Testuja zaso atomowe brónje

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je wukazał, atomowe brónje kraja wuspytać. Na swojej internetnej platformje Truth Social wón zdźěli, zo reaguje tak na testowe programy druhich krajow. Tuž je zakitowanskemu ministerstwu, kiž mjenuje so mjeztym wójnske ministerstwo, přikazał, pospyty „na samsnym zakładźe“ přewjesć. Wo kajke brónje so jedna, wón njerjekny. USA běchu so lěta 1992 zawjazali, zo atomowe brónje wjace njetestuja.

Merz wopyta Turkowsku

Ankara (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) chce napjate poćahi mjez Němskej a Turkowskej polěpšić a na strategiske partnerstwo wutwarić. Na swojim nastupnym wopyće w Turkowskej je wón dźensa z turkowskim prezidentom Recepom Tayyipom Erdoğanom wo měrowych prócowanjach w Gazy, wo wójnje w Ukrainje, wo brónjenskej kooperaciji a wo nawróće migrantow do Turkowskeje a Syriskeje rěčał.

Drogowy čołm nadpadnyli

Muž sedźi před rozwalinami swojeje chuduškeje chaty njedaloko Santiago de Kuba. Tropiski wichor „Melissa“ bě wčera kupu docpěł a tež tam ćežke škody zawostajił. Tójšto kofejowych a bananowych plantažow bu zničenych. Po dotalnych informacijach je sej orkan w Karibice znajmjeńša 30 smjertnych woporow žadał. Foto: dpa/Alexandre Meneghini

Wo jězdźence wuradźowali

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Straubing (dpa/SN). Wobchadni ministrojo zwjazkowych krajow w zwjazkowym knježerstwje su dźensa w bayerskim Straubingu wuradźowali. W srjedźišću steješe płaćiznowy mechanizm cyłoněmskeje jězdźenki, kotryž ma wot lěta 2027 płaćić. Z njej płaćiznu jězdźenki po wěstych kriterijach awtomatisce rjaduja. W septembru běchu wobzamkli, zo jězdźenku wot 58 na 63 eurow podróša.

Wuradźowali su tež wo inwesticijach miliardow eurow za infrastrukturu, železniske čary, awtonomne jězdźenje a dalše wuwiće elektriskeje mobility.

USA a China za skónčenje wójny

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Busan (dpa/SN). China a USA chcedźa po słowach prezidenta USA Donalda Trumpa zhromadnje za to dźěłać, zo so wójna w Ukrainje skónči. „Smój dołho wo tym rěčałoj“, rjekny Trump po swojim zetkanju z chinskim prezidentom Xi Jingpingom w južnokorejskim Busanje. „Dźěłamoj zhromadnje, zo bychmoj widźałoj, hač něšto docpějemoj“, rjekny Trump w lětadle po puću wróćo do Washingtona.

Peking njeje so k zetkanju hišće wuprajił. Trump chcyše Chinu poprawom pohnuć, žadyn ruski wolij wjace njekupować, zo njemóhła Ruska wójnu přećiwo Ukrainje hižo dlěje financować. W lětadle pak wón rjekny: „Wo woliju njejsmoj rěčałoj.“ Zdobom pak staj wobaj pječa dołho wo tym wuradźowałoj, što móhłoj k skónčenju wójny přinošować.

Trump a XI staj so na kromje wjerška azisko-pacifiskeho hospodarskeho zwjazka Apec zetkałoj. Xi so na konferency wobdźěli, Trump pak nic.

Wilders zastatk nachwatał

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Den Haag (dpa/SN). Radikalny prawicarski populist Geert Wilders je po najnowšich informacijach we wólbach parlamenta w Nižozemskej swój zastatk nachwatał a je ze swojej stronu runje tak sylny kaž lěwicarsko-liberalna strona D66. Kóžda z wobeju stron by tuchwilu 26 z cyłkownje 150 mandatow w parlamenće měła. Po prěnich wuličenjach běchu liberalni jasnje sylniši hač Wilders.

Najebać to je Wilders hladajo na minjene wólby tójšto wolerjow přisadźił. Před lětomaj měješe wón hišće 37 mandatow. Liberalni porno tomu su widźomnje na hłosach přidobyli.

Reformje rozhłosa přihłosowali

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je z hłosami CDU, SPD, Zelenych a Lěwicy reformje rozhłosa w Němskej přihłosował. Z tym su rozsudnu kročel na dobro noweho tak mjenowaneho reformoweho statneho zrěčenja zdokonjeli. Dalše zwjazkowe kraje dyrbja tohorunja přihłosować. Tole pak je tak derje kaž wěste.

Wuslědk wothłosowanja bě hač do kónca njewěsty. AfD a Zwjazk Sahry Wagenknecht­ běštej zwoprědka signalizowałoj, zo statne zrěčenje wotpokazujetej. Dokelž chcyše so Lěwica hłosa wzdać, njemějachu přiwisnicy zrěčenja žanu wjetšinu w krajnym sejmje. Lěwica zapołoženu přestawku wuži, zo by wo swojej poziciji hišće raz rozmyslowała a zrěčenju skónčnje přihłosowaše.

Zrěčenje ma ARD, ZDF a Deutschland­radio modernizować a efektiwnišo činić. Předwidźane je, rozhłosowe programy skrótšić a zhromadne dźěło sćelakow na dobro digitalnych poskitkow skrućić. Zwjazkowe kraje chcedźa dwójne struktury wottwarić a rozhłós změnjenym zwučenosćam słucharjow přiměrić.

Našim čitarjam

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:
Jutřišeho reformaciskeho dnja dla dóstanjeće přichodne wudaće Serbskich Nowin póndźelu, 3. nowembra. Redakcija SN

To a tamne (30.10.25)

Donnerstag, 30. Oktober 2025 geschrieben von:

Mjeza spěšnosće za pěškow w Słowakskej, wo kotrejž powěsćernje wčera z Bratislavy rozprawjachu, bě drje wuslědk njedorozumjenjow. Pěškam tajka mjeza njehrozy, zapósłanc Ľubomír Vážny, kiž bě naćisk zakonja zdźěłał, hišće raz wujasni. W zwisku ze zražkami mjez pěškami a wužiwarjemi rolerow na chódnikach bě rěč wo tak mjenowanej „spěšnosći běhanja“ šěsć km/h. Tole běchu tak wukładowali, zo chcedźa tež pěškam předpisać, kak spěšnje maja so pohibować.

Po spektakularnym zadobywanju do Pariskeje wustajeńcy Louvre staj zajataj paduchaj njeskutk zdźěla přiznałoj. Wonaj mataj nětko do přepytowanskeje jatby přińć. Rubizna pak wostanje dale zhubjena, policija zdźěla. Po informacijach medijow je policija dalšich podhladnych zajała. Historiske debjenki w hódnoće wjace hač 88 mio. eurow su jónkrótne.

Dwanaće rezolucijow schwalili

Mittwoch, 29. Oktober 2025 geschrieben von:

Delegaća na hłownej zhromadźiznje FUEN kopicu temow wobjednawali

Na kongresu narodnych mjeńšin w Južnym Tirolu bu minjenu sobotu nowy prezident woleny. Lorant Vinzce njemóžeše k wólbam nastupić, dokelž bě tele zastojnstwo hižo tři hamtske periody wukonjał. Mjez třomi kandidatami mějachu so delegaća rozsudźić. Z jasnej wjetšinu 180 hłosow je Olivia Schubert wólby dobyła.

Žona na čole organizacije

Nowa prezidentka FUEN pochadźa z němskeje swójby w jednym wot wjacorych mjeńšin zasydlenym regionje w Madźarskej. Wona je w Kölnje studowała a ma wobšěrne nazhonjenja nastupajo dźěło z mjeńšinami w Němskej a we wuchodnej Belgiskej. Mjeztym hižo 25 lět skutkuje Olivia Schubert za zhromadnosć madźarskich Němcow we wšelakich nawjedowacych pozicijach a załožbach. Při tym dźěła wona z narodnymi kaž tež mjezynarodnymi statnymi a ciwilnymi organizacijemi hromadźe. Wot lěta 2022 je wona hižo zastojnstwo wiceprezidentki FUEN wukonjała a wobšěrny dohlad do nadawkow prezidija dóstała.

Posudk: Policija ilegalnje jednała

Mittwoch, 29. Oktober 2025 geschrieben von:
Wien. Njewotwisna komisija fachowcow w nadawku awstriskeho nutřkowneho ministerstwa je zwěsćiła: Policija je njepřiměrjenje, njezakonsce a dwělomnje přećiwo mjezynarodnemu antifašistiskemu campej kluba słowjenskich studowacych w gmejnje železná kupla zakročiła. Štyri hodźiny trajaca akcija policistow 27. julija (SN rozprawjachu) bě razne reakcije a kritiku zbudźiła. Tež městopředsyda Domowiny dr. Hartmut Leipner, mjeztym tohorunja wiceprezident europskeho třěšneho zwjazka narodnych mjeńšin FUEN, je so přećiwo zachadźenju zwuraznił. Słowjency w Korutanskej běchu rozhorjeni, wšako přewjedźechu kubłanske zarjadowanje młodostnych na wopomnišću Peršmanhof, hdźež spominaja na jedne z poslednich złóstnistwow we wójnje 25. apryla 1945. Tehdy zamordowa policajski regiment SS jědnaće ludźi słowjenskeju swójbow. Policija je po lětušej zwadnej akciji twjerdźiła, zo běše pohórškow z ludnosće ilegalneho stanowanja dla. Kaž ze zakónčaceje rozprawy fachoweje komisije zašły tydźeń wuchadźa, njeje pak w aktach žanych tajkich pohórškow registrowanych.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND