Z wudaća: pjatk, 20 januara 2017

Wutupjenje Židow steješe w srjedźišću konferency, wotměwaceje so před 75 lětami, 20. januara 1942, we wili SS nad jězorom Großer Wannsee na juhu Berlina. Konferenca słužeše předewšěm dorozumjenju we wobłuku mócnarskeho apa­rata nacionalsocialistow, morić wšitkich Židow Europy, zwěsća připóznaty slědźer wo holocausće Peter Longerich. Hižo krótko po nadpadźe na Sowjetski zwjazk 22. junija 1941 eskalěrowachu tam selektiwne systematiske zezatřělenja Židow. Pod nawodom šefa wěstotneje słužby SD Reinharda Heydricha tworjachu SSownicy, wyši zastojnicy stata a zastupjerjo NSDAP na konferency běrokratiski zakład industrializowaneho ludmorjenja z přikazom, wšitkich europskich Židow zamordować. To wobswědča 15stronski protokol, kotryž bě Heydrichowy referent za „naležnosće Židow“ a organizator deportacijow Adolf Eichmann spisał. 6,3 miliony Židow stachu so z woporom holocausta. Heydricha běchu čěscy spjećowarjo 4. junija 1942 při atentaće w Praze morili. Eichmanna su po wusudźe israelskeho sudnistwa 1962 wotprawili. at

Wokoło Běłowodźanskeho dwórnišća a tamnišeje studnje škleńčerjow wuhladaš nětko kćějace kerki z němskim mjenom Zaubernuss (łać. Hamamelis). Někotre družiny tychle rostlin kćěja wosrjedź zymy a připowědźeja po měnjenju botanikarjow pječa ćopliše wjedro. Hač to tež swjaty Pětr wě, móžemy jenož wočaknyć. Foto: Joachim Rjela

Z porynskim humorom wón žiwjenje zmištruje. „Tón je mi hižo často pomhał“, měni Smjerdźečan Eduard Luhmann. Wot spočatka noweho lěta je 71lětny wuměnkar w pjeć gmejnach zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe čestnohamtski změrc (Friedensrichter).

Změrc posrědkuje w padach kaženja domjaceho měra, wobškodźenja wěcow, křiwdźenja a wohroženja. Wěcownje, neutralnje a bjez předsudkow wón wustupuje. Wujednać a nic pak sudźić rěka zasada jeho dźěła. Zwjetša jedna so wo pady, w kotrychž chcetej wobdźělenej stronje radu změrca a nic hnydom jednanje, kotrež měło k wujednanju wjesć.

Najprjedy chce so Eduard Luhmann intensiwnje do swojeje noweje zamołwitosće zadźěłać a so prawidłownje na dalekubłanjach sakskeho zwjazka změrcow wobdźěleć. „Chcu wot nazhonitych změrcow wjele nawuknyć“, 71lětny wuswětla. Wažne su jemu fairnosć, česćownosć, přistojnosć a respekt, při čimž měli jemu jeho powšitkowne kubłanje a žiwjenske nazhonjenja pomhać.

Prjedy hač chór Lipa w jubilejnym lěće 2017 w Pančičansko-Kukowskej šulskej awli zaso zwučuje, běchu jeho čłonojo na hłownu wólbnu zhromadźiznu prošeni. Předsydka Franciska Zopic rozprawješe wo minjenym lěće, w kotrymž běše chór nimoměry aktiwny.

Loni mějachu Lipjenjo ze swojej dirigentku Jadwigu Kaulfürstowej 15 wu­stupow. Wjerški běchu druhi koncert „Lipa a přećeljo“ na kopatej połnej žurli w Haslowje, programaj w Choćebuzu a Budyšinje z dalšimi chórami k 25. róčnicy znowazałoženja Zwjazka serbskich spěwarskich towarstwow a wulkoprojekt „Serbski rekwiem“, kotryž su zhromadnje ze solistami a z Drježdźanskim orchestrom Sinfonietta pod nawodom Judith­ Kubicec w Chróšćanskej cyrkwi přednjesli. Tójšto připosłucharjow móžachu na nalětnim koncerće na zahrodźe klóštra Marijineje hwězdy a na tradicionalnym hodownym nyšporje w Róžeńće witać. W běhu lěta su so cyłkej tři spěwarki přidružili, tak zo ma tuchwilu 55 aktiwnych spěwarjow a spěwarkow.

Agentura přihotuje migrantow na wukubłanje a na dźěłowe wiki

Budyšin (CK/SN). Wot měrca 2016 je Budyska agentura za dźěło 176 ćěkancam dźěłowe městno sposrědkowała. Při tym jedna so wo ludźi ze Syriskeje, Afghanistana, Pakistana a Eritreje. 132 z nich přistajichu předewzaća z gastronomije a hotelownistwa, z rjedźenskeho serwisa a z hladanskeho wobłuka. Někotři dźěłaja jako lěkarjo we Wojerecach a Zhorjelcu. 44 migrantow skutkuje nětko jako pomocnik. „Požadarjo azyla su naši přichodni dźěławi, tež hdyž to mnozy słyšeć nochcedźa“, rozłoži Thomas Berndt. Předewšěm pola młódšich hač 35 lět je zmysłapołne, jich za němske dźěłowe wiki­ kwalifikować, rjekny šef Budyskeje agentury za dźěło. Kaž wón měnješe, pak traje to ně­hdźe tři do pjeć lět.

W gmejnje Halštrowska Hola blisko tak mjenowanych „braniborskich wrotow“ su tele dny podłu Čorneho Halštrowa štomy pušćeć započeli, štož je prěni krok za saněrowanje nasypa rěki. Dohromady zhubi so tam něhdźe 800 lisćowcow a jehlinowcow. Twarske dźěła na nasypje zahaja so potom nazymu. Na wotrězku nimale štyrjoch kilometrow wostronja stary nasyp a natwarja nowy z kolesowanskej šćežku, zdźěli krajne zarjadnistwo za rěčne zawěry. Projekt płaći 4,5 mio. eurow. Foto: Ulrike Herzger

Cedlu zawostajić njedosaha

Běła Woda. Dokelž bě ze swojim awtom njewotpohladnje do druheho storčił a byrnjež jeno snadnu škodu načinił, ma 18lětny jězbny započatkar nětko mjerzanja z justicu. Wón bě při zaparkowanju na Fröbelowej do cuzeho awta załožił. Zawostajiwši na nim cedlu ze swojej adresu sej młody muž mysleše, zo je swoju winowatosć spjelnił. To pak je so mylił. Policija nětko pruwuje, hač jedna so wo ćeknjenje z městna njezboža. Lěpje by było policiju informować, na nju čakać a so z městna njewotsalić.