Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (37)

Ličby su abstraktne matematiske objekty, kotrež su so w stawiznach čłowjestwa z předstawow wo wulkosći a mnóstwje wuwili. Tola nic jenož matematika, tež fundament stawizniskeje wědy su daty a ličby. Woboje, matematika a stawizny, běštej a wostanjetej bytostna zaběra wuměnkarja, Eckharda Klimana.

Kolebka agilneho Wudworčana steješe před 70 lětami w Biskopicach. Wot 1953 bydleše swójba we Wudworju, hdźež zastupi Eckhard 1958 do šule we Worklecach. Po wuspěšnym złoženju abitury na Kamjenskej rozšěrjenej wyšej šuli studowaše wón pedagogiku a bě hač do wuměnkarskeje staroby wučer za matematiku we Worcynje, w Budyšinje a Pančicach-Kukowje. Z lěta 1974 je z Jadwigu Kmjećec woženjeny. Jimaj narodźištej so dwě dźěsći. Eckhard, kotryž je sej mjeztym serbšćinu poměrnje derje přiswojił, jara na to dźiwaše, zo buštaj wobaj synaj serbsce kubłanaj.

Z młodej mocu a dobrymi receptami

Freitag, 29. Juli 2022 geschrieben von:

Tereza Martinowa je z mandźelskim Worklečansku pjekarnju přewzała a ju wuspěšnje do přichoda wjedźe

We wjeskach našeje wokoliny mamy lědma hišće wobchody, kotrež ­poskićeja potrjebu za wšědny dźeń. Tu mamy sej wobstarać we wjetšich nakupowanskich srjedźišćach. Zwostali su we mnohich wjeskach hišće pjekarjo a tych sej wšitcy česća, wosebje na kóncach tydźenja a k wulkim a wjetšim swjatym dnjam. Potom tworja so před pjekarnjemi ­husćišo dołhe rynki čakacych kupcow. Mjeztym je sej tež kóždy ­„swojeho“ pjekarja wupytał a sej toho wudźěłki a poskitk chwali.

Ze swjedźenjom zahorili

Freitag, 22. Juli 2022 geschrieben von:

Lajske wuměłske ćěleso je přeprosyło na woprawdźity serbski lěćny kulturny wjeršk

Wulki swjatk ze swjedźenjom a přewšo wotměnjawym programom, dobrej naladu a sylnym přikleskom publikuma bě wupłód intensiwnych přihotow Serbskeho folklorneho ansambla Wu­dwor (SFAW) na swoje 42. lětne wobstaće. Pod hesłom „40 lět a žadyn kónc wotwidźeć njeje“ bě minjeny kónc tydźenja wšědnje wjacore sta hosći na Smolic statok do Hórkow na Mjezynarodny spěwny a rejwanski swjedźeń přichwatało, a je sej reje, spěwy kaž tež dźiwadło lubić dało.

Musical ze sylnym socialnym aspektom

Freitag, 22. Juli 2022 geschrieben von:

Projekt „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“ je wšitkim zajimcam wotewrjeny, dźěćom, młodostnym a staršim ludźom

Na lětuši oktober cyłe swójby hižo z wulkej napjatosću čakaja. Wšako wotměje so w tym měsacu kulturny wjeršk: spěwohra „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“ na jewišću Chróšćanskeje „Jednoty“. Milenka Rječcyna je so z iniciatoromaj Sabinu Lanzynej a Marcelom Hozu rozmołwjała.

Je Wamaj ideja za musical dlěje we hłowje chodźiła abo běše to skerje spontana mysl, zo dyrbi so na tutym polu zaso jónu něšto činić?

Rozsudy žiwjenja a zbožo čłowjeka

Freitag, 22. Juli 2022 geschrieben von:

Čłowjeska njedospołnosć a žadosć za zbožom natwarjeja na rozsudy čłowjeka w běhu žiwjenja. Rady bychu mnozy čas wróćo wjerćeli a so hinak rozsudźili. To je tež wobsah noweje powědki wo Krabaće w Čornym Chołmcu.

Połni wočakowanjow a z wěstymi předstawami čaka tójšto lubowarjow Čornochołmčanskich Krabatowych swjedźenskich hrow kóžde lěto na zahajenje hrajneje sezony w tamnišim Krabatowym młynje. Lětsa, po dwěmaj lětomaj bjez Krabata, su wočakowanje ćim wjetše. Na to běštej so tež cyłk lajskich a powołanskich wuměłcow kaž tež mustwo wokoło režisera Alexandera Siebecke nastajiłoj. Wužadanje bě wulke, na dobry wothłós hry lěta 2019 na­wjazać, a přihladowarjam skićić napjatu a zabawjacu stawiznu wokoło Krabata.

70 lětChróšćanska pěstowarnja

Freitag, 22. Juli 2022 geschrieben von:

Z wjeselom a dźakom smědźachmy lětsa dźeń dźěsća woswjećić.

