To a tamne (05.12.19)

štwórtk, 05. decembera 2019 spisane wot:

Na wósliku dale pućować móhła klimowa aktiwistka Greta Thunberg po puću na swětowu klimowu konferencu w španiskim Madridźe. Nabožne towarstwo španiskeje gmejny njedaloko města To­ledo je to šwedskej aktiwistce poskićiło, přizamkujo so jeje bojej za škit klimy. „Naši předchadnicy su tónle wobchadny srědk wužiwali, a tón klimje najmjenje škodźi.“ 16lětna Thunberg bě wutoru z płachtakom z USA přijěła, zo by lětadło wobešła, a chce nětko dale do Madrida.

Něhdźe 350 wupyšenych hodownych štomikow je Thomas Jeromin w delnjosakskim Rintelnje w swojim domje nastajał, samo w kupjeli a na chódbje. Pyšić započał bě je hižo w awgusće. Material a ideje za to zběra kuchar přez cyłe lěto. Rekordny institut Němskeje je zběrku mjeztym jako­ rekord připóznał, Guinnessowa kniha nic. Wot lěta 2011 je hač do 30 000 eurow za štomiki wudał.

„Wěstotu kraja wohrozył“

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Demokraća w Domje reprezentantow su přeswědčeni, zo „je prezident USA Donald Trump we wobchadźenju z Ukrainu swoje zastojnstwo na hrube wašnje znjewužiwał a tak narodnu wěstotu kraja wohrozył“. To zwěsćeja demokratiscy zapósłancy w rozprawje wuběrka za kontrolu tajnych słužbow. W rozprawje dokumentuja, zo je Trump přepytowanja móžneho wotsadźenja blokował a ćišć na swědkow wukonjał. Běły dom a republikanojo wšitke wumjetowanja wotpokazuja.

Mjenje škódneho płuna

Madrid (dpa/SN). Globalny wustork klimje škodźaceho wuhlikoweho dioksida je po najnowšim přepytowanju tež w lěće 2019 dale přiběrał. Přirunujo z lětami do toho pak je so rozrost wosłabił. To wuchadźa z rozprawy zwjazka slědźerjow „Global Carbon Projekt“. Wědomostnicy liča z rozrostom emisijow wo 0,6 procentow. To by jasnje mjenje było hač loni, jako­ běchu 2,1 procent wobličili. Dyrbjało-li woćoplenje zemje kontrolujomne wostać, ma so wustork škódneho płuna widźomnje pomjeńšić.

Zakoń na dobro Uigurow

Šwedska klimowa aktiwistka Greta Thunberg je wčera po tři tydźenje trajacej jězbje z USA po Atlantiku do Portugala dojěła. W Lissabonskim přistawje porěča wona k swojim přiwisnikam. Greta Thunberg poda so nětko do Madrida na klimowy wjeršk UNO, hdźež wo klimowej změnje wuradźuja. Foto: dpa/Pedro Fiuza

NATO dale wuradźuje

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Po wčerawšej zwadźe mjez Francoskej a USA k zahajenju jubilejneho wjerška NATO w Londonje su statni a knježerstwowi šefojo 29 čłonskich krajow dźensa dale wuradźowali. Na dnjowym porjedźe stejachu wužadanja přez hobersku wojersku móc Chiny a wot USA žadane zwyšenje wudawkow za brónjenje. Francoski prezident Emmanuel Macron bě wojerskej aliancy před tydźenjemi wobswědčił, zo ma „wote­mrěte mozy“. Na to bě jeho prezident USA Donald Trump nadběhował.

W Londonje su wčera sta ludźi přećiwo wjerškowemu zetkanju NATO a pře­ćiwo Donaldej Trumpej protestowali. Na demonstraciji­ wosrjedź britiskeje metropole sej woni mjez druhim žadachu, atomowe brónje cyle wotstronić.

Kühnert za koaliciju

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Předsyda młodźinskeje organizacije SPD Kevin Kühnert je swoju stronu před njepřemyslenym wupowědźenjom wulkeje koalicije warnował. „Štóž koaliciju wopušći, tón tež dźěl kontrole z rukow da“, rjekny wón Düsseldorfskim nowinarjam. To dyrbjeli delegaća SPD na swojim zjězdźe kónc tydźenja w Berlinje wobkedźbować, hdyž wo swojich žadanjach na koaliciju rozsudźa. „Kóždy rozsud ma hladajo na swoje wuskutki dokładnje pruwowany być“, zwurazni Kühnert, kiž bě dotal jedyn z najraznišich přećiwnikow wulkeje koalicije CDU/CSU a SPD. Zo by knježerstwo dale dźeržało, wot toho wotwisuje, „hač móžetej unija a SPD trajace jednanja wo jednotliwych předewzaćach skónčnje z konkretnym wuslědkom skónčić“.

