„Mut“, drjewjana skulptura Simone Carole Levy, 2021 zdźěłana we wobłuku 15. mjezynarodneje rězbarskeje dźěłarnički při Miłočanskej skale Foto: Feliks Haza

Klóšter Marijina hwězda wobchowuje sakralne twórby tež z časa załoženja klóštra

Lětsa zhladuje klóšter Marijina hwězda w Pančicach-Kukowje na swoje załoženje w lěće 1248 přez Bernharda III. z Kamjenca. Cistercienske abatisy a sotry zamóchu so w 775 lětach dotalneje eksistency wšelakim wonkownym wliwam wuspěšnje wobarać. Klóšter twori dźensa kruty wobstatk serbskeje katolskeje Łužicy. Tež sakralne wuměłske twórby a liturgiske nastroje móžachu knježny před strachami časow zachować, štož ma so jim wysoko přiličić. Dźakowano tomu stejitej klóšter a klóšterska pokładownja hladajo na woznam a hódnotu na jednej runinje z klóštrami srjedźneje Europy.

Bycantinski relikwiar a dźělčki swjateho křiža

Drohotniše hač złoto abo drohokamjeń běchu a su w katolskim cyrkwinskim a klóšterskim žiwjenju zdawna hižo relikwije. Wone zwjazuja přitomnosć a wěčnosć, dokelž su dźěl tohole swěta a runočasnje dźěl něčeho abo někoho, štož abo kiž je swjate abo swjaty.

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.

Wotpowědne impulsy chce awtorka

serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.

Před wjace hač štyrceći lětami wotmě so w serbskich medijach a w serbskej kulturnej zjawnosći jedna z najčilišich a najbóle přiwótřowacych so literarnych dis­ku­sijow. W lěće 1980 bě składnostnje V. festiwala serbskeje kultury tak mje­nowana festiwalna antologija, zběrka powědančkow „Tři kristalowe karančki“, wušła. Z njeje stej so wosebje dwě po­wědančce do serbskeho literarneho pomjatka, tež do mojeho, zaryłoj – „Da sym ja ta poslednja“ wot Bena Budarja a „Dótknjenje“ wot Angele Stachoweje. Poslednje mjenowane sym sej nětko ­hišće raz přečitała.

Ludvík Kuba w pjeć wustajeńcach w Čěskej

Freitag, 18. August 2023 geschrieben von:

Česćuja wuznamneho molerja, Maćicarja, slědźerja a zběraćela ludowych spěwow składnostnje jeho 160. narodnin

Lětsa swjećimy 160. narodniny molerja, hudźbnika, etnologa, spisowaćela a zběraćela ludowych spěwow dr. h. c. Ludvíka Kuby, wuznamneho Čecha, wulkeho Słowjana a přećela Serbow.

Ludvík Kuba wěnowaše swoje žiwjenje praktiskemu studijej słowjanskich pěsnjow, narodnych drastow a nałožkow. ­Jeho wobšěrny žiwjenski skutk wobsteji ze zběrki ludowych spěwow wšitkich słowjanskich narodow w 16 knihach.

W tutej kolum­nje powěda wosom redakciji SN znatych mjezy­narodnych awtorow so wotměnjejo pod pseudonymom „prof. Wink“ jónu wob měsac wo swojich ­nazhonjenjach a dožiwjenjach ­we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.

Hudźbnicy zahrachu dalši spěw. Tež tu sy tójšto bojownosće pytnył. Jako běchu hotowi, wopraša so Wink za přełožkom. Griot wotmołwi, zo jedna so wo pěseń, kotraž spěwaše so při krónowanskej ceremoniji za noweho knježićela. „A što tekst wupraja?“, chcyše Wink wědźeć. „Pójće, zabijmy jich“, griot hordźe wotmołwi. „Wjace njetrjebaš za dobreho knježićela.“ Třeći spěw so jako podobny wukopa. Tónraz, tak griot rozkładźe, bě to spěw za kwas włodyki. Spěw, z kotrymž so jeho sława a wulkosć wozjewja. Tež tónle přełožk bě dosć jakny: „Pójće, zabijmy jich.“ Wink a etnologa njeběštaj najebać wulkotne předstajenje spokojom.

„Filmowanje je hustohdy kaž rysowanje wobrazow“

Freitag, 11. August 2023 geschrieben von:

W rozmołwje z kinematografom a fotografom Clemensom Jurkom

Z Radworja pochadźacy Clemens Jurk je tuchwilu w Berlinje bydlacy nazhonity kinematograf a fotograf. Jeho mjeno je tón abo tamny zawěsće hižo w zwisku ze wšelkimi widejowymi produkcijemi słyšał, kotrež je Serb profesionelnje přewodźał. W zašłym času je 37lětny mjez druhim tež mnohe serbske hudźbne wideja natočił abo projekt wabjenskich widejow wo serbskich nałožkach, kotryž bě Serbski kulturny turizm iniciěrował, filmisce zwoprawdźił.

Z Clemensom Jurkom je so Jan Bogusz wo tym rozmołwjał, što jeho na produkciji widejow a filmow zahorja a na kotre projekty wón wosebje rady wróćo zhladuje.

Clemenso, hdy je so w tebi zajim za ­kinematografiju abo tež fotografiju zbudźił?

Ručež wosrjedź nocy w Hórkach truhny zabrinča a trubki zaklinča je to signal. Pućowacy so zetkaja, zo bychu so na jězbu do słowjanskeho wukraja podali. Lětsa staj Šołćic mandźelskaj Volkmar a Brita třidnjowski wulět do Słowakskeje, na folklorny festiwal Východná, přihotowałoj. Pod hołym njebjom zetkawaja so tam kóžde lěto sta wuměłcow, zo bychu na jewišću swoje reje pokazali, spěwali a hudźili. Na tamnym boku pokazuje publikum před jewišćom a na łukach zwonka amfiteatrow při rejowanju, spěwanju a hudźenju swój temperament.

Tradicije zachować

Njewšědny wopyt w rěči młodosće

Freitag, 11. August 2023 geschrieben von:

Jan Róbl (93), rodźeny w Hózku, je najstarši Serb Awstralskeje a bydli při jednym z najrjeńšich pobrjohow swěta

To běch spočatk měrca w awstralskim měsće Gold Coast na wšo přihotowany, jenož nic na to! Hižo dny do toho sym so pola njeju telefonisce přizjewił, wšako je Jan Róbl hižo 93 lět a jeho partnerka Irena 89. Wo ludźoch tuteje staroby wšak ma čłowjek ... nó haj, tak swoje předstawy. Potom pak přijědźech tam wokoło róžka, a da steještaj dwaj zróstnaj čłowjekaj před durjemi, zo sej najprjedy myslach: To drje budźetaj zawěsće jeju dźěsći?!

1

2

3

Fota: Karsten Richter (2),

Susann Frömmer, Franziska Herz

Serbscymłodostni na swetowym zetkanju

Freitag, 04. August 2023 geschrieben von:
˘
Pjatk, 4. awgusta 2023
 SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA

Hižo póndźelu, 24. julija, nastaji so wjac hač 80 serbskich katolskich młodostnych na daloki puć do Lissabona na swětowe młodźinske

zetkanje. Něšto dnjow přebywachu woni na sewjeru Portugalskeje,

w rjanym měsće ­Porto. To běše tajke něšto kaž předzetkanje z wjac

hač 40 000 dalšimi młodymi wěriwymi ze wšeho swěta. Mjez druhim swjećachu tam mjezynarodne Bože mšě – tež z biskopom. Z instrumentami a chó­rom su samo tu abo tamnu swjatočnosć sobu wobrubili. Ale tež wulěty, na přikład wopyt w rjanym zwěrjencu města abo sightseeing z kapłanom Florianom Mrózom, stejachu na planje. Nalada wšitkich holcow a hólcow ze serbskeje Łužicy bě a je ­dotal wulkotna. Wšědnje so mócnje spěwa, modli, rejuje, a tak nastawa tójšto ­kontatkow k tamnym młodym wěriwym z druhich krajow.

Mjeztym su Serbja, kiž podachu so zhromadnje z dalšimi ­młodostnymi z Drježdźansko-Mišnjanskeho a Zhorjelskeho ­

biskopstwa do Portugalskeje, w Lissabonje. Tam mjenujcy wobdźěleja so wot wutory na swětowym młodźinskim zetka-­

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND