To a tamne (31.07.19)

srjeda, 31. julija 2019 spisane wot:

Kopate natykane wosobowe awto je policija na awtodróze A 9 w Hornjej Frankskej zadźeržała. Dwuwosobowy wóz bě tak z domjacej nadobu nakładowany, zo šofer lědma hišće něšto widźeše. Samo wokoło płunoweho pedala a borzdźidła bě wšitko połne čapora. Dokelž njemě­ješe šofer ani jězbnu dowolnosć ani přizjewjenje awta při sebi, dyrbješe awto najprjedy raz stejo wostajić. Čehodla bě wone tak natykane, njeje znate.

Ćeknjeneho kenguruwa su w parku w Chołmje nad Kwětanečanskim jězorom popadnyli. Wobydlerjo běchu jeho póndźelu wuhladali a policiju informowali. Ta prošeše direktora Zhorjelskeho zwěrjenca wo pomoc. Direktor móžeše skoćo z narkozowym kłokom pohłušić, na čož dowjezechu je do zwěrjenca. Policija pyta nětko za jeho wobsedźerjom. Dźeń a wjace ludźi sej dźensa kenguruwy dźerži.

Komuny chcedźa sobu rěčeć

wutora, 30. julija 2019 spisane wot:

Wojerecy (AK/SN). Z tak mjenowanym zakonjom wo sylnjenju struktury chcedźa Zwjazk a kraje strukturnu změnu w brunicowych rewěrach zawjazujcy spěchować. „Hač do kónca septembra ma naćisk předležeć. Mjeztym je do­wothłosowanje ze zwjazkowym hospodarskim ministerstwom zaběžało. Hišće lětsa chcemy zakoń schwalić“, podšmórny społnomócnjeny sakskeho statneho knježerstwa za Łužicu a nawoda wotrjada za natwar a strukturnu změnu dr. Ste­phan Rohde wčera we Wojerecach. Tam wuradźowaše interministerielny wuběrk za strukturne wuwiće w sakskich brunicowych rewěrach. Zastupnicy Zwjazka, kraja, komunow – mjez druhim Běłeje Wody, Slepoho, Mužakowa, Wojerec, Sprjewineho Doła – kaž tež wokrjesow Budyšin a Zhorjelc, zastupjerjo Regionalneho planowanskeho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska, Domowiny a dalšich gremijow běchu wobdźěleni. Hač do 2038, tak dr. Rohde podšmórny, je za Łu­žicu 2,408 miliardow eurow za změnu struktury k dispoziciji. To su 120,4 miliony eurow wob lěto. Nimo zakonja wo sylnjenju struktury Zwjazk a kraje tež zakoń wo pospěšenym planowanju zaměrnje rozjimuja, rjekny Rohde.

Tójšto ludźi bjez bydlenja

wutora, 30. julija 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W Němskej nima po nowych trochowanjach něhdźe 650 000 ludźi žane swójske bydlenje. Najwjace z nich bydli w nuzowych kwartěrach. Na dróze žiworić dyrbi něhdźe 48 000 ludźi, kaž nowi­ny rozprawjeja, poćahujo so na trochowanja dźěłoweho zjednoćenstwa za pomoc bjezdomnym. Mjez bjezdomnymi je tež 375 000 připóznatych požadarjow azyla w přebywarnjach ćěkancow a w prěnich přijimarnjach zwjazkowych krajow.

Inflacija snadnje woteběrała

Kamjenc (dpa/SN). Inflacija w Sakskej je w juliju snadnje woteběrała. Kwota po­dróšenja wučinja po informacjach statistiskeho krajneho zarjada w Kamjencu 1,6 procentow, w juniju wučinješe wona 1,8 procentow, w meji 1,4 procenty. Jedna z přičin su spadowace płaćizny za radija a telewizory (-1,8 procentow) kaž tež za nastroje k předźěłanju informacijow (-2,7 procentow). Žiwidła a napoje drje su so podróšili, wostachu pak z 1,4 procentami pod měsačnym indeksom.

Hotuja so na festiwal

Berlin (dpa/SN). Sakski krajny předsyda SPD a społnomócnjeny strony za wuchodnu Němsku Martin Dulig žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa, zakładnu rentu hišće do 1. septembra wobzamknyć. Hewak je wulka koalicija w Zwjazku wohrožena. „Trjebamy skónčnje přełamk nastupajo zakładnu rentu“, rjekny Dulig wčera w Drježdźanach. „Wot februara wo tym w Zwjazku debatuja. Ničo pak so njehiba. To njemóžeš předewšěm ludźom na wuchodźe Němskeje dlěje rozkłasć. Zwjazkowa kanclerka a CDU dyrbjałoj swoju blokadu skónčnje přewinyć“, Dulig w lisće pisa.

Pytaja dale za motiwom skućićela

wutora, 30. julija 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po smjertnym nadpadźe na hłownym dwórnišću w Frankfurće nad Mohanom přepytuja dale motiw podhladneho. 40lětneho, kiž bě wčera wosomlětneho hólca před bližacy so ćah na kolije storčił, chcychu dźensa sudnikej předstajić. Tón ma rozsudźić, hač wostanje podhladny w jastwje. Policija bě muža krótko po njeskutku zajała. 40lětny po­chadźa z Eritreje a bydli pječa w Šwicarskej. Skućićel bě tež mać hólca na ko­lije storčił, ta pak móžeše so ćahej wuwinyć. Hólčec bě nablaku mortwy.

