličili, kelko nakładnych awtow wječor wot 20.30 hodź. při awtodróhach parkuje. Při tym zwěsćichu, zo je předewšěm na južnym Berlinskim wobkruhu A10 a podłu A24 w Mecklenburgsko-Předpomorskej situacija wopak parkowacych awtow dla strašna.

Z wućeženjom 165 procentow je w Sakskej wosebje parkowanišćo Hornja Łužica sewjer při A4 negatiwnje napadnyło. Podłu A17 pola Drježdźan zwěsćichu 120 procentow wućeženja. „Wot 16 hodź. šoferojo wšědnje wo parkowanišća wojuja“, rjekny rěčnik předsydstwa Zwjazka nakładnych wozydłownistwow Dirk Engelhardt. Parkowanišća su wječor a w nocy masiwne přećežene a wobchad wotstajenych wozydłow dla zdźěla strašnje wohroženy. Tak steja nakładne awta na zajězdach, kiž na parkowanišća wjedu abo na parkowanskich płoninach, kiž su za wosobowe awta rezerwowane.

Dorost baćonow so wuwiwa

Dienstag, 10. Juni 2025 geschrieben von:
Swěru wothladane młode baćony w swojim hnězdźe w Dešnje wotrostuja. Dešno je jedne z dźesać městnow po wšej Němskej, hdźež najwjace baćonow hnězdźi. ­Tuchwilu maja ptaki tam wjace hač 20 městnow za hnězdźenje. Połojca z nich je kóžde lěto wobsadźena. Spočatk apryla běchu so baćony do swojich hnězdow we wsy nawróćili. Přerěznje wulahnu dwě do tři jeja. Su pak tež wuwzaća. Kelko młodźatow na kóncu přežiwi a narosće, wotwisuje wot poskitka picy. Tuchwilne włóžne wjedro baćonam wočiwidnje tyje. Kónc awgusta so baćony a jich dorost na łukach hromadźa a na wotlět do juha hotuja. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND