Byrnjež mustwowa kopańca koronapandemije dla přeco hišće móžna njebyła, njejsym w minjenych tydźenjach a měsacach wězo jenož doma lěnjeho pasł. Na najwšelakoriše wašnje spytach dale sportować – wosebje wonka. Najhusćišo wšak koło joggowach, druhdy podach so na wjetšu turu z kolesom a po namjeće kumpla a inspirěrowany wot knihi Alfonsa Frencla ,,Podłu Klóšterskeje wody“ mějach njedawno ideju: jónu wot žórła Klóšterskeje wody hač k městnu, hdźež so rěka do Čorneho Halštrowa wuliwa, pućować.
Dach so tuž z awtom do Porchowa dowjezć, hdźež so Klóšterska woda zwonka wsy pod Butrowej horu wužórla. Wot žórła pak na tym městnje ničo wulce njewidźach. Hakle někotre sta metrow dale wuhladach prěnje kapki wody. Njedaloko wottam pak hnydom spóznach, zo je rěka dale a šěrša.
Zyma so nachila, ale składy drjewa so hižo zaso pjelnja. Minjeny kónc tydźenja su je Radworčenjo z pomocu mašiny přirězali a pačili. Připódla zwuporjedźachu žiwy płót a zrunachu płoninu před nim. Młodostni z Radworja dźakuja so Romanej Koli, kiž je jim pačensku mašinu za dźěło přewostajił.
tekst a fota: Luiza Winarjec
Grassi-
jezor
Pyramid LakeStanley- park (Vancouver)—Wosoły su inteligentne a sensibelne zwěrjata. Tele wuprajenje zawěsće jara překwapja, wšako wóslika často z adjektiwami kaž hłupy, hejaty abo swojohłowny zwjazujemy. Na statoku w Njechornju so Ralf a Heike Wulke wo stadło wosołow starataj. Nimo toho so wonaj po cyłej Němskej za derjeměće tychle skoćatow zasadźataj.
Wosoł je prawdźepodobnje sobu najstarše domjace skoćo a pochadźa poprawom ze stepy Afriki wokoło Marokka, Eritreje a Egyptowskeje. Jako eksota jeho mjeztym po wšěm swěće plahuja, tež w Hornjej Łužicy. W lěće 1999 chcyštaj Ralf a Heike Wulke poprawom konja za dźowku kupić. Na pastwje w Budestecach pak wuhladaštaj wóslika, kiž bě přewšo přistupny. A bórze hižo běštaj mějićelej skoćeća z mjenom Sunny. „Dokelž njemějachmoj žane nazhonjenja, so informowachmoj a so z tematiku zaběrachmoj“, Heike Wulke rozkładuje. A tak zhoništaj, zo mataj hladajo na plahowanje wosołow něštožkuli wobkedźbować.
Wosoł nochce sam być
Jako biskop Bruno II. z Mišna 25. februara w lěće 1222 dźewjeć kapałkow wokoło Budyšina jako wotnožki Budyskeho tachantstwa postaji, bě drje prěnje naspomnjenje Wjelećina jako „Welintin“. W tym času pak je sydlišćo hižo někotre sta lět jako serbska wjes wobstało. Byrnjež do lěta 1222 skerje mało žórłow było, njewostachu prawdźepodobnje něhdy dobre sydlenske faktory w dołhim dole Butrowki (Butterwasser) słowjanskim kmjenam zakryte, kotrež je wužichu, zo bychu sej ratarske eksistency natwarili. Mjenowany blečk zemje drje leži runje při wuliwje ze směra z Wostašec (Irgersdorf) a do Butrowki ćečaceje Wostašanskeje wody. Wottud je so prawdźepodobnje z najdale do hór zasydleneje pózdnjoserbskeje wsy hač do dźensnišeho Wjelećin na jedne z najwuznamnišich industrijnych městow a na najwažniše hospodarske stejnišćo wuwiło. Tak móhło być, zo je zažny sakralny twar w zwisku z na ottonski twjerdźiznowy system bazěrowaca zarjadniska struktura w 11. lětstotku nastać. Archeologiske a pisomne dopokazy na to pak pobrachuja.
Město Wjelećin w Hornim kraju swjeći lětsa 800. róčnicu pisomneho naspomnjenja. Załožene bu sydlišćo wot serbskich burow najskerje wokoło lěta 1000. Na to su tež před poł lětstotkom we wobłuku swjedźenskeho tydźenja wot 10. do 25. junija 1972 k 750. jubilejej derje pokazali. W swjedźenskim ćahu předstajichu z třećim wobrazom wobsydlenje přez serbskich sydlerjow a z dalšimi bajowe postawy, mjez druhim kuzłarskeho młynka Pumpota, Pana Dietricha a připołdnicu kaž tež spjećowanje serbskich roboćanow a serbski kwas wokoło lěta 1850. SLA wuhotowa tehdy serbsku estradu.
Z Wjelećina je rjad serbskich wosobinow wušoł abo tule skutkował. K nim słuša 5. nazymnika 1707 tam rodźeny pozdźiši farar Jan Pjech. Wón bě dźesać lět hač do swojeje smjerće 8. junija 1741 duchowny w Budyskej Michałskej cyrkwi, při kotrejž je serbsku knihownju załožił. Dale je Pjech Serbske spěwarske 1741 sobu wudał a 1736 nowowudaće Noweho zakonja wobstarał. Nimo toho da rjad swojich prědowanjow ćišćeć kaž tež přełožki duchownych pojednanjow „Wo swjatej křćeńcy“.
Přirada za serbske naležnosće města Wojerec ma swoje skutkowanje za intensiwne. Gremij, wopřijacy jědnaće čłonow orientuje so na to, problemy rozrisać. Andreas Kirschke je so z předsydku přirady Evelin Grofinej rozmołwjał.
Maće lěto 2021 hladajo na skutkowanje přirady za zhubjene? Wšako sće so z mnohimi wobmjezowanjemi bědźić měli.
E. Grofina: Ně, za nas njeje žane lěto zhubjene. Kóždy čłon přirady je aktiwny. Mamy jara angažowanych ludźi a tworimy dobre zhromadźenstwo.
Wažne ćežišćo běše nowa wyša šula we Wojerecach ...
E. Grofina: Smy rěčeli z nawodnicu Romy Stötzner a z měšćanostu za šule, kulturu a socialne Měrkom Pinkom, dokelž dźěše nam wo móžnosć, tam serbšćinu jako předmjet abo cyłodnjowski poskitk poskićeć. To njeje runjewon lochki nadawk. Fakt je, zo njespóznawamy dotal zwólniwosć ze stron šulerjow a staršich za wučbu serbšćiny. Nimaja na šuli tež wučerja, kiž móhł serbšćinu podawać. Tež cyłodnjowski poskitk serbšćiny na kubłanišću njeje. Situacija je ćežka. W rozmołwje smy sej njedostatk wučerjow serbšćiny wuwědomili.
Kak móžeće w naležnosći aktiwni być?
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy minjene lěta nimale pozabyli.
Hdyž je rěč wo Słonej Boršći, zbudźa to zawěsće nimale w kóždym z nas asociaciju, na Handrija Zejlerja myslić, kiž je so tam 1. februara 1804 narodźił. Tehdy bě Słona Boršć ze swojimi nimale 200 wobydlerjemi ryzy serbska wjes. Arnošt Muka naliči 80 lět pozdźišo mjez 213 wobydlerjemi hišće 180 Serbow. Bohužel je so to w běhu časa změniło. Tak zwěsći tam Arnošt Černik před 65 lětami jenož hišće něhdźe 43 procentow Serbow, čemuž pak tež dawno wjac tak njeje.
W zymskim počasu so wjele barbow njejewi. Tak přewahuje předewšěm šěra barba, kaž w přirodźe wobkedźbujemy. Tola we Worklečanskim horće je stajnje wšitko pisane, a to tež nastupajo swjedźenje.
Njedawno swjećachmy narodninsku fetu na temu barby, kotruž běchu sej dźěći narodninskeho měsaca wuzwolili. Kóžda rjadowniska skupina bě we wotpowědnej barbje zdrasćena. Na wobrazu widźiće dźěći 1. lětnika.
Wulki zazběh z rejkami a choreografiju běchu šulerjo 4. lětnika přihotowali. Přihotowane běchu stacije, kaž na přikład barbjenje włosow, hra BINGO, kreatiwny poskitk z eksperimentami w ateljeju, ćmowa rumnosć za znamjo čorneje barby z potajnym pismom a lóštne hry.
Popołdnjo je so spěšnje minyło. Samo na hłódne brjuchi zarjadowarjo zabyli njejsu. Tak sydaštej dobra pampuchowa kulka wot pjekarja a słódny barbojty dessert. Hólcy a holcy su so dobreje a předewšěm wjesołeje nalady na dompuć nastajili.
Team Worklečanskeho horta „K wódnemu mužej“