2. awgusta 1945 skónči so konferenca „wulkich třoch“ – reprezentantow USA, Sowjetskeho zwjazka (ZSSR) a Wulkeje Britaniskeje – na Podstupimskim hrodźe „Cecilienhof“. Započeli běchu so historisce wuznamne jednanja 17. julija 1945 (hlej Róčnicu w SN ze 16. julija). Hłowna tema konferency bě dojednanje wo połoženju we wobsadźenej Němskej, wo jeje přichodźe, kaž tež wo rjadowanju powójnskeje Pólskeje, Awstriskeje a dalšich krajow Europy, kotrež běchu poboku němskeho fašistiskeho stata wojowali. Jednanje w Podstupimje bě zdobom prěnja kročel k zymnej wójnje, kotraž so hakle lěto pozdźišo zahaji.
Zhorjelc (SN/bn). Sakski krajny centrum za rěče susodow w Zhorjelcu zdźěla, zo je wotnětka zaso móžno sej wosebitu pućowansku wustajeńcu „Nachbar?Sprache! – Podawizny z namjezneho regiona“ knihować. Přehladka, kotruž njejsu zarjadowarjo minjene tydźenje pandemije dla spřistupnić móhli, wopřijima dwanaće plakatow we wulkim formaće. Na nich předstajeja ludźi wot šulerja hač k wuměnkarjej cyle wosobinske nazhonjenja z rěču a kulturu čěskich resp. pólskich susodow.
Ekspozicija ma po słowach krajneho centruma „impuls kaž tež inspiracija być so z prašenjom rozestajeć, kajku hódnotu móže wobknježenje susodneje rěče w namjeznym regionje skićić“. Zdobom chcedźa tak wopytowarjow motiwować, pólšćinu abo čěšćinu nawuknyć a „hranicy překročacej wuměnje“ polěkować.
Wustajeńca hodźi so do zjawnych zarjadowanjow na přikład w kulturnym abo kubłanskim wobłuku zapřijeć. Poskitk je darmotny. Nadrobniše informacije kaž tež za knihowanje trěbne kontaktowe daty nańdu zajimcy na internetnej stronje nachbarsprachen-sachsen.eu.
16. pražnika swjećachmy po dołhim času zaso knižnu premjeru, nic w Smolerjec kniharni, kaž bychmy to w „normalnych“ časach činili. Ně, časy su njenormalne, a tak dyrbjachmy druhdźe za kmanym městnom pytać. Swjećili smy w „Čerwjenej korčmje“ w Splósku, nic pod hołym njebjom na jeje piwowej zahrodźe, kaž běchmy sej to wusonili, zo njebychmy, wšako to zabawnosći njetyje, trjebali z wotstawkom połdra metra za blidami sedźeć. Ně, dokelž tón dźeń sylne šwihele Łužicu pospochi krjepjachu, dyrbjachmy nochcyjo chcyjo nutřka swjećić.
Hosći bě sej tójšto do Splóska dojěło, wjace hač běchmy wočakowali, štož by w „normalnych“ časach jara zwjeselace było, ale časy su ... Přičina nawala bě kniha, kotrejež wuńdźenje směm – bjez přehnawanja! – wulki podawk mjenować, kniha Jana Krala, wučerja a lektora na wuměnku w Boranecach, „Zelena radosć“.
Mišterski detektiw přepytuje w Budyšinje. Sherlock Holmes sedźi na dźiwadłowej zahrodźe a dopokazuje swój duchowny talent. Jemu poboku je dr. Watson, kiž jeho rady raz „naduteho facku“ mjenuje. Jeju dyrdomdej započina so w Londonje z mysterioznym padom, wjeducym jeju naposledk do Łužicy.
Z programom „Sherlock Holmes 1 – Paski Beatlesow“ podawa Němsko-Serbske ludowe dźiwadło prěni zaćišć wulkeho lětnjeho spektakla pod hołym njebjom, kotryž dyrbješe lětsa korony dla wupadnyć. Klětu chcedźa inscenaciju po zwučenym wašnju na Budyskim hrodźe předstajić. Program je skerje čitanje dyžli činohra. Přiwšěm wopřijima derje hrate sceny, spěwy Beatlesow a na klawěrje wot komponista samoho interpretowanu rjanu hudźbu Tassa Schille. Intendant NSLDź Lutz Hillmann přeradźa z wječorom někotryžkuli detail scenarija, kiž je swobodnje po knihach Arthura Conana Doyla spisał, a wukonja sam rólu powědarja na jewišću.
Pisane zmije z drobnuškeje papjery tworja aktualnu wosebitu wustajeńcu Ochranowskeho ludowědneho muzeja.
Lochkokřidłate fantastiske wutwory pjelnja cyłu rumnosć. Někotre hodźa so prosće wobdźiwać, někotre móža woprawdźe lětać. Wšitke su na opulentne wašnje po rumnosći rozdźělene, špihel na špundowanju rjanosć samo hišće podwoja. Poprawom zdadźa so tak bliske być, zo móhł so jich dótkać. Powabk, je přimać, pak je haćeny – štó žno rady na špihel stupi? Jedna so tuž wo předewšěm optisku radosć, kotruž su kuratorki z Lipšćanskeho Grassijoweho muzeja kaž tež z priwatneje zběrki Scheps/Glöckner cyle kedźbliwje do Ochranowa přiwjedli. Kóždej wuměłskej twórbje je taflička z rozłožowacym tekstom přirjadowana. Tam je napisane, što kóždy zmij zamóže a kotru pomoc wón skići – znajmjeńša potom, hdyž kruće do toho wěriš.
Budyšin (CRM/SN). Wčera wječor wotmě so w tachantskej cyrkwi swj. Pětra dalši koncert w rjedźe „Budyske pišćelowe lěćo“. Wotpowědnje tuchwilnej situaciji běše ewangelski dźěl Božeho domu derje wobsadźeny. Mjeno interpreta před Eulowymi pišćelemi skutkowaše dźě tež kaž magnet. Přetož naš krajan Tomaš Žur běše jako cyrkwinski hudźbnik a koncertny organist na sobu najwuznamnišim městnje swojeho razu w Němskej, w Berlinskej katedrali swj. Jadwigi dlěje hač štyri lětdźesatki swěru swoju słužbu wukonjał. Nětko wěnuje so jako wuměnkar dale koncertam w kraju a wukraju.
„Za Budyšin je sej Tomaš Žur woprawdźe najćeše kompozicije wupytał“, reagowaše jedyn z Budyskich hudźbnikow na fenomenalny poskitk. Kajke to hudźbne wudodnjenje a kajka to dale sylna kondicija wuměłca!