Podstupim (dpa/SN). Na braniborskich šulach je ličba wupadnjenych hodźin schorjenych wučerjow dla loni najwyši staw minjenych dźesać lět docpěła. To wuchadźa ze statistiki, kotruž je kubłanske ministerstwo w Podstupimje na naprašowanje frakcije AfD w krajnym sejmje zestajało. Po tym wučinješe ličba wupadnjenych hodźin, kotrež dyrbjachu druzy wučerjo narunać, přerěznje sydom procentow wšeje šulskeje wučby, štož je 1,5 proc. wjace hač před dźesać lětami.

Přiličiš-li wupadnjenu wučbu maćerneho dowola abo dalekubłanja wučerjow dla, rozrosće podźěl hodźin, kotrež maja so zastupować, na jědnaće procentow. To rěka: Tak mjenowana zastupowanska rezerwa třoch procentow, kotruž dyrbja šulske zarjady zaplanować, ani njedosaha ryzy chorobne pady wurunać. Dotal su sej zwjazki wučerjow podarmo žadali, personalnu zastupowansku rezerwu na wosom procentow zwyšić.

„Žane eksperimenty!“

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:

Přihłosowanje a kritika k nowemu koaliciskemu zrěčenju w Sakskej

Drježdźany (dpa/SN). Młoda unija Sakskeje widźi Zelenych a SPD při zhromadnym knježenju we wosebitej zamołwitosći. Wjetšina wobydlerjow je byrgarsce woliła a nic Zelenych a čerwjenych, zwěsća dorostowa organizacija CDU we wčerawšej zdźělence. „Wočakuju wot wobeju stronow a jeju přichodnych statnych ministrow, zo so z respektom a ponižnosću do dźěła dadźa a zo wotpowěduja dowěrje, kotruž su jim druzy spožčili. Njetrjebamy žane ideologiske eksperimenty!“, pisa předsyda Młodeje unije Florian Oest. Zeleni a SPD měli so wot hesła ministerskeho­ prezidenta Michaela Kretsch­mera (CDU) wodźić dać: „Najprjedy kraj, potom strona!“ Zdobom Oest koaliciske zrěčenje „w cyłkownym napohledźe“ zasadnje wita.

To a tamne (04.12.19)

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:

Z wjace hač 24 000 telefonatami je rentnar w Japanskej sobudźěłaćerjow telefonoweje towaršnosće wobćežował. Mjeztym 71lětny bě stajnje zaso ze zjawneho telefona firmu KDDI zazwonił, žadajo sej zamołwjenje. Njeje pak jasne, za čo poprawom. Jeničce minjeny měsac je wón tam w běhu jeničkeho tydźenja 400 króć za­zwonił. To bě samo policiji přewjele. Wona muža zaja, dokelž je sobudźěłaćerjow psychisce wobćežował.

Dosć derje radźiła je so generalka wopyta swjateho Mikławša pola rybow. Wobkruženy wot žrawcow a druhich rybow poda so muž z běłej brodu a čerwjenej čapku do 250 000litrowskeho mórskeho akwarija w sewjerofriziskim Tönningu, zo by ryby picował. Poprawna tradicionalna nurjenska akcija Mikławša je 6. hodownika planowana. Bojeć so wobydlerjo Sewjerneho morja wopytowarja njetrjebaja, wšako su na nurjakow zwučene.

NATO wobsteji 70 lět

wutora, 03. decembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo NATO zetkachu so dźensa w Londonje na wjeršk, w kotrehož wobłuku chcychu 70. róčnicu załoženja wojerskeje alian­cy woswjećić. Při tym dźěše tež wo přichod zwjazka, kotremuž je francoski prezident Emmanuel Macron wobswědčił, zo ma „wotemrěte mozy“. Mjez hosćimi běštaj zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) a prezident USA Donald Trump. Oficialnje zahaja wjeršk wječor z přijećom pola kralowny Elizabeth II.

Němscy šulerjo popušćili

Berlin (dpa/SN). W mjezynarodnym kubłanskim přirunanju su němscy šulerjo porno wuslědkam lěta 2016 trochu popušćili. To je wuslědk najnowšeho přepytowanja Organizacije za hospodarske zhromadne dźěło a wuwiće (OECD). Po tym su so wuknjacy w předmjetach čitanje, matematika a přirodowěda snadnje pohubjeńšili. Přiwšěm wostawaja dale nad přerězkom OECD a tak na wysokim niwowje. Najlěpje kubłani su šulerjo w Singapurje, Hongkongu, Japanskej a Estiskej.

Chce z koaliciju pokročować

Francoski statny prezident Emmanuel Macron (nalěwo, srjedźa) rozžohnowa so wčera w Parisu z 13 francoskimi wojakami, kotřiž­ běchu při zražce dweju helikopterow w afriskim Maliju žiwjenje přisadźili. Macron předčita jich mjena a wuzběhny zmužitosć přisłušnikow­ francoskeje armeje. Wona wojuje w Maliju ze 4 500 wojakami přećiwo islamistiskim teroristam. Foto: dpa/Li Yang

nowostki LND