Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 27 Februar 2019

Podstupim (SN/MkWj). Braniborska Rada­ za serbske naležnosće je so wčera w Podstupimje schadźowała. Při tym bě ku­błanje jedne z centralnych temow, kaž městopředsyda rady Marcus Końcaŕ na naprašowanje SN zdźěli.

Nimo toho informowaše zastupnik kubłanskeho ministerstwa čłonow serbskeje rady wo skóržbach wjacorych komunow přećiwo přirjadowanju k serbskemu sydlenskemu rumej wotpowědnje nowemu serbskemu zakonjej kraja. Mjez druhim skoržitej gmejnje Stara Niwa­ (Alt Zauche) a Markojska góla (Märkische Heide) přećiwo přirjadowanju, mějo je za wustawu ranjace.

Islamabad (dpa/SN). Pakistanske wójsko je po swójskich informacijach dwě indiskej lětadle nad Pakistanom wottřěliło. Rěčnik armeje rozłoži, zo je jedne z lě­tadłow w pakistanskim dźělu Kashmira na zemju zrazyło, tamne w indiskim dźělu­ kónčiny, wo kotruž so Pakistan a Indiska hižo wjele lět wadźitej. Jednoho z indiskich pilotow su pječa zajeli.

Rěčnik indiskich powětrowch mocow je mjeztym zražku jedneje indiskeje wojerskeje mašiny we wobwodźe Budgam w indiskim dźělu Kashmira potwjerdźił. Dalše informacije wón njepoda, kaž powěsćernje rozprawjeja.

Napjatosće mjez woběmaj atomowymaj mocomaj běchu so w minjenymaj tydźenjomaj raznje přiwótřili. Indiska wčera wo tym informowaše, zo je lěhwo teroristow w susodnym Pakistanje bombardowała. Při tym su pječa „jara wulku ličbu“ čłonow islamistiskeje milicy Jaish-e-Mohammed morili. Tući běchu 14. februara w indiskim dźělu Kashmira při nadpadźe 40 ludźi indiskeje policajskeje jednotki morili.

Zwjazk němskeje industrije boji so wulkich stratow brexita dla

Berlin (dpa/SN). Němska industrija so boji, zo so njerjadowany wustup Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije negatiwnje na hospodarstwo kraja wuskutkuje. Zwjazk němskeje industrije (BDI) z toho wuchadźa, zo so hospodarska wukonitosć zwjazkoweje republiki w tym padźe wo znajmjeńša poł procenta nutřkokrajneho bruttoprodukta wosłabi. „To by 17 miliardow eurow mjenje hospodarskeje mocy jenož lětsa wučiniło“, rjekny hłowny jednaćel BDI Joachim Lang wčera w Berlinje. Wulka Britaniska by potom do hospodarskeje krizy zjěła.

Wulka Britaniska chce Europsku uniju hižo 29. měrca wopušćić. Premierministerka Theresa May steji z teje přičiny pod masiwnym ćišćom w swojej konserwatiwnej stronje. Mnozy sej mjeztym žadaja termin wustupa přestorčić, njebudźe-li z EU wujednane zrěčenje hač dosrjedź přichodneho měsaca doskónčnje schwalene.

Zwjazkowe předsydstwo Domowiny je rozsudźiło: Jedna zhromadna muska wu­bran­ka koparjow z Hornjeje a Delnjeje Łužicy­ ma Serbow na europeadźe zastu­pować. Wěm, zo by so delnjoserbskim koparjam lubiło so sami jako mustwo Serbow wobdźělić. Tola předsyda Domowiny zas a zas potwjerdźa: Smy jedyn lud! Tak měli tež zhromadnu wubranku na wubědźowanje narodnych mjeńšin słać. Rozsud zwjazkoweho předsydstwa mam za šansu. Zhromadnje móžemy najlěpšich koparjow wobeju Łužicow do „narodneho mustwa Serbow“ powołać runje tak, kaž je to po wšěm swěće z wašnjom. Z delnjoserbskim sportowym towarstwom mamy šansu, njedostatk, zo z Delnjeje Łužicy nima­le žadyn kopar w serbskej wubrance zastupjeny njebě, wotstronić. Lubi balo­koparjo, pomhajće tuž dźěłowej skupinje Europeada 2020, runohódnje wobsadźene zastupnistwo za europeadu w Korutanskej zestajeć. Janek Wowčer

Marka Maćijowa, jednaćelka Ludoweho nakładnistwa Domowina, piše:

Čitajo komentar Jana Krala „Wědźeć, hdźe črij tłóči“ we wudaću Serbskich Nowin­ z 22. februara so prašam, hač komentator list, wo kotrymž pisa, scyła znaje a hač je tež ze znajmjeńša jednym nawodu rěčał abo hač nječerpa swoju wědu jeničce z diskusijow w zwjazkowym předsydstwje. Runje dokelž trjebaja nawodźa serbskich institucijow młodych Serbow z jara dobrymi znajomosćemi serbšćiny a dokelž hraje šula (ale nic jeničce šula) bytostnu rólu, su so na kultusoweju ministrow w Sakskej a Braniborskej wobroćili. Ale staw serbšćiny njeje jenož problem serbskich institucijow. Su da serbske šule a serbska ciwilna towaršnosć ze situaciju spokojom? Drje nic, kaž to najwšelakoriše zjawne reakcije po­kazuja. Analyza situacije je trěbna, runje dokelž je maćizna kompleksna. Nam je wědome, zo smy z listom diskusiju nastorčili, kotraž ma so ze wšěmi potrjechenymi wjesć. Tajki nastork bě trěbny.

Při najrjeńšim wjedrje su minjenu sobotu w Njabožkojcach (Naundorf), wjesnym dźělu Wětošowa, zapust swjećili. Cyłkownje 33 porow w delnjoserbskej drasće je so při hosćencu „Baćonjace hnězdo“ zhromadźiło, zo bychu spěwajo do susodnych Długow (Fleißdorf) ćahnyli. Po puću gratulowachu jubilaram wsy a wopytachu wjaco­rych sponsorow, bjez kotrychž wšak njeby tajki swjedźeń móžny był. Wšudźe sej – přewodźani wot dujerskeje kapały – zarejwachu a připichu. Mnozy domoródni a hosćo zapustowy ćah na kromje dróhi sćěhowachu. Někotryžkuli wopytowar je prě­ni króć tutón swjedźeń k wućěrjenju zymy dožiwił. Foto: Peter Becker

Sofija (dpa/SN). Bołharska chce plany za no­wy płunowód do srjedźneje Europy pospěšić. Hladajo na prócowanja, so rusko-turkowskemu płunowodej Turkish Stream přizamknyć směć, wočakuja přichodnu póndźelu ruskeho ministerskeho prezidenta Dmitrija Mjedwjedewa w stolicy Sofiji. We wosobinskich rozmołwach Mjedwjedewa z bołharskim kolegu Bojkom Borisowom kaž tež na zetkanju wobeju delegacijow chcedźa wo energetiskim zastaranju, hospodarstwje a turizmje rěčeć, kaž bołharske knježerstwo zdźěli. Po tym puću chce něhdyši čłon wuchodneho bloka swoje poćahi k Ruskej zaso polěpšić, po tym zo bě ministerski prezident Borisow loni w meji Moskwu wopytał. Bołharski parlament je w nowembru nowu energijowu stra­tegiju schwalił. Wona předwidźi so płunowodej Turkish Stream přizamknyć. Płunowód ma ruski zemski płun přez Čorne morjo do Turkowskeje wjesć a hišće lětsa hotowy być. Poprawom bě planowane, zo ruski płun direktnje do balkanskeho kraja klumpaja. Projekt pak dyrbješe Ruska po wobmyslenjach Europskeje unije před pjeć lětami cofnyć.

Do Kinsporskeho kamelijoweho domu přichadźeja kóžde lěto tysacy ludźi. Mnozy, tež šulerjo kaž Lilly (na foće), so we wobłuku projektow wo rostlinowu pychu staraja – mjez druhim wo wulku kameliju „Lauterbach“. Wopytowarjow wonjace eksoty přeco zaso fascinuja. Wot měrca budu tam brošurku wo kamelijowym domje a jeho stawiznach poskićeć. Foto: Jirka Hofmann

Susanne Leppersowa je inžernjerka za za­hrodnistwo a ma swójsku firmu.

Měrćin Weclich je so z njej rozmołwjał.

Jako fachowča wuhotujeće za mnohich priwatnych ludźi zahrody. Sadźeće jim rostliny, wurězujeće kerki a tuchwilu tež sadowcy. Móžemy kwětki a druhe rostliny hižo sadźeć?

S. Leppersowa: Problem poprawom je, zo zdawa so zyma hižo nimo być. Mamy­ tuchwilu hižo temperatury hač do 15 stopnjow a njewěmy, hač tomu tež přichodne dny tak wostanje. Bych tuž ze sa­dźenjom a druhimi nalětnimi dźěłami w zahrodce kaž tež na kěrchowje hišće­ tróšku čakała. Wšako je wšitko hišće kusk jara mokre. Móžeš wězo­ něšto přihotować, zrunać a hrabać, chceš-li něhdźe nowu hrjadku zwosadźeć.

Hdy ze sadźenjom tak daloko je?

S. Leppersowa: Póda je tuchwilu hišće­ cyle zymna. Sadźiš-li tam rostlinu, kotraž ćopłotu trjeba, so ničo nječini. Hakle hdyž budźe temperatura w zemi dźesać do dwanaće stopnjow, móžeš sadźeć.

Što pak je nětko wažne?

Kamjenska chorownja pomocny transport do Bołharskeje podpěrała

Kamjenc (SN/mwe). Chorownja maltezow swj. Jana w Kamjencu móže na dobru bilancu lěta 2018 zhladować. Tak su tam něhdźe 300 pacientow wjace hač lěto­ do toho zastarali – přepytowali, lěkowali a hladali. Mjez lěkarjemi, chorobnymi sotrami, babami a dalšimi kaž tež pacientami su mnozy Serbja. Wjednistwu domu je tuž wažne w chorowni tež serbsku rěč pěstować a nałožować, zo móža so schorjeni, młode maćerje runje kaž wopytowarjo z personalom w swojej maćeršćinje rozmołwjeć. „Naši pacienća sej chorownju waža a so derje čuja, hdyž móža serbsce rěčeć, zo jich rozumja“, informuje Ines Eifler z nowinskeho a zjawnostneho dźěła Kamjenskeje chorownje.