Lětdźesatki je Pawoł Rota z Ralbic wšědny dźeń w Delenach dokumentował. W jednym ze swojich rjadowakow sej tež tute foto z lěta 1932 chowa. Fotograf pak njebě wón sam, wšako bě so tehdy runje hakle narodźił. Ale stawiznu, kotraž z motiwom zwisuje, wón znaje:

Widźimy dwanaćelětne Sernjanske holcy na dnju, jako so prěni raz „serbske“ zwoblěkachu. W ruce dźerža darik – pakćik cigurija a wabjenje. Cigurij – što to je? To běše „bunjacy“ chudych ludźi: rozsykany korjeń putnika (Wegwarte), kotryž bu kaž kofejowe buny praženy. Hišće w 1970tych lětach bě tak, zo su ludźo kofejej tróšku cigurija přisypnyli, zo by jim drohi bunjacy dlěje dosahał.

Wonu njedźelu lěta 1932 znajmjeńša bě po Sernjanach muž chodźił, kotryž je za cigurij wabił a tute holcy fotografował. Jeho mjeno Pawoł Rota njeznaje, za to pak wě, štó holčata su:

Hańža Bizoldec (pozdźišo Hejdušcyna), Hana Kófrec (do domu jim Krawcec prajachu), Marja Čornakec (do domu Ćěslakec, pozdźišo Štrawsowa w Smječkecach) a Marja Jurjancec (drje pozdźišo Pěčcyna we Wěteńcy). studijo LUCIJA

„Budźće ćicho! Ingrid Raackec runje spěwa!“ Dopominam so derje na napominanje našeje maćerje njedźelu připołdnju, jako zaklinča w serbskim rozhłosu hudźba, kotruž mjenowachu swój čas serbski šlager. Runje tak pak so tež dopominam, zo nječujach so jako hólčec w prěnich lětach młodosće při tutej hudźbje derje: trochu kumštnje wurjekowana serbšćina z wonym „ja će luuubuju“, z přewodom orchestra w pozadku, bě mi samo někak njepřijomna. Serbska popularna hudźba bě tak derje kaž njeznata a na někotre skupiny kaž Hercy abo legendarneho Šwjenteka wobmjezowana. Na rejach w Haslowje, hdźež počach tehdy chodźić, hudźbne skupiny ničo serbskeho njehrajachu, a nichtó so za tym njeprašeše.

Njedawno dožiwich na kwasnej žurli syłu serbskich młodostnych, stejo jedyn při druhim daloko po dwanaćich a wótře spěwajo: „Z tobu chcu ja być …“, žadajo sej wot kapały jedyn přidawk po druhim z lutymi serbskimi spěwami.

Prěni dobry zaćišć Kathariny Dickopf so tež po prěnim lěće změnił njeje

27lětna rodźena Berlinjanka Katharina Dickopf je dirigentka orchestra Serbskeho ludoweho ansambla (SLA) w Budyšinje. Wotrostła je wona w Heidelbergu. Po złoženju matury je na Wysokej šuli za hudźbu Carl Maria von Weber­ w Drježdźanach dirigentstwo studowała a je hnydom po tym, loni w awgusće­, dźěłowy poskitk w SLA přiwzała. Milan Pawlik je so z njej rozmołwjał.

Móžeće nam rjec, kak sće sej swoju lubosć k hudźbje wotkryła?

K. Dickopf: Dopominam so na rjane wokomiki z hudźbu w zažnym dźěćatstwje ... kak je mać na gitarje hrała a ze sotru smój k tomu rejowałoj. Dopominam so na tačele Mozarta, kotrež sym jako pjećlětna holca lubowała. Operu „Die Zauberflöte“ sym pospochi słuchała. Tuta hudźba je mje fascinowała a chcych tehdy na kóždy pad klawěr hrać nawuknyć. To pak su mi hakle w šulskim času dowolili. Najprjedy dyrbjach so z pišćałku spokojić. Jako běch 13 lět, sym so tež jara za husle horiła. Hudźbnu šulu na tutym instrumenće pak sym po chwili spušćiła a so na wukmanjenje na klawěrje koncentrowała.

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež je trjeba znowa skedźbnić, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarkam a čitarjam dawać.

Tónle wobrazowy zwjazk z lěta 1973 sym sej znowa přečitała, ale wosebje jón zaso z wokřewjenjom přelistowała. Awtor fotow je Gerald Große a tekst wo stawiznach Budyšina je napisał tehdyši načolnik nakładnistwa Měrćin Benada. Wón w zawodnych słowach romantiske kuzło srjedźowěkowskeho stareho města, krasnu siluetu a schowane kućiki wopisuje, ale zdobom ideologiske wusměrjenje tehdyšeho časa ze znatymi słowami wuzběhuje – rjekojo Čerwjeneje armeje, wot wuklukowanja wuswobodźeni dźěławi, socialistiske wosobiny, woprawdźita wótčina Serbow. To drje bě tež jedna z přičinow, zo njeje nakładnistwo krótko po towaršnostnym přewróće wobrazowy zwjazk znowa wudało, hačrunjež je chutnje wo tym rozmyslowało. Dźěše wšak wo to, so na změnjenych knižnych wikach z wurjadnej, jónkróćnej knihu prezentować.