Widźał, słyšał, napisał (30.03.20)
Spodźiwna to situacija. Tež sportowy swět je koronawirus w běhu jeno třoch tydźenjow zlemił. A snano jón tale kriza tež fundamentalnje změni. Telko je jasne: Sćěhi budu na kóždy pad daloko sahace a su dotal hišće njepředwidźomne.
Najwjetši přěhračcy krizy pak njebudu, podobnje kaž druhdźe w hospodarstwje tež, najbohatše a najsolwentniše towarstwa. A snano tež nic runje naše wjesne sportowe towarstwa. Budu pak to wšitke te, kotrež maja za swoje stadiony a hrajnišća podruž płaćić; ći, kiž móžachu dotal we wyšich ligach z mało budgetom wobstać; ći, kotřiž su wotwisni, zo kóždy tydźeń znowa ludźo na jich hry chodźa a kasy pjelnja.
Widźał, słyšał, napisał (23.03.20)
Coronawirus runje naš wšědny dźeń postaja. Hač w nowinach, telewizoru abo w syći, wšudźe jenož wo strašnym wirusu rozprawjeja. Ale što dyrbja žurnalisća tučasnje tež hewak tematizować? Wšitko je znajmjeńša hač do jutrow wotprajene, a móžemy drje z tym ličić, zo hač do lěća žane zjawne zarjadowanja, wosebje sportowe z přihladowarjemi, njebudu. Cyle wěsće budźemy bórze na njewěsty čas tež doma wostać dyrbjeć. Wosebje pohib wonka na čerstwym powětře pak čłowjekej tyje a je njesměrnje wažny za jeho strowotu. Tohodla móžu kóždemu jenož poručić – wot pěstowarskeho dźěsća hač k wuměnkarjej – njeje-li hinak móžno, so w swójskich štyrjoch sćěnach kóždy dźeń pohibować a při tym dosć čerstweho powětra do domu dać. Wosebje widejoplatforma Youtube skići telko móžnosćow za ćěłozwučowanje tež w bydlenskej stwě. A tute poskitki by nětko woprawdźe kóždy wužić dyrbjał. Wšako je jich w syći dźeń a wjac. Jara kreatiwny přikład tajkeho Youtube-wideja ma Njebjelčanska pěstowarnja.
Widźał, słyšał, napisał (16.03.20)
„Tež ja mějach zbožo“, rěka kniha z ruki Bena Budarja, w kotrejž piše wo tola zbožownym wukóncu Druheje swětoweje wójny za serbskich, młodych wojakow. Snano pak so nětko prašeće, što ma kniha z dźensnišej sportowej kolumnu činić.
Widźał, słyšał, napisał (09.03.20)
Ćišina a wulka prózdnota! Wšojedne, kotre zymskosportowe wubědźowanja sy sej minjeny kónc tydźenja wobhladał, hač w biatlonje w Novym Měsće na Moravě, abo w skakanju, běhanju a nordiskej kombinaciji w Oslu – wšudźe běchu stadiony prózdne. Tak dopominaše atmosfera sportowcow skerje na intensiwnu treningowu jednotku hač na wubědźowanje na swětowym niwowje. Wobě městnosći stej poprawom znatej za swoju wulkotnu kulisu. Do morawskeho biatlonoweho stadiona putnikuja wot časa Gabriele Koukaloveje kóžde lěto hač do stotysac přihladowarjow. A w Oslu skići so dobyćerjam w jich sportowych družinach wosebita składnosć, zo smědźa norwegskeho krala zeznać.
Widźał, słyšał, napisał (02.03.20)
Na sportowym dnjowym porjedźe steji tučasnje jenož jedna wulka tema, a to wótra šćuwańca přećiwo Dietmarej Hoppej z Hoffenheima. Štož je so sobotu w Hoffenheimje stało, je nowum. Mała horstka tak mjenowanych fanow by nimale docpěła, zo su hru dočasnje skónčili. Dobry a rozhladniwy sudnik Dingert, hrajerjo wobeju mustwow a wšitcy zamołwići pak wědźachu prawu wotmołwu. Poslednje štwórć hodźiny partije koparjo dohrachu, bjeztoho zo bychu nadběhowali. Sylne to znamjo na trawniku a dobry to protest přećiwo tajkim hłupakam. W dalšej hrě mjez Borussiju Dortmund a SC Freiburgom pokazachu domjacy wospjet skandalozny plakat. A wčera bě wukónc nimale samsny kaž w Hoffenheimje, tónkróć mjez Union Berlinom a Wolfsburgom. Sudnik dyrbješe tež tu hru dwójce přetorhnyć. Prašenje je, kak póńdźe docyła dale abo kak wupada přichodny schodźenk namocy. Němski koparski zwjazk (DFB) je wužadany a dyrbi skónčnje rigoroznje zapřimnyć. Wčera běch w Drježdźanach jako pobóčny sudnik zasadźeny. Tam dožiwich premjeru, bohužel tohorunja negatiwnu.