Fota: Daniela Ćemjerowa Rysowanka: Melanie Kotissekštwórtk
To wobhladachmy sej stary film wo „Knjenje Móškowej“. Jako zastup sy­da­še za kóždeho popcorn. To bě ći wulke wjeselo.
pjatk
srjeda
wutora

Srjedu, na dźeń dźěsća, podachmy so pěši na lód do

Kozarc. To bě za krótke nohi daloki puć. Lód pak ćim lěpje słodźeše. Po wo­bje­dźe sej hnydom wšitcy wusnychmy.


Nazajtra, wutoru, nóž­ko­wa­chmy do lěsa, zo bychmy tam cyły dźeń přebywali. Rja­ny to čas, takle zhromadnje

w lěsu, cyle bjez hrajkow. Tak twarjachmy sej z hałuzow budy, wob­kedź­bo­wa­chmy přirodu, spěwachmy sej ludowe spěwy a nichtó njepaseše ani ku­ska wostudy. K wobjedu dachmy sej pakćik z chłóšćenkami zesłodźeć. Na tymle městnje wuprajamy słódny dźak šulskej kuchni w Ralbicach, kiž nas hižo někotre lěta z wo­bjedom zastaruje.

Po wobjedźe pak wobhladachmy sej sta­wi­zničku. W lěsu běchmy w swojim elemenće, tak zo nochcyše nichtó z nas spać.


Prěni dźeń, póndźelu, poby­chmy

w Budyskej kofejowni Valentin.

So suwać, skakać, wa­zyć, to so

Skónčnjeprózdniny!

Freitag, 15. Juli 2022 geschrieben von:

Šulske lěto so dźensa kónči a šulerjo dóstachu swoje

wuswědčenja. Dźěćiznak přeje wšitkim wuknjacym wočer­stwjace

prózdniny a rjane dowolowe dny. Wězo wjeseli so wón nad kóždym

postrowom, kotryž móžeće redakciji Serbskich Nowin z e-mailku

na připósłać.

Tuž dajće sej lubić! Waš Dźěćiznak

Hódanski kućik

Freitag, 15. Juli 2022 geschrieben von:
Autorce: Fiona Šraderec, Andreja Rabec                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Tu móžeće hišće raz

swoje mozy napinać!

Hladaj wodorunje,

padorunje, diagonalnje

abo tež wotzady doprědka!

Lěto w horćeso spěšnje minyło

Freitag, 15. Juli 2022 geschrieben von:
Fota: Bernadett Lanzyna

Wjele narodninskich fejtow šulerjo stajnje we Worklečanskim horće

swjeća. Wo tym sće hdys a hdys hižo w Dźěćiznaku čitali. Tomu bě tež

minjeny tydźeń tak. To bě pak tónraz kombinacija mjez narodninami

a wotzamknjenjom lěta w horće. Ideja bě, so pod hołym njebjom zabawjeć. Tak

móžachu so dźěći mjez druhim w twarjenju najwyšeje wěže z klockow wu­bě-

dźować, sej pisany balon namolować, rejować a hry hrać. Najwjetše wjeselo pak

bě twar swójskeho hata, kiž měješe samo manuelny wodopad. Přejemy wšitkim

dźěćom, staršim, wučerjam kaž tež kubłarjam a kubłarkam wočerstwjacy lěćny

dowol z rjanymi wokomikami z njezapomnitymi zaćišćemi. Dajće sej lubić!

W mjenje Worklečanskeho horta Bernadett Lanzyna

Grit Lemke wěnuje so w knize „Kinder von Hoy – Freiheit, Glück und Terror“, wušła 2020 w nakładnistwje Suhrkamp, temje, kotruž tuchwilnje we wědo­mosći kaž tež w towarstwje diskutuja – bydlenje w platowym twarje a z tym zwjazane ­formy žiwjenja. We Łužicy při tym wězo hnydom na Wojerecy mysliš – a to hu­stodosć jako kontrast k žiwjenju na wjeskach na jednej stronje a k tysaclětnym stawiznam Budyšina na tamnej stronje. Tež w literaturje NDR bu platowy twar kritizowany, tak na přikład ze strony ­Brigitty Reimann w romanje Franziska Linkerhand (1974), kotryž jedna wo młodej architektce, kiž njemóže swój ideal ­žiwjenja w měsće při twarskim dźěle w Nowym Měsće zwoprawdźić. Ryzy negatiwny diskurs wo platowych sydlišćach so tuchwilnje wobohaći wo diferenco­wane perspektiwy, kotrež so w knihach na přikład wot Philippa Meusera (Die Ästhetik der Platte. Wohnungsbau in der Sowjet­union zwischen Stalin und Glasnost. Berlin 2015) abo Steffena ­Mauwa (Lütten Klein. Leben in der ostdeutschen Transformationsgesellschaft. Berlin 2019) wopisuja.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND