Nowa Niwa (UHe/SN). Hač do 2. septembra je hišće móžno sej wustajeńcu „Serbska drasta je žiwa“ w Nowoniwjanskej (Neu Zauche) cyrkwi wobhladać.
Přehladku koncipowali běchu jako pućowansku składnostnje swjedźenja Němskeho drastoweho towarstwa w Lubinje. Tohodla zetkachu so hižo loni serbscy a němscy wuměłcy z Delnjeje Łužicy a molowachu ludźi a městna, kotrež su ze serbskimi nałožkami a narodnej drastu zwjazane. Tak wotmě so dźěłarnička na Lubinskim starym hrodźišću zhromadnje z domizniskim a drastowym towarstwom Nowa Niwa. Nastali su wobdźiwanjahódne mólby a rysowanki.
23. awgusta 1939 podpisaštaj w Moskwje wonkownaj ministraj Němskeje a Sowjetskeho zwjazka (ZSSR), Joachim von Ribbentrop a Wjačeslaw M. Molotow, němsko-sowjetske zrěčenje wo njenadpadnjenju, štož je do stawiznow jako pakt Hitlera a Stalina zapisane. W přitomnosći Stalina podpisaštaj wonkownaj ministraj na dźesać lět płaćiwe zrěčenje, kotrež Němska 22. junija 1941 z nadpadom na ZSSR złama. Před 80 lětami pak chcyše hitlerska Němska z paktom dwufrontowej wójnje zadźěwać, jeli po planowanym nadpadźe na Pólsku Wulka Britaniska a Francoska němskemu reichej wójnu přizjewitej a ZSSR so na wuchodźe sobu do boja zarjaduje. Zdobom sej Němska z podpisanym zrěčenjom tež jara trěbny import surowiznow a žiwidłow ze ZSSR do Němskeje zaruči. Wotmysł Sowjetskeho zwjazka a jeho nawody Stalina bě, zadźěwać z paktom planam USA, Jendźelskeje a Francoskeje, kotrež chcychu agresiwnosć němskich fašistow na ZSSR wusměrić. Stalin so nadźiješe, wočakowanu wójnu Němskeje ze ZSSR wo tójšto lět přestorčić, doniž so wojerska móc kraja nahladnje njezesylni.
Po počesćenju dr. Marje Grólmusec na jeje smjertnym dnju 6. awgusta w Radworju (SN rozprawjachu) přeprosychu wčera znowa wšelakore institucije, zo bychu so před 75 lětami w žónskim koncentraciskim lěhwje Ravensbrück zahinjenej publicistce wěnowali.
Budyšin (SN/CoR). Nimale 80 zajimcow je sympozij „Dr. Marja Grólmusec – nowe widy!“ wčera do Budyskeho Serbskeho muzeja wabił. Mjez nimi běštaj zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Harald Baumann-Hasske (SPD) a Radworski wjesnjanosta Wincenc Baberška (CDU).
W prózdninach popřewa sej tón abo tamny wjace chwile za čitanje. My w kniharni dóstawamy často naprašowanja za hižo rozebranymi knihami. Snano steja tajke pola was doma w knižnej polcy a wjace trěbne njejsu. Bychmy so wjeselili, dóstanjemy-li tu abo tamnu za dalšich zajimcow zaso do wobstatka kniharnje. Pytamy mjez druhim sćěhowace titule: Ratajczakowa, Mühlroser Generationen; Sinfonija radosće (tež w druhich rěčach); Walde, Wie man seine Sprache hassen lernt; Defoe, Robinson z lěta 1949; Klinkotata lipka z lěta 1972; zešiwk za powołanske šule – železnicar.
W antikwariaće n. př. poskićamy: Kerstin Młynkec, Drachentochter; Křesćana Krawcowe, W Delanach na Katyrnu; němske zešiwki z rjadu Bolek und Lolek. Kohož smy wćipni činili, smě sej radlubje wjele dalšich wudaćow na polu stawiznow, chronikow abo rjaneje literatury pola nas wupytać. Mjeztym tež wjacore nowostki a kalendry za přichodne lěto wabja.
Mjeztym druhi raz wotmě so njedawno mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotre tajke w małym serialu (6) předstajamy.
Lipsk (aj/SN). Na Leibnizowym instituće za stawizny a kulturu wuchodneje Europy w Lipsku slědźi Anja Jahnojc z Dešna wo literarnych syćach. W disertaciji zaběra so slawistka z paralelnymaj stawiznomaj mjez wójnomaj. Protagonistce prěnjeje stej Mina Witkojc a Marjana Domaškojc. Wonej wuwiwaštej w tekstach metaforisku rěč, kotraž ma hač do dźensnišeho wuznam za wobraz Serbow wo nich samych a za regionalnu identitu. Wažne za pisanske dźěło žonow bě, zo běštej spřećelenej. To chce doktorske dźěło pokazać. W tekstach Witkojc a Domaškojc nastawa dialog, kiž rodźi literarne metafry a je přeco znowa wariěruje. Hlinjana hěta je najznaćiši přikład.
Kamjenc (SN/bn). „Serbska hudźba mjez zańdźenosću a přitomnosću“ bě hesło zhromadneho koncerta we wobłuku festiwala šesćiměstow „Přińć a woteńć“, wuhotowaneho wot delnjołužiskeho kwinteta Serbska reja a tereministki Caroliny Eyckec. Něhdźe 30 zajimcow dožiwi wčera na žurli Kamjenskeje radnicy njewšědnu měšeńcu „staršeje serbskeje ludoweje hudźby a nowšich zynkow“, kaž bě nawoda Serbskeje reje Gregor Kliem hosćom zarjadowanja připowědźił.
Wćipnota ćěrješe mje kónc junija do Kamjenca. Připowědźene běchu „Městnosće pisanja – Łužiscy spisowaćeljo“ (SN tehdy rozprawjachu). A wězo wabješe tež nazhonjenje z mnoho dotalnych foto-wustajeńcow Jürgena Maćija: Z nich woteńdźeš přeco spokojny a zadźiwany z dokładnych, wěrnych pohladow, kotrež ći fotografikar skići.
Dokładne a wěrne pohlady do wuwića w našej towaršnosći
Dopominam so na přikład na „Krajiny města“ 2013 w Połčničanskim Rietschelowym domje abo na „Agrarne krajiny“ 2015 w Budyskim Serbskim muzeju. W pomjatku wostali su mi „Zetkanja na mjezach“, w Carnym Gozdźe (Schwarzheide) lěta 2014, hdźež bě wuměłc w městach z wobeju stronow Nysy njewšědne kućiki zapopadnył, skedźbnjejo na realne wuwića w našej towaršnosći. Znate su jeho zwobraznjenja gigantisce a hrožo skutkowacych krajin wuhlowych jamow abo fascinacija turbinow Hamorskeje milinarnje.