Janšojce (HA/SN). Po tym zo su w Janšojcach hakle loni ze serbskim swjedźenjom wulki wjeršk dožiwili, bě lětsa serbsko-němska gmejna znowa zetkanišćo wjetšeho kulturneho zarjadowanja. Mjeztym 10. raz wuhotowachu tam minjenu njedźelu Janšojski swjedźeń dujerskeje hudźby. Hłowny organizator swjatka, kotryž podpěruje tohorunja Domowinska župa Delnja Łužica, běštej znowa towarstwo „My za Janšojce“ a Janšojska dujerska kapała.

Dźesać hodźin za sobu su dujerske kapały koncertowali. Něhdźe 2 500 hosći z cyłeje Delnjeje Łužicy bě pódla. Dohromady dźewjeć wuměłstwowych cyłkow je wustupiło, mjez druhim muzikanća z Čěskeje, Pólskeje, Bayerskeje, Berlina, Turnowa, Picnja a wězo z Janšojc. Wone předstajichu dujersku hudźbu w najwšelakorišich formach, tohorunja w modernym stilu. Wjeršk bě znata korutanska skupina Nockalm Quintett z Awstriskeje. W běhu programa pokazachu na jewišću wobrazy wo lońšim serbskim swjedźenju a wo hajenju serbskich tradicijow we wsy.

Dźensa před 70 lětami, 24. awgusta 1937, bě poslednje čisło Serbskich Nowin wušło, zhotowjene w ćišćerni pod třěchu stareho Serbskeho domu na Lawskich hrjebjach w Budyšinje. Dźeń po tym přesta ćišćernja dźěłać. Gestapo zaja jeje wobsedźerja dr. Jana Cyža a sekretarku Domowiny Elzu­ Krawcec. Knižny wobchod, ćišćernju, běrow Domowiny a bydlenje Cyžec swójby su gestapowcy přeryli a wšitke rumnosće zapječatowali. Za rozwožowanje přihotowane wudaće Serbskich Nowin 25. awgusta dyrbješe ležo wostać. Tak su nacionalsocialisća swoje dorazne akcije přećiwo Serbam dale wjedli, kotrež běchu bórze po přewzaću mocy 30. januara 1933 zahajili. Hižo 11. apryla 1933 běchu woni Serbske Nowiny prěni raz na wosom dnjow zakazali. Wot zakaza Domowiny 18. měrca 1937 a na to wšitkich zarjadowanjow serbskich towarstwow hač k likwidaciji ćišćernje njeje tuž wjele časa zašło.­ Wudawać ćišćane słowo w maćeršćinje njebě w serbskich rukach hižo móžno. Hakle dźesać lět po tym, 7. junija 1947, załožichu nowu serbsku ćišćernju w Budyšinje. Axel Arlt

Medijowe zdźělenki ze Serbskeho instituta drje prawidłownje njewuchadźeja, mjeztym pak tež žana žadnostka wjac njejsu. Najnowša je nětko powěsć, zo zahaja blog w interneće. Nastawki, eseje a historiske dokumenty maja tam zajim za sorabistiske slědźenje a regionalne stawizny budźić. Blog, wuwity w slědźerskim wobłuku „Poćahi a splećenja“ instituta, měri so tematisce na połoženje Łužicy mjez słowjanskim a němskim rěčnym rumom kaž tež mjez srjedźnej a wuchodnej Europu. Redaktoraj staj Annalena Schmidt a Friedrich Pollack. Zo so slědźenišćo dźeń a bóle zjawnosći přiwobroća, je tež hladajo na wažne zjawne připóznaće trěbne – samo w Serbach su tam hišće rezerwy. Nimo toho so profesionalne medijowe dźěło za zjawnu instituciju prosće słuša. Čakamy tuž jenož hišće na nowosć z instituta, zo skónčnje prawidłownje „news­letter-nowinki“ wudawa. Cordula Ratajczakowa

Dalše zarjadowanje seriala „Kofej w třoch“ poskićichu minjene dny trochu šěršemu kruhej zajimcow w Budyskim Serbskim muzeju. Wolontarka Mónika Ošikowa přednošowaše na temu „Burska zahrodka něhdy a dźensa“.

Budyšin (CRM/SN). „Hdźe drje leža ­spočatki burskich zahrodkow?“, prašeše so na Techniskej uniwersiće w Drježdźanach wukubłana krajinowa architektka Mónika Ošikowa zawodnje. Wězo leža ­tele spočatki prawdźepodobnje w prawěkach. Z pokazku na monografiju Hansa-Dietera Stöfflera „Hortulus des Walahfried Strabo“ referentka potwjerdźi, zo zaběrachu so w europskich klóštrach ­nimo swojich prěnjotnych nadawkow tež z kulturu zahrodnistwa. Tak njeběše ­Walahfried, w 9. lětstotku abt w klóštrje benediktinow na kupje Reichenau při Bodamskim jězorje, jenož wuznamny ­diplomat a literat. Znaty bu wón přede- wšěm jako wustojny botanikar.