Drježdźanski dźiw
Ponowjeny kulturny palast we wutrobje města nad Łobjom wšěm swoje wrota šěroko wotwěra
Knihi lochce namakaš, dokelž su po temach rjadowane. Wusměrjene pytanje je móžne při kompjuteru.„... A harmonisce wysoki duch nas narěči / Z tychle nadobnych stołpow / A pohnuwa zmysł k swjatočnym začućam ...“
Tak rjenje kaž 1798 k znowawotewrjenju dźiwadła we Weimaru njezamó w awgusće 2017 nichtó rěčeć. Friedrich Schiller hižo dołho pobrachuje. Tola hodźało so to by, abo? „A tola to stare městno hišće je, / Kolebka młódneje mocy, / žiwjenski puć někotrehožkuli rosćaceho talenta ...“
Protestanća tež wšitke swjate dny měć chcyli
Serial Serbskich Nowin w jubilejnym lěće reformacije8. dźěl
Zo je reformacija w serbskim ludźe „wotdeleka“ postupowała, je zdźěla rozšěrjene měnjenje, ale je najskerje jenož w nuansach wěrne. Jasnje wopisuje to dr. Jens Buliš, kiž zwěsća, „zo bě zawjedźenje reformacije častodosć mjenje duchowny proces a prašenje pobožnosće hač problem knjejstwa“. Serbski burski lud drje měješe lědma wliwa na to, kak so přichodnje we wosadnej cyrkwi prěduje abo kemše swjeća.
Wěrno zawěsće je, zo dohladachu so tež Serbja na změny w susodnych městach a němskich kónčinach. Běchu wćipni a chcychu někajki podźěl na wšelakich nowosćach měć. Tuž pak tež njezadźiwa, zo wobchowachu sej w serbskich reformowanych wosadach to, štož bě jim wot starodawna swjate a wažne, štož so druhdźe spěšnje zhubi abo radikalnje wotstroni. Na to nowe so poněčim zwučichu a jo přiwzachu.
Na wěsty „luksus“ so hóršił
Dyrbja zamołwitosć za swjedźeń při Starej wodarni na šěrše ...
Swjedźeń při Budyskej Starej wodarni wotměwa so tónle kónc tydźenja mjeztym 25. raz. Wot wšeho spočatka je Tilo Rosjat jeho hłowny organizator. Zamołwitosć pak chětro tłóči, a tak dyrbja ju chcyjo nochcyjo rozdźělić.
Tilo Rosjat ma wiziju: Najenk Budyskeje Stareje wodarnje chce, zo su přichodnje wšitke wěže sprjewineho města, kotrež słowo „woda“ w swojim mjenje noša, do swjedźenja při Starej wodarni zapřijate. Prěnju kročel, tele předewzaće zwoprawdźić, su lětsa hižo činili. Na lětušim 25. swjedźenju při Starej wodarni, kotryž wotměwa so kaž přeco posledni kónc tydźenja w awgusće, wobdźěli so prěni króć tež Budyska Nowa wodarnja. Jeje wotnajerka Gerlind Alius běše so na jednym z mnohich zetkanjow dźěłoweho kruha Woda we wobłuku projekta „Angažowane město“ za sobudźěło wuprajiła.
„Najrjeńši je stajnje premjerny dźeń“
2. septembra wotměje so w Chróšćanskej „Jednoće“ jubilejne zarjadowanje tamnišeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny. Alfons Wićaz je so z bywšej nawodnicu skupiny Zalu Cyžowej a nětčišej nawodnicu Gabrielu Lebzynej rozmołwjał.
Knjeni Cyžowa, Wy sće z někotrymi dalšimi před 40 lětami znowazałoženje Chróšćanskeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny iniciěrowała. Na čo so wosebje dopominaće?
Z. Cyžowa: Wěm hišće derje, kak smy započeli nowu dźiwadłowu skupinu natwarjeć. Najprjedy běchmy třo, a dalši třo so bórze přidružichu. Nazwučowachmy scenje, kotrejž žněještej dobry wothłós. Wědźachmy, zo smy na prawym puću.
Što sće jako tehdyša nawodnica činiła, zo by so lajske dźiwadło w Chrósćicach dale wuwiło?
Z. Cyžowa: Wažne bě, zo wšitcy w skupinje za jedyn postronk ćahnu a zo so tomu podwoliš, štož sej wjetšina přeje. Wot wšeho spočatka bě tež trjeba, so disciplinowanje na probach wobdźěleć. Wšitcy so na zasadu zwučichu.
Sće na to dźiwali, zdobyć talentowanych hrajerjow?
Dyrdomdejske wodźenje po sprjewinym měsće a dalše poskitki muzeja ...
Budyski Serbski muzej je lětsa přewažnje dźěći na spodobny a wotměnjawy program w lětnich prózdninach přeprosył. Tola tež dorosćeni wědźachu sej wšelke poskitki chwalić.
Zawěrno dyrdomdejske běše dźěćace wodźenje po Budyšinje, kotrež je Serbski muzej w běhu lětušich lětnich prózdnin trójce poskićił. Zhromadnje z Měrćinom Brycku, zamołwitym za zjawnostne dźěło, podachu so swójby, ale tež dźěćace skupiny, kaž hortaj z Chrósćic a Korzymja, na aktiwne pućowanje, wobrubjene ze zajimawostkami wo Budyšinje a łužiskich powěsćach. Chróšćanski hort bě sej sčasom z rjada poskitkow pućowanje po starym Budyšinje wubrał a při tej składnosći sej tež termin zawěsćił, kotryž ležeše zwonka wot muzeja podatych.
Wabi wuspěšnje za dwurěčny region
Zetkanka z młodym serbskim ekspertom za turistiku Bosćijom Benadu
Wuwiće turistiki w dwurěčnym hornjołužiskim regionje, wosebje tež w měsće Budyšinje, leži jemu na wutrobje. „Město ma telko stawizniskich, kulturnych a turistiskich atrakcijow, zo by njezamołwite było, je za turistiku njewotkryć. Dyrbimy ludźi do regiona wabić“, powěda 35lětny Serb Bosćij Benada.
Sedźimoj pod starej Budyskej wodarnju, za njeho nic jenož widźomnym symbolom města nad Sprjewju, ale zdobom jednym za turistow wažnych přiwabliwych objektow. Za młodeho Budyšana, studowaneho managera za turistiku a destinacisko-regionalne wuwiće, njeje jenož tale wěža zajimawa. „Mamy tu dohromady 17 historiskich wěžow. Wone słušeja městu Budyšinej, Swobodnemu statej Sakskej a priwatnikam. Dźe wo to, tež tele objekty za turistiku zwičnić.“
Kniha dźěćom lochce zrozumliwa
Róža Domašcyna bajki do němčiny přenjesła
Zwjeselich so, jako dóstach nadawk, nowu bajkowu knihu recensować. Čujach so hnydom dopominana na čas dźěćatstwa. Bajka je překrasna literarna forma, kotraž so wot generacije ke generaciji dale dawa, byrnjež so do wěsteje měry změniła. Žro so wobchowa, ale stajnje zaso fantaziju budźi. Bajka ma přeco něšto mystiskeho, potajneho – štož snadź tež wašnje powědarja abo powědarki wšelako wuzběhuje.
Tak předstaja w nowej knize „Das goldene Gut“, kotraž je njedawno w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła, na 247 stronach 61 serbskich bajkow. Awtorka Róža Domašcyna bě je do žiweje němčiny přenjesła. Tele bajki přełožowarka přewažnje hišće wot swojeje wowki znaje.
Wobhladujo sej wobsah knihi chcu chwalobnje naspomnić, zo bě sej awtorka-přełožowarka mjez druhim woprawdźe typiske serbske bajki wuzwoliła, kaž na přikład „Bity njebiteho njese“, „Pintlašk“, „Jank a Hanka“ a powěsć wo Krabaće.
Chwalba serbskej Łužicy
Mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach wotměli
Pod hesłom „Mosty w njemdrym wětřiku“ wuhotowaštaj serbskaj spisowaćelej Róža Domašcyna a Benedikt Dyrlich dźens tydźenja mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach. Na nim wobdźělichu so dźesać basnikow z Łužicy, Syriskeje, Čěskeje, Drježdźan a Berlina kaž tež serbski hudźbnik Tomasz Nawka a w Drježdźanach bydlacy syriski hudźbnik Thabet Azzawi z wosebitym, jednym z najstaršich instrumentow stawiznow, oud.
Dopołdnja bě skupina poetow a hudźbnikow na Johanneumje z hosćom. W awli wočakowa jich direktor křesćanskeho gymnazija Günter Kiefer a 75 šulerjow 10. a 11. rjadownje. Z hłubokej čućiwosću spominaše Róža Domašcyna na basnika Jurja Chěžku, kotrehož skóržba „Hdyž maćer zemja/ njezměje lubosć tu hižo/ za swojich synow/dušnych a hrěšnych“ přitomnostny podawk na swěće napomina.
Teksty a ilustracije nowostki su wuraz měšćanskeho wšědneho dnja
Dźěćaca kniha za prěnju čitansku starobu
Rejzka Delenkowa je zawěsće tomu abo tamnemu z Paternostra znata. Nětko čitamy jeje mjeno na knize „Po měsće z Alenu“. Nowostka z Ludoweho nakładnistwa Domowina je myslena za dźěći, kotrež čitać wuknu.
W dohromady 15 kapitlach wopisuje zwonkastejacy na žiwe a realistiske wašnje měšćanske wšědne žiwjenje małeje šulerki. Mnohostronskosć wobsaha narěči zajimy holcow kaž tež hólcow: žiwjenje w měsće, popołdniše zaběry a hobbyje abo tež žiwjenje ze zwěrjatami, kaž na přikład z wujkom Linusom.
Fotograf skići wobrazy połne optimizma a začuća
Wottorhanska protyka „Moja Łužica/ Meine Lausitz/ Mója Łužyca“
Wolfgang Wittchen njeje we Łužicy a mjez Serbami njeznaty. Mjeno 61lětneho swobodneho fotografa wuhladaš přeco zaso pod portretami wuměłcow we wšelakich wustajeńcach, w knižnych a druhich publikacijach. Wjele lět bě Wittchen jako fotowy redaktor za nowinu Sächsische Zeitung po puću. Ze žurnalistiskim wóčkom zapopadny wokomiki sportowych wjerškow, ludowych nałožkow, hospodarskich faktow a přeco zaso, kaž nimoducy, powabliwosć łužiskeje přirody a architektury. To so tež w najnowšej wottorhanskej protyce „Moja Łužica/Meine Lausitz/Mója Łužyca“ Ludoweho nakładnistwa Domowina wotbłyšćuje, kotraž je mjeztym třeći raz z wobrazami Wittchena pjelnjena.