Widźał, słyšał, napisał (24.02.20)
Rady bych na tymle městnje wo dožiwjenjach kołowokoło zymskeho sporta pisał. Ale bohužel njeskići nam miłe zymske wjedro lětsa žane porjadne wuměnjenja za lodohokej, sankowanje abo sněhakowanje. Samo w Alpach a dalšich regionach zymskeho sporta po cyłym swěće njejsu wuměnjenja tajke idealne, kaž je hewak znajemy. Masowy turizm, kotryž wosebje při sněhakowanju knježi, steji hižo dołho w kritice. Samo domoródni Italčenjo, Awstričenjo a Šwicarjo, kotřiž w prěnim rjedźe wot toho profituja, njejsu sebi wjace wěsći a přezjedni, hač su turisća woprawdźity dobytk. Masiwne zapřimnjenje do přirody při wutworjenju a nowotwarje wulkich zymskosportowych arealow so tola chětro na ekologiski system wuskutkuje. Jónkrótna krajina zhubi tuž zdźěla swój wosebity charakter.
Hač stejitej miła zyma a mało sněha w zwisku ze změnu klimy, posudźować njemóžu a tež nochcu. W tym nastupanju njech kóždy najprjedy raz sam spyta wěste wotběhi we wšědnym žiwjenju změnić. Snano wužiwamy bóle koleso a ćah město awta a škleńcu město plastiki.
Widźał, słyšał, napisał (17.02.20)
Smy wosrjedź zymskich prózdnin, tajke prawje zymske začuća pak přiwšěm nimam. Runje skerje za nalěćom wupada. Tak podawa so tójšto Serbow do horow, zo bychu znajmjeńša tróšku sněha dožiwilio. Hdyž pomyslu, zo móhło to wšo sněh być, štož je so nam w zašłych tydźenjach na dešću našło.
W južnotirolskim Antholzu wšak móžemy sej wšědnje napjaty zymski sport – biatlon – wobhladać. Swětowe mišterstwa započachu so štwórtk hnydom z překwapjenku. 3. městno wubědźichu sej sportowcy ze susodneje Čěskeje. Tež w času po Gabrieli Koukalovej maja tam dobrych biatletow, kotřiž stajnje zaso cyle prědku sobu wo městna wojuja. Wčera nasta přewšo napjate přesćěhowanje. Za mnje je to wosebje putaca disciplina, wšako móža tam sportowcy zaso swój zastatk wot sprintoweho wubědźowanja do toho nachwatać. Při tym wuskoči prěnja medalja za Němsku. Denise Herrmann pokaza, kajka dobra sportowča je. Jej wšak leži skerje smalenje po čarach hač třělenje. Do biatlona bě Herrmann mjenujcy sněhakowała, a to po dołhich čarach.
Widźał, słyšał, napisał (10.02.20)
Tradicionelnje so motorsportowa sezona kóžde lěto z Rallye Dakar započina. Hižo wjele lět njeje stolica Senegala, po kotrejž běchu rallye pomjenowali, cilowe město tohole sławneho wubědźowanja. Z wěstotnych přičin přepołožichu trasu w lěće 2009 do Južneje Ameriki. Lětsa je wona prěni raz w Sawdi-Arabskej. To pak motorsportowcow chětro překwapja, přetož politiska situacija w tym kraju je přewšo komplikowana. Ale kaž w nimale wšitkich wulkich motorsportowych serijach knježi tež tu móc pjenjez. Awtokratiski stat spyta sej ze zemskowolijowych pjenjez trochu popularity a připóznaća kupić. Tohodla přewjeduja wot lońšeho blisko hłowneho města Riad swětowe mišterstwa formule E, potajkim elektrisce ćěrjenych bolidow. Trend wšak hižo někotre lěta wobkedźbujemy.
Widźał, słyšał, napisał (03.02.20)
Hišće 171 dnjow, potom zahaja w Tokiju 32. olympiske lětnje hry. Japanska stolica wuhotuje tuž druhi raz tónle sławny sportowy podawk. 1964 bě město, w kotrymž nimale dźesać milionow ludźi bydli, hižo zetkanišćo atletow z cyłeho swěta. Kak runje nětko na to přińdu? Dokelž běchu so dokładnje dźensa před 38 lětami w Japanskej tež hižo olympiske hry započeli, w tym padźe zymske. Sapporo bě 1972 wuhotowar olympiady sněhakowarjow, lodohokejistow a dalšich zymskich sportowcow.
Olympiadu zahajichu 3. februara 1972 na kupje Hokkaido, najsewjernišej ze štyrjoch hłownych japanskich kupow. Bě to prěni króć, zo wotmě so scyła zymska olympiada w měsće z wjace hač jednym milionom wobydlerjow. A nic jenož to. Hišće ženje do toho njejsu olympiadu zwonka někajkeho europskeho abo sewjeroameriskeho kraja přewjedli. Poprawom wšak bě Sapporo hižo 1940 wuhotowanske prawo dóstało. Wójny dla pak tehdy žane lětnje a zymske hry njewotměchu – we wonym lěće nic a 1944 tež nic. 1972 so to potajkim zešlachći.
Widźał, słyšał, napisał (27.01.20)
Wo pro a kontra techniskich pomocnych srědkow w sporće knježi hižo wjele lět diskusija. Su tajke na kóždy pad trěbne, zo bychu so wo wjac sprawnosće postarali? Abo myla wone wotběh hrow? Wokoło tajkich a hinašich prašenjow wuwiwa so debata, wšojedne, hač w kopańcy, wolejbulu abo na polu american footballa. Argumentacija wobeju stronow je zrozumliwa. Na jednym boku maš wěstosć, zo maš prawje ze swojej skóržbu, na tamnej stronje rěka, zo widejowe dopokazy hru zas a zaso přetorhnu, a tak so powabk hry zhubi.
