Wo přichodźe mobility ludźi diskutowali
Budyšin (CS/SN). Zajimcy běchu spočatk tydźenja na wobydlerski forum wo přichodźe nadróžneho wobchada a mobility w Budyšinje přeprošeni. Sven Gabriel, čłon frakcije FDP w Budyskim wokrjesnym sejmiku a Torsten Herbst, zapósłanc FDP w zwjazkowym sejmje, běštaj zarjadowanje organizowałoj. Spočatnje zwěsćichu, zo drje nadróžny wobchad njewoteběra, ale zo ma indiwidualny wobchad runje we wjesnych kónčinach swoje woprawnjenje, štož so mjez druhim w stupacej ličbje přizjewjenych awtow wotbłyšćuje.
Zjawny bliskowobchad njeje přeco hišće atraktiwny dosć, běchu sej wšitcy přezjedni. Při tym njejsu to w prěnim rjedźe płaćizny, kotrež ludźi wottrašeja, železnicu mjez Budyšinom a Zhorjelcom abo Drježdźanami wužiwać. Wobydlerjo wsow su najprjedy raz na to pokazani, scyła na dwórnišćo přińć. Dobre poskitki, kaž tak mjenowane plus-busy abo takt-busy, su mnohim njezrozumliwe.
To a tamne (21.11.19)
Čilać na pobóčnej čarje awtodróhi je napiteho šofera wosoboweho awta z Bremena jězbnu dowolnosć płaćiło. Policisća wuhladachu awto 44lětneho na pobóčnej čarje awtodróhi A 20 w Mecklenburgsko-Předpomorskej. Zastojnicy awto najprjedy raz zawěsćichu a pytnychu zdobom alkoholowu wóń. Muž potwjerdźi, zo měješe chětro „wulku nuzu“. Test alkohola wunjese 1,8 promilow. Šofer dyrbješe sobu do chorownje na krejny test. Jězbnu dowolnosć jemu sćazachu.
Spodźiwne zwučenosće šofera wosoboweho awta w porynsko-pfalcowskim Obersülzenje změje nětko sćěhi: Wot spočatka lěta muž rano wokoło pjećich wobydlerjow z trubu swojeho awta ze spara storhaše. Ludźo so na zadźerženje 56lětneho hóršachu. Tón twjerdźeše, zo trubi kóčki dla. Nětko dóstanje chłostanku a ludźo móža zaso woměrje spać.
Ćěkanje a wuhnaće předstajić
W Hórnikečanskej energijowej fabrice nastanje nowe kubłanišćo
Hórnikecy (AK/SN). Mnohostronske, zwonkašulske a bjezbarjerne kubłanišćo wo ćěkanju a wuhnaću nastawa w bywšim informaciskim centrumje Hórnikečanskeje energijoweje fabriki. Wone měri so na šulerjow, studentow, wědomostnikow a wopytowarjow hórniskeho muzeja. Wotewrěć chcedźa kubłanišćo 3. julija 2020 runočasnje z přetwarjenej energijowej fabriku. Tole su připowědźili zastupnicy Budyskeho wokrjesa jako nošer energijoweje fabriki, zaměroweho zwjazka Sakskeho industrijoweho muzeja a sakskeje załožby Dopominanje, zetkawanje, migracija wčera w Hórnikecach. Wotpowědne zrěčenje podpisachu Birgit Weber za Budyski wokrjes, Frank Hirche jako předsyda załožby a dr. Oliver Brehm jako jednaćel zaměroweho zwjazka.
Wjace pjenjez za škit klimy
Brüssel (dpa/SN). Ze zhromadneho etata Europskeje unije chcedźa klětu wjace pjenjez za škit klimy wudać. Na to su so knježerstwa čłonskich statow a zastupnicy Europskeho parlamenta wčera wječor dojednali. Po tym chcedźa 21 procentow cyłkowneho budgeta za tutu wažnu temu zaplanować. Cyłkownje předwidźi hospodarski plan EU wudawki 153,6 miliardow eurow, 3,4 procenty wjace hač lětsa. Wjace pjenjez chcedźa tež za bój přećiwo bjezdźěłnosći młodostnych wudać.
EU spjećuje so USA
Brüssel/Washington (dpa/SN). Po změnje dotalneho kursa knježerstwa USA nastupajo israelske sydlišća w kraju zapadnje Jordana nochce so EU politisce Washingtonej přizamknyć. Społnomócnjena EU za wonkowne naležnosće Federica Mogherini wčera w Brüsselu potwjerdźi, zo wobhladuje EU twar israelskich sydlišćow w palestinskich kónčinach dale jako ludowe prawo ranjace. Wonkowny minister USA Mike Pompeo bě do toho rjekł, zo nimaja USA twar israelskich sydlišćow w kraju zapadnje Jordana za akciju, kiž mjezynarodne prawo rani.
Dalše woprašowanje
Strach mrětwy dale wulki
Greifswald (dpa/SN). Po tym zo su nětko w Pólskej njedaloko němskeje mjezy z afriskej swinjacej mrětwu natyknjene dźiwje swinjo našli, je za posudźowanje rizika zamołwity Friedricha Loefflerowy institut w Greifswaldźe swój posudk potwjerdźił. Strach, zo so mrětwa tež do Němskeje předrěje, je dale wulki, zdźěli rěčnica instituta Elke Reinking wčera powěsćerni dpa. Posudk rizika su w meji 2019 aktualizowali, po tym zo běchu w Belgiskej wjacore pady mjenowaneje strašneje mrětwy zwěsćili. Tam bě tehdy zdalenosć k němskej mjezy tehdy 70 kilometrow wučinjała.
Zajimawe w padźe pólskeho dźiwjeho swinjeća je, zo leži mjez městnom namakanja 80 kilometrow před němskej mjezu a dale wuchodnje registrowanymi padami 250 kilometrow. „Wjace tež njewěmy“, Reinking rjekny. Fachowcy maja wobstajny kontakt k pólskim kolegam. Móžno tež je, zo je čłowjek sobu wina. Jenička preč ćisnjena kołbasowa pomazka z wirami, kotruž dźiwje swinjo zežerje, móže mrětwu wuskutkować.
Wólby nawodow SPD zahajene
Berlin (dpa/SN). Pytanje za nowym nawodnistwom SPD so poněčim nachila. Wot dźensnišeho je 425 000 čłonow strony namołwjene, swój hłós w rozsudnym kole wotedać – pak za financneho ministra Olafa Scholza a Braniborčanku Klaru Geywitz abo za bywšeho sewjerorynsko-westfalskeho financneho ministra Norberta Waltera-Borjansa a zapósłanču zwjazkoweho sejma Saskiu Esken. Indirektnje rozsudźa čłonojo tak tež wo přichodźe wulkeje koalicije. Scholz a Geywitz staj za dalewjedźenje knježerstwa z CDU/CSU, Walter-Borjans a Esken staj w tymle prašenju jara skeptiskaj.
Wobzamknjene hižo je, zo stronu přichodnje dwójka nawjeduje. Rozsud wólbow chcedźa 30. nowembra wozjewić. Tydźeń pozdźišo dyrbi zjězd strony wuslědk hišće wobkrućić. Při tym powšitkownje z toho wuchadźeja, zo delegaća rozsud bazy akceptuja, předpisać pak jim to nichtó njemóže.
Kajka dwójka změje na kóncu wjace hłosow, njeje wěste. Wobaj porikaj matej swojich přiwisnikow.
Nowy pomnik dopomina na Budyski měr 1018
Budyšin (CS/SN). Pomnik cyle wosebiteho razu wita wopytowarjow wot minjeneho pjatka na Budyskim hrodźe: Ze směra Maćijoweje wěže přišedši wuhladaš při Serbskim muzeju hoberskej mječej, hłuboko do zemje tyknjenej. Mječej symbolizujetej měrowe zrěčenje, tak mjenowany Budyski měr z lěta 1018. Wone lěto 30. januara běštaj so po 15lětnych wojowanjach němsko-romski kejžor Heinrich II. a pólski wójwoda Bolesław Chrobły na měr dojednałoj. Podawk měješe tehdy wulki regionalny a nadregionalny wuznam.
To a tamne (19.11.19)
Dospołnje nimo kulił je so kwas w Bayerskej. Jenož hodźiny po zmandźelenju sej kwasny porik mjez sobu z rozwjedźenjom hrožeše, po tym zo bě k ćělnemu rozestajenju dóšło, na kotrymž bě tež nawoženja wobdźěleny. Policija měješe nuzu, wobeju wospjet dźělić, zo njebyštaj so biłoj. Po tym dźěštaj wobaj w dospołnje zwrěšćenej kwasnej nocy po wšelakich pućach, policija rozprawja.
Zbožo měješe šofer wosoboweho awta w Sauerlandźe: Runje w tym wokomiku, jako jeho ze spěšnosću 61 km/h błysknychu, suny so žona z dźěćacym wozom do wobraza. Foto, kiž je policija mjeztym wozjewiła, pokazuje mać z dźěsćom we wozyčku. Čisłowa tafla awta a šofer w pozadku wobraza njejstej spóznać. W potrjechenej dróze je 50 km/h dowolene. Muž móže so žonje dźakować: Chłostanka by jeho 15 eurow płaćiła.
Dialog ze židami pěstować
Berlin (B/SN). „Přećelstwo z dźěćimi Israela słuša k žiwjenju wučomnikow Jězusa.“ Tale dźensniša sada bamža Franciskusa bě před 70 lětami za wjetšinu utopija. Ćeža lětstotki trajaceho křesćanskeho antijudaizma a nacionalsocialistiskeje propagandy je ćežke brěmjo, kotrež njeda so za někotre lěta wottřasć. Tele nazhonjenja dyrbjachu tež zběrać sobustawojo towarstwow za křesćansko-židowske zhromadne dźěło, zjednoćenych w Němskej koordinaciskej radźe. Zmužitosć, wutrajnosć a wobstajnosć, z kotrymiž so za křesćansko-židowske zhromadne dźěło zasadźeja, su wobdźiwajomne. To płaći wosebje za židow, kotřiž su so jenož něšto lět po wójnje wo zhromadne dźěło z křesćanami prócowali. To je dar křesćanam, kotryž měła Němska biskopska konferenca dźakownje přiwzać a skutkowanje towarstwow podpěrać.
Što sej ludźo přeja?
Rewoluciju wopominali
Praha (dpa/SN). Składnostnje 30. róčnicy somoćaneje rewolucije je prezident zwjazkoweho sejma Wolfgang Schäuble (CDU) w Praze namołwjał, Europu sylnić a wužadanja zhromadnje zmištrować. Mnohim zdawa samozrozumliwe być, zo smy w swobodźe a demokratiji w Europje bjez mjezow žiwi, rjekny němski politikar za swjedźenskim zarjadowanju w Narodnym muzeju. „Wučba lěta 1989 je: Ničo njetrjeba tak wostać, kaž je.“
Dalše namócnosće w Chinje
Hongkong (dpa/SN). Policija w Hongkongu je dźensa znowa ze sylzopłunom a retlemi přećiwo demonstrantam zakročiła. Radikalni aktiwisća su w měšćanskim dźěli Tsim Sha Tsui nowe barikady twarili a kamjenje a bencinowe bleše mjetali. K ćežkim rozestajenjam je tež na polytechniskej uniwersiće dóšło. Policija je teren wobstupiła. Mjeztym je sudnistwo w Hongkongu zakaz zakuklenja zběhnyło, dokelž wone wosobinske prawa njetrjebawši raznje rani.
Wjace wotpadkow nazběrali
