Brězowski jězor słuša ze swojimaj přibrjohomaj mjez Slepom a Běłej Wodu k najrjeńšim wočerstwjenišćam a stanowanišćam Sakskeje. Nimo campingownišća na sewjernym boku jězora ze 120 wotstajenskimi městnami wužiwaja južnu stronu FKK-kuparjo. Tam je městno za 60 bydlenskich wozow a mobilow, caravanow kaž tež za stany. Ludźo su z cyłeje Němskeje, ale tež z wukraja kaž z Nižozemskeje, Pólskeje a Čěskeje – samo z Kanady a Awstralskeje.
Podaš-li so z wotewrjenymi zmysłami do swěta, potom tójšto nazhoniš a sej domiznu bóle zbližiš. Tajki znajmjeńša mějach zaćišć, jako wopytach Droždźij (Drehsa) pola Wósporka. Tam dožiwich mólički wurězk wjesneho žiwjenja, dopominacy na zańdźene časy z widom do přichoda.
„Wěsće wšak, hdźe bydlu, Droždźij čisło 33.“ Bjez problema, sej myslu, jako mi Marina Knöschke swoju adresu poda. Dlěša bjesada na Budyskich wikach sobotu dopołdnja před radnicu njebě móžna. Wšako čakachu po mni dalši kupcy na to, zo bychu sej z Pomorčanskeho poskitka twory wuzwolić a nakupować móhli. Mjeztym hižo dlěje hač lěto tam 57lětna swojich kupcow posłužuje.
oSón sej spjelniła
Najskerje wjele hólcow wo tym soni, stać so z kapitanom na wulkej łódźi. Młody muž z Budyšina je sej tónle són spjelnił a je nětko na swětowych morjach po puću.
Ze swojimi 31 lětami je Christian Sichla jedyn z najmłódšich kapitanow Němskeje. Dwaj metraj wulkeho muža pak njesměš sej w šikwanej uniformje z běłej čapku předstajić. Młody Budyšan ma při dźěle cyle normalnu wšědnu drastu woblečenu, přetož wón je šef na nakładnej łódźi a so wězo tež sam sobu gratu přimu, je-li trjeba. Jemu při wšědnym dźěle přihladować sy před něšto časom móhł w reportaži telewizijneho sćelaka DMAX. „Mužojo morja“ wona rěkaše a je hišće we widejotece sćelaka widźeć.
Kak pak stanje so młody muž z Budyšina z namórnikom? Kaž Christian Sichla powěda, měješe to dwě přičinje. Jako bě na Budyskej Serbskej srjedźnej šuli na zakónčace ertne pruwowanje čakał, wuhlada wón informaciske łopjeno „Puć ke kapitanej“, a tykny sej je do zaka. Nimo toho bě tež jeho pólski dźěd, kiž blisko Gdańska bydli, namórnik.
Štóž je hižo raz w dowolu při chorwatskej Adriji był, znaje snano tež někotre markantne a turistisce wuznamne městnosće trochu wot krasneho přibrjoha zdalene. A tón abo tamny bě snano tež hižo w Zagrebje. Stolica Chorwatskeje skići nimo historiskich twarjenjow kaž tež muzejow tójšto zajimaweho, štož njeje přeco přistupne a štož tež kóždy njedožiwi. Za někotružkuli atrakciju znateho města dyrbiš tež něšto wo stawiznach kraja wědźeć abo tradicije měšćanskich towarstwow znać.
Na wuprawje Krabatoweho towarstwa lětsa w meji do słowjenskeho městačka Metlika mějachu někotři čłonojo delegacije wulke zbožo, směć tež w Zagrebje přebywać. Tam wotmě so składnostnje 350. róčnicy załoženja chorwatskeho jěchanskeho regimenta Krawatow swjedźenska parada tradiciskeho towarstwa. Z tajkeho abo snano runje z tohole regimenta w Zagrebje je pječa wušoł nam wšěm znaty Krabat alias Janko Šajatović alias Jan Šadowic.
Mjez serbskimi plahowarjemi rasowych nukli je Achim Weclich z Pěskec wočiwidnje najwuspěšniši. Wón je po wšěm zdaću jenički serbski plahowar, kotremuž su cyle wosebite wuznamjenjenje spožčili.
Chceš-li Achima Weclicha doma w Pěskecach wopytać, namakaš jeho z wulkej wěstosću pola nuklow. Z nimi so wón wšědnje přerěznje połdra hodźiny zaběra, druhdy dlěje, druhdy mjenje. A čini to hižo lětdźesatki, spočatnje w Chróšćanskim towarstwje plahowarjow, wot 1986 w Njebjelčanskim, kotrež je wón sobu załožił a kotrehož předsyda wón mjeztym hižo 22 lět je. Nimo toho bě 16 lět přisydnik rewizijneje komisije Kamjenskeho wokrjesneho zwjazka plahowarjow nukli, wot lětušeho je předsyda komisije a jako tajki kasu wokrjesneho zwjazka sobu pruwuje, štož je wšo druhe hač jednore dźěło.
