Čłowjek za wuměłstwo
„Sym přeco hižo do Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła chcyła“, praji Sarah Cyžec. Wot septembra skutkuje 18lětna tam jako elewka – ma rěčny trening, zwučuje tesakować, bě režijowa asistentka, hraje sobu w hrě „Šěrcec Hanka“ a dźěła z nawodu činohrajneho studija na swójskim kruchu. Prěni raz steješe Budyšanka jako sydomlětna na jewišću, tehdy w chórje we wobłuku musicala, pozdźišo tež w kruchu „Prěki – durich – loborka“ serbskeho młodźinskeho dźiwadła. Dźiwadłowy powětr pak je wona hižo „přeco“ ponuchała, je takrjec za jewišćom wotrostła. Wšako spěwataj staršej w chórje Serbskeho ludoweho ansambla.
Hudźba hraje tež w žiwjenju Saryh Cyžec wěstu rólu – klawěr je na hudźbnej šuli nawuknyła, hraće na gitarje a ukuleli je sej sama přiswojiła. „Zajimuje mje něšto, potom to tež činju.“ Něšto nawuknyć młodostnej lochko padnje, kotraž je trojorěčnje – serbsce, bołharsce, němsce – wotrostła. Tak je po dowolu započała sej tróšku šwedšćiny přiswojić. A tež tekst za kruch wuknyć njeje žadyn problem. „Mam swójsku wuknjensku strategiju, a to tež funguje.“
Zaso olympiada
Znamjo solidarity z wójnskimi woporami w Ukrainje
Radebeul (AHe/SN). Znamjo solidarity z wójnskimi woporami w Ukrainje je minjeny pjatk towarstwo Radebeuler Couragepreis ze swojim předsydu Frankom Richterom w tamnišej cyrkwi za měr sadźiło.
W srjedźišću zarjadowanja, kotrež běchu hišće do wójny w Ukrainje planowali, stejachu zwjetša wobrazy wo wójnje molerja Waltera Wichmanna (1916–1970). Wón bě jako młody muž wojak na wuchodnej fronće a bě wot Wehrmachty zeskućene złóstnistwa w swojich mólbach wobdźěłał. Wone pokazaja zničene twarjenja a zadwělowanych ludźi, a tak fatalnje na telewizijne wobrazy dopominaja, kotrež wšědnje z Ukrainy widźimy.
Dźiwadła Sakskeje so schadźuja
11. sakske zetkanje dźiwadłow wotměje so lětsa w dźiwadle Plauen-Šwikawa. Wot 10. do 15. meje předstaja jednaće sakskich jewišćow wuzwolene inscenacije w městomaj Plauenje a Šwikawje.
Plauen/Šwikawa (SN/CoR). Wuměłstwowu a estetisku mnohotnosć sakskeje jewišćoweje krajiny chcedźa na 11. sakskim zetkanju dźiwadłow Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwadło, Lipšćanske dźiwadło, Sakske krajne jewišća, Eduarda von Wintersteinowe dźiwadło Annaberg-Buchholz, Lipšćanske dźiwadło młodeho swěta, Drježdźanske dźiwadło „Młoda generacija“, Gerharta Hauptmannowe dźiwadło Zhorjelc-Žitawa, Drježdźanske statne dźiwadło, Kamjeničanske měšćanske dźiwadło kaž tež dźiwadło Plauen-Šwikawa prezentować.
Na česć awtorow narodneje hymny
„Časo přichodny, zakćěj radostny“ – pod tute hesło staji stajnje zaso rady w swojej serbskej domiznje wustupowaca a w Berlinje bydlaca pianistka Heidemarija Wiesnerec swój serial wosebitych koncertow na česć awtorow serbskeje hymny Handrija Zejlerja a Korle Awgusta Kocora. Nažel pak wosta minjeny pjatk na žurli Serbskeho muzeja wjele stólcow prózdnych.
Lessing w Třećim reichu a „Thingplatz“ w Kamjencu
Kamjenc (BG/SN). Pod hesłom „Lessing w Třećim reichu“ su minjenu srjedu w Kamjenskej słodowni zajimawu wustajeńcu wotewrěli. Tema je wobchadźenje z herbstwom Lessinga w dobje mjez 1933–1945. Wo prašenju, kotru rólu twórba Lessinga w času nacionalsocialistow hraješe, bě kurator Matthias Herrman hižo w lěće 2006 přednošował. Fakt je, zo bě tež Josephej Goebbelsej jasne, zo njemóža Lessinga zanjechać. Wšako bě rodźeny Kamjenčan najwažniši zastupjer němskeho rozswětlerstwa, zasadźujo so w swojich twórbach za čłowjeskosć a tolerancu. Kotre městno pak zabra jeho skutkowanje w režimje, kotryž steješe za rasizm a industrijowe zamordowanje Židow, zbrašenych a politisce hinak myslacych? Nowa wustajeńca chce na tute prašenje wotmołwić.
Cejdejka Kikerahi 2 wušła
Wo pječwach k róčnym časam rěčeli a je ke kofejej woptali
Budyšin (CRM/SN). Wosebite pječwa k róčnym časam su chětro zajimawa tema za serbsku ludowědu. Andrea Pawlikowa, kuratorka w Serbskim muzeju, wědźeše swoje dopóznaća předwčerawšim popołdnju w serialnym zarjadowanju „Kofej w třoch“ do wědomostnje wopodstatnjeneho konteksta stajić.
Wuchadźišćo jeje přednoška běše zbožowny podawk, zo namakachu před lětami w Zagorju pola Mužakowa, kiž přisłuša hišće dźensa serbsko-němskemu sydlenskemu rumej, na łubi stareho burskeho statoka škleńčany kašćik, w kotrymž běše do wěnca splećene pječwo z lěta 1854 schowane. Wěnc je ze symbolemi a z běłej seklu wudebjeny, štož na to pokazuje, zo měještej so z nim zbožo a žohnowanje posrědkować. Podobny zaměr ma so we wšelakich pječwach widźeć, kotrež su tež dźensa w Serbach kaž tež w druhich regionach k swjedźenjam dale z wašnjom, referentka wuzběhny.
Swjedźeń za duch a začuće
55. Wojerowske hudźbne dny na bohatu tradiciju zhladuja
Wojerecy (SiR/SN). Sinfonija, solisća, wotkrywanje, domizna, show a dźěći – tak hodźa so kóždolětne Wojerowske hudźbne dny w krótkej formje wopisować. Tamniši wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) je tutu kulturnu tradiciju na wčerawšej nowinarskej konferency „wokřewjenje a swjedźeń za wšitke zmysły“ mjenował. Je to jónkrótny poskitk, kotryž mjez koronapandemiju a wójnu tróšku normality a kulturnu bohatosć wotbłyšćuje a kotryž maš sej tohodla wosebje wažić.
Wustajeńca „Ženje ničo njeje“
Pod hesłom „Ženje ničo njeje – fantazmy a realizmy z krajiny“ su minjeny pjatk wustajeńcu Měrki Pawlikoweje a Heiki Hannemann Klein w Berlinskim pawiljonje při mlokarni wotewrili. W njej zaběratej so wuměłče ze z ćežkometalom poćeženej wotpadkowej deponiju w Berlinskej wokolinje ze spočatka 20. lětstotka, kotraž bě do toho přirodoškitny teren. Přiwšěm skići dźensa žiwjenski rum za orchideje a mórske worjoły. Što woznamjenjatej nam dźensa krajina a přiroda? Hladamy přeco hišće romantizowace na njej, prašatej so wuměłče. Hač do 4. apryla je přehladka hišće přistupna. Foto: Kito Pawlik
