Wujasnjenja:

1. (jejkowy) poliwanc - Je to němska "Eierschecke". Zo dotal za jara woblubowany tykanc w našej Łužicy hišće serbske zapřijeće nimamy, wšak tróšku zadźiwa. Nowotwórba, kotraž so mjez Serbami dźeń a bóle zadomi, zwisuje z hornjej jejkacej-pudingowej worštu, z kotrejž srjedźnu twarohowu worštu poliwaš, prjedy hač tykanc do pjecy sunješ.

2. sobotnik/sobotnica - Takle pomjenowani młodźi nanojo abo maćerje, zetkaja so ze swojimi dźěćimi po sobotach we wulkich městach kaž w Berlinje abo w Drježdźanach na hrajkanišćach. Wobrot ironizuje tak mjenowanu "care-arbeit" a wuzběhuje, zo je pěstowanje dźěći dźěło, kotrež so ći z pjenjezami njezapłaći. Bliskosć k znatemu "subotnikej" ze sowjetskeho/NDR-skeho časa je wězo wotpohlad.

3. pikawka - To je wunamakanka za wšědny nastroj, z kotrymž móžeš při telewizoru abo při monitorje sćelaki a wšelake nastajenja měnjeć. A štóž so za prawy kanal rozsudźić njemóže, tón drje nastajnosći na aparaćiku wokoło pika. Z werba "pikać" je potajkim kompaktniša a wobrazliwša alternatiwa za spisownorěčne "dalokoposłužowanje" nastało.

4. tłóčenčko - Dalša wobchadnorěčna a nazorna alternatiwa za trochu spěrawy spisowny přełožk z němčiny: "dalokoposłužowanje". Zapodaty namjet wopisuje bóle ryzy mechanisku činitosć, wužiwaš-li mały techniski nastroj.

5. klimowy lěpjer - Tutón wuraz smy w lětušim rozprawnistwje husćišo čitali. Wón pomjenuje klimowych aktiwistow, kotřiž zwuraznjeja swój protest přećiwo dotalnej wobswětowej politice a to wosebje z tym, zo so na dróhi přilěpjeja a z tym wobchad sylnje haća (předewšěm we wulkoměstach). Ze swojimi akcijemi su aktiwisća na kóždy pad docpěli, zo wšitcy wo nich rěča a zo mamy jednu serbsku słownu nowotwórbu wjac.

6. zastajenc/zastajenča - W aktualnym rozprawnistwje wo konfliktach na swěće bohužel runje přeprezentny, ale nic nowy wotpowědnik za němske słowo "Geisel". Wón pomjenuje, zwjetša njewinowate, wopory ludźirubjerstwa. Słowo je wot werba "zastajeć" wotwodźene – to rěka: Někomu pjenjezy za drohotnu wěc dać, kotruž rubježnik tak dołho wobchowa, doniž ju wobsedźer zaso wukupić njemóže (němsce "Pfandgeld geben").

7. bubličaj  - W Aziskej popularny napoj "bubble tea" tež młodźi Serbja dźeń a bóle lubuja. Lipšćanscy studenća wutworichu sej tuž tutón serbski kompaktny wotpowědnik, kotryž mjeztym tež hižo w serbskich medijach čitać móžemy. Za prěnim dźělom twórby tči słowo bublinka, kotrež wodowy pucherk wopisuje. A tak podobnje wšak małe kulki, pjelnjene z gelom w najwšelakorišich słodach a barbach, tež wupadaja.

8. pašowar/ka - Nic nowe słowo – ale smy je w lětušim aktualnym rozprawnistwje wo ćěkańcach a migraciji husto čitali. Předewšěm we Łužicy je lětsa njelegalne připućowanje sylnje přiběrało – wulka tema to w našej towaršnosći. Tež w čěšćinje rěka čłowjek, kotryž ludźi za drohi pjenjez přez njewobstražowanu hranicu dowjedźe "pašerák".

9. jansmačka - Sće hižo raz wo tutej nowej družinje jahodow słyšeli? Němsce rěka wona "Jochelbeere". Je to hižo nic tak nowa křižowanka mjez janskej jahodu a kosmačku. A kaž widźiće – nic jenož rostlina – tež "serbski hybrid" abo kófrowe słowo ma potencial so přesadźić, znajmjeńša dołhož so rostlina plahuje.

10. ritak - Dźěći so rady po sněze suwaja. A to hižo lěta dołho nic jenož na sankach, ale tež na tych małych kulowatych plastowych "talerčkach" – němsce "Porutscher". Na tutych maja zadki a ritki dźěći jara "bjezposrědny" kontakt k sněhej. Tež w rěčnym kućiku serbskeho rozhłosa su tutu nowotwórbu hižo tematizowali.

11. třemjeńtny - "Přińdźeš hišće na jedyn třemjeńtny?" – to druhdy w Róžeńčanskej kónčinje zasłyšiš, prosy-li će něchtó na posledni lunk (zwjetša palenca) . Nastała drje je twórba w jutrownym času: Po tym, zo běchu křižerjo po jutrońčce domoj dojěchali a z třemjenjow (Steigbügel) zlězli, dowolichu sej jedyn "posledni zasłuženy".

12. wotměškowak - Na posledni wysokoprocentowski palenčk před rozžohnowanjom tež zwonka Róžanta proša. Tam pak maja hinaše, skerje žortne, serbske pomjenowanje za njón – mjenujcy posłowny přełožk němskeho "Absacker".