Šulske towarstwo chce pomhać
W Drježdźanskej dnjowej skupinje w Nowym měsće přebywa pjeć dźěći w starobje 0 do třoch lět. Přistajena kubłarka posrědkuje jim serbsku rěč na maćernorěčnym niwowje. Skupina je w bydlenju zaměstnjena, hdźež maja rjanu zahrodku. Nětko je nošerstwo skupiny wotewrjene. Axel Arlt je so z jednaćelom Serbskeho šulskeho towarstwa (SŠT) Andreasom Ošiku rozmołwjał.
Što je předsydstwo SŠT póndźelu w tej naležnosći wobzamknyło?
A. Ošika: Předsydstwo SŠT je zwólniwe, nošerstwo serbskeje dnjoweje skupiny z kubłarku w Drježdźanach přewzać. Tutón rozsud twori zakład za dalše rozmołwy wo wuhotowanju trěbneho zrěčenja z dotalnym nošerjom. Je-li so nam poradźi konsens namakać, ličimy z tym, zo móžemy nošerstwo spočatk měrca 2023 přewzać.
Towarstwo „Stup dale“ pyta za rozrisanjom. Hdy je wone so na SŠT wobroćiło?
A. Ošika: Smy z medijow zhonili, zo je perspektiwa dźěćaceje dnjoweje skupiny njewěsta. Towarstwo Stup dale, kotrež so za skupinu angažuje, a SŠT mamoj zhromadny nadawk, posrědkować dźěćom serbsku rěč tak, zo móža ju wšědnje wužiwać. A to nas zwjazuje.
Němsko-pólsko-serbski swing
Towarstwo Kamjentny dom a Jeleniogórski Centrum kultury wuhotujetej zhromadnje z Budyskimi serwisowymi klubami Lions, Leo, Rotary a Soroptimist lětsa 6. raz beneficne koncerty pod hesłom „Swingin‘ Santa“. Kónc tydźenja prezentuja znate němske, pólske, serbske a jendźelske hodowne spěwy w šaće swinga w Budyšinje a 3. adwenta w Jeleniej Górje. Bosćan Nawka je so z Paulom Fischerom, zamołwitym za mjezynarodne projekty Kamjentneho domu, rozmołwjał.
Knježe Fischero, što chceće nam wo lětušim programje přeradźić?
Situacija je so přiwótřiła
Spočatk awgusta je Stefan Anders nastupił zastojnstwo předsydy zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe. Wo jeho dźěle w prěnich sto dnjach je so Marian Wjeńka z nim rozmołwjał.
Knježe Anderso, kak sće so mjeztym do swojeho noweho zastojnstwa zažiwił?
S. Anders: Myslu sej cyle derje, ale sym přeco hišće při tym so zažiwić. Sym pak, mi so zda, na dobrym puću. Poněčim so prěnje rutiny wuwiwaja, tak zo sym dobreje mysle, zo budźe tale prěnja faza bórze wotzamknjena.
W kotrym stawje sće zarjadniski zwjazk Při Klóšterskej wodźe wot swojeho předchadnika přewzał?
S. Anders: Zarjadniski zwjazk je tak derje organizowany, zo poprawom wšitko běži. Kóždy wotrjad wě kotre su jeho nadawki, kóždy sobudźěłaćer ma swoje nadawki na blidźe a je kmany, je w dobrej kwaliće wotdźěłać. Je to potajkim derje fungowacy zarjad.
Što bě najwjetše wužadanje w prěnich tydźenjach?
Župa sej dawny són spjelnja
Budyska župa „Jan Arnošt Smoler“ přeprošuje Serbow 15. nowembra cyły dźeń do Budyskeho kina na Sukelnskej. Wo tejle iniciatiwje je so Axel Arlt z rěčnicu župneho předsydstwa Leńku Thomasowej rozmołwjał.
Kak bu tale myslička zrodźena?
L. Thomasowa: Serbski film w Budyskim kinje – to je hižo dawny són Budyskeje župy „Jan Arnošt Smoler“. Z projektnej ideju smy jako župa loni spěchowanske myto „Čiń sobu!“ dobyli. Són móžemy sej nětko spjelnić.
Što na zajimcow cyły dźeń w kinje čaka?
L. Thomasowa: W 9.30 hodź. su dźěći štyrjoch Witaj-skupin z třoch Budyskich pěstowarnjow na wopyće. Jim pokazaja krótke dźěćace filmy, kaž stej to na přikład „Myškolinka“ abo „Pěskowčik“.
Měriće so zdobom na serbske swójby, ...
L. Thomasowa: ... kotrež witamy w 16.30 hodź. na najnowšu synchronizaciju Rečneho centruma WITAJ „Mała wjera“.
Kotre paski pokazaće wot 19 hodź.?
Pisana a šćipata schadźowankaw galeriji
Za něhdźe dwě njedźeli, dokładnje sobotu, 19. nowembra, swjeća studenća, wysokošulscy absolwenća, gymnaziasća a dalši zajimcy w Budyskej „Krónje“ 148. schadźowanku. Předpředań zastupnych lisćikow je zaběžała, kartki hodźa so online kupić (wotpowědny link podawaja na internetnej stronje Załožby za serbski lud). Bosćan Nawka je so z ko-režiserom swjedźenja Symanom Hejdušku rozmołwjał.
Knježe Hejduška, što směće nam hrubje wo lětušim programje přeradźić?
S. Hejduška: 148. schadźowanka budźe jara pisana! Po zwučenym wašnju předstaja studenća z Drježdźan a Lipska kaž tež skupina „Symbioza A do Ž“ a serbscy gymnaziasća swoje kabarety, Serbska murja je tež zaso pódla, a skupina Nowa Doba chce program z nowej hudźbu wudospołnić. Wospjet wustupujetej chór 1. serbskeje kulturneje brigady kaž tež studentski chór. K rejam zahraja Holaski. Lětsa je so w Serbach tójšto stało, štož so wuběrnje za kabaret hodźi. Přinoški to na dosć šćipate wašnje wotbłyšćuja.
Po lětomaj bjez publikuma móže so schadźowanka lětsa zaso z wopytowarjemi přewjesć. Što Wam to woznamjenja?
Dobre znamjo za přichod
Tradicionalnje přeprošuje Serbske ewangelske towarstwo (SET) na reformaciskim dnju, 31. winowca, na hłowu zhromadźiznu. Z předsydu Matom Krygarjom je Axel Arlt porěčał.
Na kotre wašnje je so jubilejne Lěto Zejlerja a Kocora w skutkowanju towarstwa wotbłyšćowało?
M. Krygaŕ: 11. a 12. junija wotmě so Serbski cyrkwinski dźeń w Bukecach. Z tym smy jako ewangelscy Serbja wuspěšnje k jubilejej 800 lět Bukecy přinošowali. Kulturny wjeršk na Serbskim cyrkwinskim dnju a zdobom tež naš přinošk k jubilejnemu lětu Zejlerja a Kocora bě wuspěšne předstajenje oratorija „Podlěćo“ z chórom Budyšin a z cyrkwinskim chórom Lubijsko-Žitawskeje eforije pod nawodom cyrkwinskohudźbneho direktora Christiana Kühne z Lubija.
Kak je so přepołoženje aktiwitow z Wuježka do Hrubjelčic wuskutkowało?
M. Krygaŕ: Naš rozsud swójbne pućowanje a dworowy swjedźeń po 15 lětach we Wuježku přichodnje do młódšich rukow do Hrubjelčic dać, je so na kóždy pad jako prawy wopokazało. Z tym wobchowamy ryzy serbski charakter zarjadowanja a wusměrjamy jón bóle ekumeniski, štož serbskej atmosferje tež jara tyje.
„Danski puć“ dočasa postajeny
Na fachowej konferency Domowiny a Serbskeho šulskeho towarstwa w Smochćicach je přinošk dweju kubłarkow z danskeho šulskeho towarstwa w Schleswigsko-Holsteinskej wulki zajim zbudźił. Cordula Ratajczakowa je so z Hellu Witt-Nommensen a Margit Alexander rozmołwjała.
Kak wobchadźeće jako kubłarki ze staršimi?
H. Witt-Nommensen: Starši su wědomje swoje dźěći pola nas přizjewili, tuž wědźa, zo rozsud tež za nich płaći a zo maja danšćinu tež rozumić a nałožować. Je to wuknjenski proces za dźěći a staršich. Mnozy danšćinu wobknježa, ći, kotřiž nic, maja so prócować.
Jenož nutř nuchać potajkim njeńdźe?
H. Witt-Nommensen: Nam dźe wo cyłu dansku kulturu. Dźěłamy wusko z danskej šulu hromadźe a wočakujemy, zo dźěćo ju potom tež wopytuje a tónle puć dale hač do kónca kroči.
M. Alexander: Informujemy staršich tež wot započatka, wo kotru šulu w bliskej wsy abo měsće so jedna. Woni maja sej šulu wobhladać a z nawodnistwom rěčeć, zo bychu wědźeli, što jich wočakuje. Danski puć je tak dočasa postajeny.
