Wo knihach a kniharni (11.08.17)
Dypkownje k spočatkej šulskeho lěta w Sakskej bu powěsć wo nowowudaću Dudena wozjewjena. 237 lět je zašło, po tym zo bě Konrad Duden swój „Vollständiges Orthographisches Wörterbuch der deutschen Sprache“ wudał. Traješe 21 lět, doniž so 1901 w Němskej a Rakusko-Madźarskej na zawjedźenje Dudenoweho prawopisa njedojednachu, z ćimž bu jeho słownik standardne dźěło na polu němskeje rěče. Wot předwčerawšeho móžeće sej kupić jeho 27. nakład, kotryž je rozrostł na 145 000 hesłow; při tym bu słowoskład w zašłych nakładach stajnje wo přerěznje 5 000 hesłow powjetšeny. Porno tomu je ličba šmórnjenych hesłow – zwjetša prawopisnych wariantow a nowych słowow, kotrež so w praksy přesadźili njejsu – poměrnje snadna.
„Njezasudźam nikoho“
„Kaltland. Unter Syrern und Deutschen“ rěka kniha Berlinskeje žurnalistki Jasny Zajček, kotraž bě spočatk lěta 2016 štyri měsacy w Budyskim Sprjewinym hotelu požadarjam azyla němčinu podawała. Socialna reportaža je lětsa w nakładnistwje Droemer wušła. Połchorwatka je islamske wědomosće studowała a bu hižo za undercover-reportažu wo přihotach ameriskich wojakow za Afghanistan wuznamjenjena. Cordula Ratajczakowa je so z Jasnu Zajček rozmołwjała.
Dožiwjenja w Sakskej drje njejsu Was tak wottrašeli. Wšako runje wo tym rozmyslujeće do Zhorjelca přećahnyć?
My w špihelu?
Kniha „Unter Sachsen“, wušła w měrcu w Berlinskim nakładnistwje Ch. Links, je po cyłej Němskej wótre diskusije wuwabiła – zdźěla tež tohodla, dokelž su spytali diskusiju wo knize zakazać. Wo wotpowědnym pospyće Mišnjanskeho měšćanskeho zarjadnistwa w juniju rozprawjachu Spiegel online, Neues Deutschland, Focus online, Vorwärts, Süddeutsche Zeitung a Frankfurter Rundschau. Hižo w měrcu bě sakska CDU přeprošenje na diskusiju w Małym domje Drježdźanskeho statneho dźiwadła wotpokazała. Přichodny štwórtk, 17. awgusta, předstaja knihu „Unter Sachsen“ w Budyskim Serbskim domje. Je to zhromadne zarjadowanje Domowiny a Serbskeho instituta w kooperaciji z nakładnistwom Ch. Links a sakskej Heinricha Böllowej załožbu. Robert Lorenc je knihu za SN čitał.
Lědma něšto zwostało
Domizniski swjedźeń w Grodku dźensa móhłrjec bjez serbskeho podźěla
Grodk (JoS/SN). Wot jutřišeho swjeća Grodkowčenjo swój domizniski swjedźeń. Lětdźesatki dołho běchu z tymle podawkom tež serbske tradicije zwjazane. Ale w minjenych lětach so serbski podzěl dźeń a bóle pomjeńši. Dopomnjenki na lěpše časy wobchowaja tuchwilu jeničce hišće Grodkowscy holanscy muzikanća.
Wjele lět bě z tradiciju, zo po oficialnym zahajenju swjedźenja na jewišću drastowa kapała, Grodkowski serbski kwasny ćah, Grodkowscy holanscy muzikanća a dźěći z pěstowarnje DRK „Bummi“ na torhošću wustupja. Pisane drastowe programy je sej kóžde lěto 800 do tysac zajimcow wobhladało. Hižo něšto lět pak je tomu hinak. Kwasny ćah su personalnych přičin dla rozpušćili. Kubłarka pěstowarnje, kotraž bě za program dźěći zamołwita, je dźěłowe městno změniła, a Grodkowska Domowinska skupina je přesłaba, zo móhła něšto samostatneho tuteje wulkosće na nohi stajić. Holanscy muzikanća maja mjeztym swójski program. Tuž je so serbskosć z měšćanskeho swjedźenja nimale dospołnje zminyła.