..., da je zaso Mjezynarodny folklorny festiwal. Lětsa wotmě so wón dwanaty króć. Najwjac ludźi ćehnje dźě sobotu wječor na statoki, hdźež kulturne skupiny ze wšeho swěta swoje programy předstajeja. Tež Jurij Bjeńš je tam pobył.
Štóž bě mudry, je sej zastupny lisćik za sobotu a njedźelu w předpředani kupił a tak pjeć eurow lutował. Při wječornej kasy dyrbjachu mjenujcy někotři najprjedy raz póžěrać, jako słyšachu płaćiznu 18 eurow. Hladajo pak na wobšěrny poskitk a na to, zo płaći lisćik zdobom za njedźelne programy, je wjetšina ludźi wudawki zawěsće akceptowała.
Wot wšeho spočatka mam najprjedy raz rjane wjedro chwalić! Cyłu nóc wosta w Chrósćicach při přijomnych temperaturach suche; a štóž měješe pulower abo ćeńku kapu sobu, je w Chrósćicach hač do ranja wutrał.
Jako přińdźech k busowemu zastanišću, wuhladach klawěr, a na nim hraješe Jan Brězan ze Smječkec. K jeho zynkam spěwaše přećel z Nowoseelandskeje. To bě za mnje dobry zazběh festiwalneje soboty – wjesoła, lochka a mjezynarodna to atmosfera.
Kaž na dotalnych folklornych festiwalach su organizatorojo tež lětsa rjemjeslnikam, wikowarjam a ludowuměłskim kružkam zmóžnili so na rjemjeslniskich wikach předstajić, a to sobotu kaž njedźelu w Chrósćicach. Tak podachu so tež po njedźelnej wjacerěčnej Božej mši z wosadnym fararjom Měrćinom Deleńkom mnozy k něhdźe 25 stejnišćam pod Fulkec hórku. Tež někotre wukrajne folklorne skupiny, kaž Art Appreciation Folk-dance-group z Egyptowskeje a čłonojo wjackróć wuznamjenjeneho amaterskeho folklorneho ćělesa z Běłoruskeje Krupickaja muzika, běchu tam z typiskimi regionalnymi wudźěłkami zastupjene. Nimo toho poskićachu cejdejki z hudźbu swojeje domizny.
Mjezynarodny je folklorny festiwal „Łužica“, a přihladowarjo su přeco wćipni , što jim hosćo z cyłeho swěta předstajeja. Ale tež ćělesa z łužiskeje domizny maja něšto poskićeć – a to móže so runje tak widźeć dać.
Po njedźelnym festiwalnym swjedźenskim ćahu słušeše jewišćo na Chróšćanskej Fulkec hórce łužiskim folklornym skupinam. Kaž wočakowane, běchu so wone na tónle wustup před wulkim publikumom zbliska a zdaloka nimoměry derje přihotowali. Stejachu dźě tu doma znowa w konkurency z mnohimi tohorunja na mjezynarodnym podiju wupruwowanymi ludowymi wuměłcami. Wša česć słuša tuž našim rejowanskim skupinam, hač wulkim abo mjeńšim, a zdobom chwalba spěwarjam a hudźbnikam, kotřiž wědźa jako derje fungowacy cyłk serbske kulturne herbstwo z modernymi aspektami jako něšto nadčasne předstajić a zdobom jako špihel žiweje ludoweje kultury Serbow zjawnosći znowa pokazać.
Po Janšojskim lětnim swjedźenju loni w awgusće je Delnja Łužica nětko dalši wjeršk w serbskim kulturnym a Domowinskim žiwjenju dožiwiła. Z mnohich skupin a towarstwow župy Delnja Łužica přichwatachu ludźo do Hochozy na zarjadowanje folklorneho festiwala „Łužica“. Mnohe holcy a žony běchu so k tej składnosći zhotowali serbsku narodnu drastu – dźěłansku a swjedźensku. K nim słušachu młode čłonki Domowinskeje skupiny z Mosta a Barbuka kaž tež zastupjerki tradiciskeho towarstwa ze Žylowka (Merzdorf).
Hochožanski serbski wjesnjanosta Fryco Wojto – na jeho statoku bě tohorunja jewišćo za program spřihotowane – bě po wšěm zdaću najzbožowniši čłowjek na swjedźenju. Wulka próca cyłeje wsy je so wudaniła, a tak bě jemu festiwal najlěpše wabjenje za Serbow, Domowinu a Łužicu, kaž wón zwurazni.
Na jednotliwych dworach a jewišćach su tež lětsa zaso młodźi serbscy žurnalisća Anne Holzschuhojc a Katarzyna Fidek z RBB, Ines Neumannojc z Noweho Casnika kaž tež młody student hudźby Christian Kliem serbsce a němsce moderěrowali.