Kak reaguja starši na waše žadanja?
Kopija tehdyšeho zetkanja to njeje
Serbski spěwanski swjedźeń ma 29. oktobra wjeršk Lěta Zejlera a Kocora być. Z wuměłskim nawodu projekta Friedemannom Böhmu je Axel Arlt porěčał.
Kak je k tomu dóšło, što je pozadk tajkeho projekta?
F. Böhme: Kantor a komponist Korla Awgust Kocor by lětsa 3. decembra swoje dwustote narodniny měł. Farar a basnik Handrij Zejler bě 15. oktobra před 150 lětami zemrěł. Wonaj staj najwuznamnišej wuměłcaj w tehdomnišim serbskim kulturnym žiwjenju. Jeju dołholětne zhromadne dźěło běše jónkrótne. Prěnje ideje za spěwanski swjedźeń měještaj Judith Kubicec a Clemens Škoda.
Kotra zamołwitosć leži w čejich rukach?
F. Böhme: Zarjadowar tutoho swjedźenja je Załožba za serbski lud, zhromadnje ze Serbskim ludowym ansamblom, Zwjazkom serbskich spěwarskich towarstwow a Domowinu. Čłonojo přihotowanskeho wuběrka su Judith Kubicec, Lubina Žurec-Pukačowa, Pětr Cyž a moja wosoba. Organizacija leži w dobrych rukach pola projektoweje managerki Domowiny Rejzki Krügarjoweje.
Kak je zarjadowanje w Budyskej „Krónje“ koncipowane?
„Mamy staršich motiwować“
Kubłanska konferenca Domowiny a Serbskeho šulskeho towarstwa leži za nami. Što je wona nastorčiła? To chcyše Axel Arlt w rozmołwje z jednaćelom SŠT Andreasom Ošiku zhonić.
Z kotrym wočakowanjom je so Serbske šulske towarstwo do Smochćic podało?
A. Ošika: Chcychmy wěstu wćipnosć a napjatosć wutworić. Naš wotpohlad běše natwarić dalši dialog mjez kubłarkami a kubłarjemi, staršimi, nošerjemi kaž tež zastupjerkomaj danskeje mjeńšiny. Smy to zwjazali z nadźiju, z mnohich ertow słyšeć ideje za načasne dźěło, kak hodźi so serbšćina nanajlěpje posrědkować.
Je konferenca z wida SŠT zaměr spjelniła?
A. Ošika: Hladajo na to, zo běše to prěnje tajke zhromadne zarjadowanje, smy přewšo spokojni. Bjezdwěla móhło něštožkuli lěpše być. Myslu při tym na to, zo mějachmy wulki wobłuk temow. Přichodna tajka konferenca změje wjace ruma za mjezsobny dialog a za rozmołwy. To je so w ewaluaciji na městnje pokazało. Koncepcija, kotruž smy spočatnje formulowali, je so poradźiła. Jako dobra wopokazała je so platforma Taskcards za mjezsobnu digitalnu komunikaciju.
Wočakuje šěršu wuměnu
Na lětnym zetkanju dźěłoweho zjednoćenstwa kubłanje FUEN na temu „Zažne kubłanje – róla w kubłanju mjeńšinow“ wot dźensnišeho w korutanskim Celovcu wobdźěli so kubłanska referentka Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa. Axel Arlt je so z njej rozmołwjał.
Sće prěni raz na tajkim lětnym zetkanju dźěłoweho zjednoćenstwa FUEN?
K. Suchec-Dźisławkowa: Sym so hižo loni na lětnym zetkanju dźěłoweje skupiny kubłanje pola FUEN w južnotirolskim Bozenje wobdźěliła. Změjemy přez wopyty kubłanišćow słowjenskeje mjeńšiny a wšelake přednoški mały dohlad do jich kubłanskeho systema. Dźěłowa rozmołwa wobdźělnikow lětneho zetkanja zmóžni dohlad do kubłanskeho połoženja druhich mjeńšin, štož je wězo přeco zajimawe za přirunowanje z našej situaciju. Wobdźělnicy su loni rozrisanje starosćow a ćežow w jednotliwych mjeńšinach rozjimali, ale so wězo tež wo lěpšinach a njelěpšinach wšelakich kubłanskich konceptow a systemow wuměnjeli. Lětsa so zaso wjacore mjeńšiny wobdźěla, tohodla wočakuju šěršu wuměnu.