Žiwjensku radosć pěstowali
Wjace hač 40 pomnikow wotkrył
Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tule w małym serialu předstajamy.
Serbske a dwurěčne pomniki za padłych Prěnjeje swětoweje wójny w Hornjej Łužicy je tema masterskeho dźěła Juliana Nyče, kiž studuje kultury a literatury srjedźneje a wuchodneje Europy na Berlinskej Humboldtowej uniwersiće. „Na jednym boku dźe wo to, w kotrych gmejnach a kontekstach su tajke pomniki stajeli. Na tamnym mje zajimuje, kak wobchadźa mjeńšina ze situaciju, zo je w nacionalnym němskim konteksće sobu wojowała. Kak rozeznawaja so serbske a němske napisy na pomnikach? Wobsah často samsny njeje, runje nastupajo patetiske zapřijeća kaž ‚wótcny kraj‘ a ‚rjekojo‘“, zwěsća 29lětny Nyča.
Swój wuměłstwowy zaměr docpěła
Hižo jako dźěćo je rady molowała. Ale kaž Manuela Mohr sama praji, činješe to stajnje z wjesela, nic z někajkim wuměłstwowym cilom. Nětko pak je w Běłej Wodźe bydlaca wuměłča ze swojej prěnjej prěnjej personalnej wustajeńcu pod hesłom „Moje prěnje kročele“, kotruž su minjeny pjatk w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje wotewrěli, swój wuměłstwowy zaměr docpěła.
Manuela Mohr je w Miłorazu wotrostła. Ze staršimaj bydleše na burskim statoku swojeju dźěda a wowki. W Rownom chodźeše do zakładneje a do polytechniskeje wyšeje šule. W Hamorskej milinarni wukubła so na mašinistku za ćopłotne připrawy. Wot lěta 1986 bydli wona mjeztym w Běłej Wodźe.
Za čas wukubłanja w milinarni a pozdźišo w powołanskim žiwjenju pak njebě ženje prawje chwile a městna za molowanje. Hakle w lěće 2009 so zaso na swój bywši hobby dopomni. Do toho bě tři dźěći kubłała, za čas politiskeho přewróta z bjezdźěłnosću so bědźiła a so přiwšěm někak předrěła.
Spektakulum nowa atrakcija
Energijowa fabrika Hórnikecy chce serbske bajowe postawy sylnišo do srjedźišća swojich akcijow stajić. Prěnja tajka wotmě so zańdźenu sobotu na łuce při domskim hórniskeho mištra.
Hórnikecy (KD/SN). Krasna lětnja kulisa Hórnikečanskeje wudobywanskeje wěže skićeše spodobny ramik za wosebity spektakulum. Sowrječanskaj spěwytwórcaj Liederliesel (Beate Tarrach) a Leichtfuß (Reinhard Simmgen) kaž tež Budyski Lawski wěžer (Andreas Thronicker) běchu scenarij za hudźbny dźiwadłowy kruch „Powěsć wo wuhlowym zmiju“ w nadawku hórnistwoweho muzeja napisali. A to bě zdobom zazběh noweje serije lětnich zarjadowanjow pod hesłom „Bajowa energijowa fabrika“.
Janej Bukej k 95ćinam gratulowali
Serbski Indian z ćěłom a dušu
Winnetou a Indianojo budu centralna tema noweje serbskeje synchronizacije hrajneho filma, kotruž přihotuje tučasnje Rěčny centrum WITAJ w kooperaciji z Budyskim SAEK.
Budyšin (SN/apa). Wčera a dźensa přewjedźechu w studiju Budyskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) přihotowanske nahrawanja za nowu serbsku synchronizaciju. „Chcemy poskićić film, kotryž cyłu swójbu zabawja“, wuswětla Michaela Hrjehorjowa, projektowa sobudźěłaćerka Rěčneho centruma WITAJ. Film z lěta 2015 jedna wo dźesaćlětnym hólcu, a tón je z ćěłom a dušu Indian. Je to prěni film němskeje produkcije, kotryž za synchronizaciju wužiwaja a kiž bě mjez druhim hižo dźěćacy sćelak KiKA wusyłał.