Hrózbny njeskutk je debatu wo wě­stoće na dwórnišćach Němskeje zbudźił. Nutřkowny politikar CDU Philipp Amthor rjekny powěsćerni dpa: „Nimo spěšneho pochłostanja skućićela dyrbjeli tež wo wěstotnych naprawach na našich dwórnišćach rěčeć.“ Wobchadny fachowc SPD Martin Burkert kritizowaše njedo­sahacy dohlad na nastupišćach, nimo toho­ pobrachuja policisća.

Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) chcyše so dźensa wo aktualnym wuwiću wobhonić.

To a tamne (30.07.19)

wutora, 30. julija 2019 spisane wot:

Raketymjetak su zastojnicy na Baltimorskim lětanišću we wačoku pasažěra namakali. Tón bě raketymjetak jako suweněr z Kuwaita sobu přinjesł­. Jako při­słuš­nik wójska bě wón po swojim zasadźenju na Bliskim wuchodźe na dom­puću do Texasa. Kak je swoju „wosebitu dopomnjenku“, kaž sam praji, přez wěstotne kontrole w Kuwaiće dóstał, njeje znate. Zastojnicy ju wězo na­bla­ku sćazachu. Na zbožo raketymjetak wjace njefungowaše.

Na europske mišterstwa w grilowanju 18. awgusta w posaarskim Eppelbornje je so dotal něhdźe 20 mustwow přizje­wiło. Teamy dyrbja w třoch kategorijach swoje kmanosće pokazać: w tradicio­nalnym grilowanju swinjaceho mjasa, w grilowanju ryby a zeleniny a w zhotowjenju desserta – na přikład maja na grilu tykanc pjec. Doba přizjewjenja skónči so zajutřišim, štwórtk.

Městno njeje hižo wohrožene

póndźela, 29. julija 2019 spisane wot:

Genf/Baku (B/SN). UNESCO je cyrkej Jězu­soweho naroda w Betlehemje z li­sćiny wohroženeho swětoweho herbstwa wzała. Wopodstatnili su to z wuspěšnymi napinanjemi wokoło renowacije Božeho domu. Wona a putniski puć buštej 2012 na lisćinu swětoweho herbstwa sa­dźe­nej. Runočasnje hižo tehdy na špatny twarski staw cyrkwje pokazachu. Nětko su třěcha, wonkowna fasada, mozaiki a wrota ponowjene. Cyrkej Jězusoweho naroda w Betlehemje bu pod kejžorom Justinianom (527–565) natwarjena. Poprawne narodne městno Jězusa je po křesćanskich podawiznach dźesać kilometrow južnje Jerusalema a słuša dźensa k palestinskim awtonomnym kónčinam.

Poćehnje do Drježdźan

Łódź zaso po puću

póndźela, 29. julija 2019 spisane wot:

Rom (dpa/SN). Němska pomocna organizacija Sea-Eye je zaso před pobrjohom Libyskeje aktiwna. Łódź „Alan Kurdi“ patrul­juje před pobrjohom zapadnje stolicy Tripolisa, rěčnik organizacije zdźěli. Zamołwići w Libyskej wo akciji wědźa. „Alan Kurdi“ je tuchwilu jenička ciwilna wuchowanska łódź w Srjedźnym morju před Libyskej, hdźež howri wobydlerska wójna. Před dnjemi bě so runje tam čołm z migrantami podnurił, a něhdźe 200 z nich so zatepi.

Koordinator wotstupi

Washington (dpa/SN). Dalša personalna změna w knježerstwje prezidenta USA Donalda Trumpa: Koordinator tajnych słužbow Dan Coats swoje zastojnstwo 15. awgusta złoži, Trump wčera twitterowaše. Dotal njewědźa, hač 76lětny Coats dobrowólnje dźe, abo hač je Trump jeho k wotstupej nuzował. Naposledk bě wo tym rěč, zo je wón z Coatsom njespokojom. Toho naslědnik budźe zapósłanc republikanow Jahn Ratcliffe, swěrny přiwisnik Donalda Trumpa.

Smjertne wutřěle na swjedźenju

Mjeztym 41. „Christopher Street Day“ je předwčerawšim, sobotu, wjace hač milion ludźi w Berlinje přiwabił. Pod hesłom „Kóždy zběžk zahaja so z twojim hłosom“ demonstrowachu wobdźělnicy w pisanej paradźe za runoprawosć homoseksualnych a pře­ćiwo jich wumjezowanju a diskriminowanju. Foto: dpa/Revierfoto

Surowizny za lětsa poprawom hižo přetrjebane

póndźela, 29. julija 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Lěsy porubane, rěki za­nje­rodźene, dalše rostlinske a zwěrjeće družiny wotemrěte: Čłowjestwo je swój lětuši budget přirodnych srědkow z dźensnišim dnjom poprawom hižo pře­trjebało, kaž institut Global Footprint Network zwěsća. Tak mjenowany dźeń swětoweho přećeženja je lětsa runje tak kaž hižo loni 29. julij, tři dny prjedy hač w lěće 2017 a šěsć dnjow prjedy hač 2016. Ryzy matematisce přetrjebuje čłowjestwo tuchwilu zemske surowizny 1,75 swětow. Před 20 lětami ležeše dźeń, wot kotrehož bě čłowjestwo nad swojimi poměrami žiwe, hišće w septembru.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND