Pistorius: Woborny register wožiwić
Berlin (dpa/SN). Z naćiskom zakonja chce zakitowanske ministerstwo zakład za nowu wobornu słužbu w Němskej tworić. Zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) wočakuje dźensa přihłosowanje zwjazkoweho knježerstwa. Hłowny zaměr je, zo maja wšitcy mužojo, kotřiž su klětu 18 lět, w digitalnym naprašniku informacije nastupajo zwólniwosć a kmanosć k wojerskej słužbje podać. Młode žony móža to tohorunja dobrowólnje činić.
Ze zakonjom chcedźa woborny register wožiwić, kotryž su po skónčenju woborneje winowatosće lěta 2011 zawrěli. „By-li jutře wójna wudyriła, njebychmy ani wědźeli, koho dyrbimy do wójska zwołać, dokelž žane daty wjace nimamy“, Pistorius rjekny. Minister w tym zwisku kritizuje, zo su po lěće 2011 zakoń wo wobornej winowatosći ranili. Tutón zapisowanje muži wukazuje, byrnjež woborna winowatosć zběhnjena była.
Němska dyrbi wotpowědujo zaměram NATO swoje dotalne wojerske struktury změnić. W padźe wudyrjenja wójny, by zwjazkowa wobora 460 000 wojakow mobilizować dyrbjała. Tuchwilu ma wójsko mjenje hač 180 000 wojakow. Rezerwa je minjene lěta w dalokej měrje zeschnyła.
Donald Trump wólby dobył
Politikarjo ze wšeho swěta kandidatej republikanow gratulowali
Washington (dpa/SN). Donald Trump, kandidat republikanskeje strony za prezidenta USA, je so jako wólbny dobyćer prezentował. Wón dźakowaše so dźensa rano wobydlerjam kraja za česć, zo su jeho do zastojnstwa wolili, rjekny 78lětny na zarjadowanju ze swojimi přiwisnikami w Floridźe. Trump rěčeše wo „politiskim dobyću, kajkež njejsu zjednoćene staty w swojich stawiznach hišće nihdy dožiwili. Trump ma po dotalnym wuličenju 279 tak mjenowanych wólbnych muži, 270 by trěbnych było. Dźensa rano bě Trump we wažnym staće Pennsylvania dobył, wo kotryž běštaj Trump a Kamala Harris wosebje naležnje wojowałoj. Z tym běchu wólby rozsudźene. Na to bě Harris planowane zarjadowanje ze swojimi přiwisnikami wotprajiła.
Nowe wuměłstwo na starym pósće
Tesla płaći wyše mzdy
Grünheide (dpa/SN). Twarc elektroawtow Tesla z USA płaći swojim něhdźe 12 000 přistajenym w tworni w Grünheide pola Berlina wjace mzdy. Kaž předewzaće zdźěla, zwyša mzdy přistajenych wot 1. nowembra wo štyri procenty. Nimo toho 500 požčenych dźěławych kruće přistaja, Tesla wozjewi.
W časach, w kotrychž rěča němscy awtotwarcy wo zawrjenjach a pušćenju ludźi, je tole zwjeselaca powěsć, rjekny personalny direktor Erik Demmler. Tesla nima tarifowe zrěčenje, ale zwyši mzdy po „prawidłownym pruwowanju“. Dźěłarnistwa tole kritizuja.
To a tamne (06.11.24)
Spodźiwny žort w tankowni w Dettmannsdorfje pola Rostocka je zasadźenje policije zawinił. 50lětny bě póndźelu wječor zastupił, zo by piwo kupił. Žortujo wón rjekny, zo chcył wobchod wurubić. Přistajena njeměješe to za žortne a prošeše napiteho muža, zaso hić. Na to jej muž z namocu hrožeše. Jako so wón krótko po tym z přewodnikom nawróći, předawarka policiju zazwoni. Ta naměri 1,27 promilow alkohola a woběmaj zakaza, tankownju dale wužiwać.
Na wšěch 38 000 eurow je muž w sakskim Neustadće wopačnemu policistej přepodał. Wobšudnicy běchu so při telefonje jako policisća wudawali. Pječa woni wědźachu, zo měrja so paduši na dom muža a zo by lěpje było, zo jim pjenjezy a drohoćinki přepoda. Po tym zo bě jako policist woblečeny muž pjenjezy wotewzał, mužej jebanstwo napadny.
Hamas a Fatah so zetkałoj
Kairo (dpa/SN). Zastupnicy islamistiskeje Hamas su so z delegaciju dotal znjepřećeleneje palestinskeje skupiny Fatah prezidenta Mahmuda Abbasa w Kairu zetkali. Při tym dźěše wo wójnu a wo zarjadnistwo w Gazaskim pasmje po skónčenju wojowanjow. Rěčeli su tež wo wutworjenju zhromadneho knježerstwa w palestinskich kónčinach. Israel potwjerdźi, zo nochce žane palestinske organizacije w přichodnym zarjadnistwje Gazaskeho pasma akceptować.
3 000 woporow w Libanonje
Beirut (dpa/SN). W Libanonje je ličba smjertnych woporow po wudyrjenju wójnskich rozestajenjow mjez israelskim wójskom a proiranskej milicu Hisbollah mjezu 3 000 překročiła. Předwčerawšim, njedźelu, je 16 ludźi žiwjenje přisadźiło, 90 so zrani. Wjace hač 1,2 milionaj z cyłkownje šěsć milionow wobydlerjow su z wojowanjemi mjeztym z městow a wsow wućěrili. Wosebje na juhu kraja su tysacy domow z bombami zničili.
Sewjerokorejčenjo w Kursku
Pytaja znowa za rozrisanjom
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD), hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) a financny minister Christian Lindner (FDP) su so znowa w kanclerskim zarjedźe zetkali, zo bychu krizu amploweje koalicije rozrisali. Minjene dny je Scholz wjackróć na małe zetkanja přeprosył, zo by wo přichodźe koalicije rěčał. Srjedu wječor so wjetši koaliciski wuběrk w kanclerskim zarjedźe zeńdźe. Tohorunja so předsydźa strony wobdźěla. Koalicija předewšěm zwady wo hospodarskej politiki wjedźe. Wšelake zeńdźenja a wozjewjene dokumenty su konflikt dale přiwótřili.
Do rozsudneho posedźenja wuběrka za zwjazkowy etat 2025, 14. nowembra, dyrbja hišće njejasne pozicije rozrisać. Po wuprajenjach Habecka dyrbi so koalicija napinać, zo by krizu zmištrowała. Wón wuzběhny, zo je wokomiknje najšpatniši čas za zwrěšćenje knježerstwa, hladajo na hospodarske połoženje w Němskej, wotměwace so wólby prezidenta USA a połoženje w Ukrainje.
Wobrónjenych teroristow zajeli
Karlsruhe (dpa/SN). Zwjazkowe statne rěčnistwo je wosom pozdatnych prawicarskich teroristow w Sakskej a Pólskej zajeć dało. Runočasnje su něhdźe 20 objektow přeslědźili, zarjad w Karlsruhe zdźěla. Tež w Awstriskej je policija objekty přepytowała.
Zwjazkowe statne rěčnistwo wobskorženym wumjetuje, zo přisłušeja „Sakskim separatistam“. Skupina eksistuje wot nowembra 2020 a wobsteji z něhdźe 20 militantnych čłonow. Jich ideologija je wot rasistiskich, antisemitiskich a zdźěla apokalyptiskich předstawow postajena. Zjednoćenstwo z toho wuchadźa, zo so Němska jako stat a towaršnosć bórze sypnje. Potom chce skupina z pomocu brónjow wšelake kónčiny w Sakskej a dalšich zwjazkowych krajach zdobyć a tam „na nacionalsocializm wusměrjeny stat“ natwarić. Njelube skupiny ludźi chcedźa wusydlić. Za to su sej pječa hižo brónje wobstarali a wospjet z nimi zwučowali. Zajatych chcychu dźensa a jutře sudnikej předstajić. Na akciji bě so wjace hač 450 zastojnikow policije wobdźěliło.
Kónčny spurt do rozsuda
Kamala Harris a Donald Trump wo njerozsudźenych wolerjow wojowałoj
Washington (dpa/SN). W boju wo Běły dom staj Kamala Harris a Donald Trump wčera hišće wo hłosy w snano rozsudnych zwjazkowych statach USA wojowałoj. Demokratka Harris je so za štyri zarjadowanja do wažneho „swing stata“ Pennsylvania, republikan Donald Trump přidatnje hišće do North Caroliny a Michigana, hdźež njeje wuslědk wólbow tohorunja hišće wotwidźomny. Bě to poslednja šansa wobeju kandidatow, swojim wolerjam poselstwo posrědkować. Dźensa ludźo w USA doskónčnje rozsudźa, štó kraj přichodne štyri lěta nawjeduje. Tež za Němsku a Europu su wólby we wšelakim nastupanju směrodajne.
Čorno-běłe njedosaha
Njewěm, kak sće wy rozprawy wo wólbnym boju w USA začuwali. Mi bě wšo jenož „čorno-běłe“. Donald Trump – strašny djaboł a Kamala Harris – wumóžerka swěta. Čehodla poprawom?
Donalda Trumpa jako prezidenta tola hižo raz mějachmy. Wěmy, što mamy wot njeho wočakować. Zo hrozy wón němskemu a europskemu hospodarstwu z wysokej danju na importy, ničo nowe njeje. Na druhim boku jeho runje dźěłaćerjo w USA wola, dokelž so nadźijeja, zo wón hospodarstwo kraja dale sylni a tak tež jich žiwjenje polěpši. Što je na tym špatne?
Kamale Harris bych so rady prašał, hdźe je wona minjene štyri lěta była. Što je wona přinošowała, krawne konflikty na swěće skónčić, w Ukrainje abo w Gazaskim pasmje? Jeli wona z politiku swojeho předchadnika Joewa Bidena pokročuje, wostanje wšitko kaž dotal. Medije tak činja, jako njeby ničo wažnišeho było hač wólby w USA. Tam něchtóžkuli ani njewě, hdźe Němska leži. Marko Wjeńka
