Wüst za kanclera njekandiduje
Düsseldorf (dpa/SN). Hendrik Wüst (CDU), ministerski prezident Sewjerorynsko-Westfalskeje, njesteji jako kanclerski kandidat CDU/CSU k wólbam zwjazkoweho sejma 2025 k dispoziciji. Tole je Wüst po zetkanju předsydstwa krajneje CDU w Düsseldorfje nowinarjam zdźělił. Zdobom přilubi Wüst předsydźe CDU Friedrichej Merzej swoju podpěru.
49lětny Wüst, ministerski prezident na wobydlerjach najbohatšeho zwjazkoweho kraja a nawoda najwjetšeho krajneho zwjazka CDU, bě dołho móžny potencielny kanclerski kandidat CDU/CSU za klětuše wólby. Jasny faworit je 68lětny Merz. Jako předsyda CDU ma wón prawo, za zastojnstwo kandidować. Po wólbach krajneju sejmow w Sakskej a Durinskej 1. septembra bě předsyda CSU Markus Söder wospjet rjekł, zo móhł sej kanclersku kandidaturu předstajić.
Lěta 2021 bě so Söder z tehdyšim předsydu CDU Arminom Laschetom wo kanclersku kandidaturu wadźił. Při wólbach bě CDU z Laschetom podležała. Wot toho časa je Olaf Scholz (SPD) kancler.
Prěni zaryw přestorčeny
Chipowy koncern Intel twari nowu twornju w Magdeburgu pozdźišo
Santa Clara/Magdeburg (dpa/SN). Elektroniski koncern Intel twar swojeho noweho 30 miliardow eurow droheho zawoda za chipy w Magdeburgu přestorči. Kaž šef koncerna Pat Gelsinger připowědźi, chcedźa z tym znajmjeńša dwě lěće čakać a potom wotpowědujo połoženju na wikach rozsudźić. W Němskej nětko wo tym debatuja, kak móhli zaplanowane subwencije wjacorych miliardow eurow wužiwać.
Intel chcyše w Saksko-Anhaltskej dwaj zawodaj twarić. W tym zwisku měješe něhdźe 3 000 dźěłowych městnow nastać. Prěni zaryw bě hišće lětsa planowany. Zwjazkowe knježerstwo bě koncernej za to statne pomocy 9,9 miliardow eurow přilubiło. Na dowolnosć komisije EU hišće čakaja.
FUEN w duchu Kohla
Oktoberske swjedźenje dale wažne
Plauen (dpa/SN). Piwowe karany dujerskeje hudźby dla klepotaja. Za blidami sedźa ludźo w drastach po bayerskim wašnju, w šatach a kožanych cholowach: Oktoberske swjedźenje abo „Wiesn“ po přikładźe Bayerskeje maja tež w Sakskej dale a wjace přiwisnikow. „Naš swjedźeń je minjene tři lěta widźomnje rozrostł a ma hišće tójšto potenciala“, rjekny Thomas Münzer, marketingowy nawoda piwarnje Sternquell w Plauenje. Ze zarjadowanjom „Sternquell Wiesn“ je předewzaće jako jedne z prěnich w Sakskej do noweje sezony startowało. Při prěnim zarjadowanju tutoho razu před třomi lěta su wjacore tysac hosći zličili. Loni bě jich hižo wokoło 20 000. „Dokelž sej žadyn zastup nježadamy, móžemy ličbu wopytowarjow jenož trochować.“
Piwarnja přeco hišće najwjetši dźěl swojeho kóždolětneho wobrota we wobchodach nadźěła, marketingowy šef rjekny. „Oktoberski swjedźeń pak wužiwamy, zo bychmy swoje piwo jako dźěl vogtlandskeje domizny prezentowali a emocionalnje powyšili.“
Wulki Choćebuski hotel zawru
To a tamne (17.09.24)
Na powjazu Bosporus přeprěčił je ekstremny sportowc Jaan Roose z Estniskeje. 32lětny balansowaše 47 mjeńšin dołho 165 metrow wysoko nad mórskej wužinu pola Istanbula. Roose je prěni čłowjek, kiž je přirodny zadźěwk na tute wašnje přewinył. Na wobrazach bě widźeć, kak so sportowc při wětřiku z dołhej žerdźu w ruce bědźi. Hłowny sponsor zarjadowanja je napojowe předewzaće Redbull. Roose bě přewšo zbožowny, wšako je „do stawiznow zašoł“, wón rjekny.
Na wšěch 143 000 pašowanych cigaretow namakali so cłownicy na němsko-pólskej mjezy w awće. Zastojnicy kontrolowachu awto na pomjeznym přechodźe Küstrin-Kietz, zwjazkowa policija zdźěli. 40lětny šofer bě po puću do Berlina. W kófrowej rumnosći awta cigarety ležachu. Přećiwo šoferej su sudniske jednanje cłowneho přeńdźenja dla zahajili.
Torhace rěki škody načinili
Wulka woda po zliwkach we wjacorych krajach na juhu a wuchodźe
Berlin (dpa/SN). W Čěskej a Pólskej wobaraja so sćěham najwjetšeje wulkeje wody lětstotka. Tež w delnjej Awstriskej je połoženje po sylnych zliwkach kritiske. We wjacorych čłonskich krajach EU su ludźo w zapławjenych kónčinach žiwjenje přisadźili. W Awstriskej je wohnjowy wobornik zemrěł, w Pólskej dalši muž, šesćo w Rumunskej.
Tež na wuchodźe Němskeje staw wody dale přiběra, byrnjež połoženje hižo tak dramatiske njebyło. Dźensa wočakowachu při Łobju w Drježdźanach alarmowy schodźenk 3 (šěsć metrow). Město bě wčera wječor hižo alarmowy schodźenk 2 wukazało. Minjenu nóc bě Łobjo po informacijach centruma za wulku wodu 5,32 metrow docpěło. Normalny staw Łobja wučinja na Drježdźanskim peglu něhdźe dwaj metraj. Při wulkej wodźe lětstotka 2002 bě to 9,40 metrow.
Nabožiny swěta přesćěhane
Bonn (B/SN). Němscy biskopja starosća so wo sylnje přiběrace přesćěhanje a potłóčowanje přisłušnikow rozdźělnych nabožinow na swěće. Augsburgski biskop Bertram Meier: „Jako křesćenjo njemóžemy bědźe woporow přihladować, dokelž rani dostojnosć čłowjeka. Nabožnu swobodu mamy škitać. W prěnim rjedźe je to nadawk stata.“ Zastupjerjo nabožinow sami pak měli so do rozmołwy podać.
Hody w oktobrje postajił
Caracas (B/SN). Prezident Venezuele, mócnar Nicolás Maduro, wozjewi w telewiziji Con Maduro+: „Jako dźak swojemu bojowniskemu ludej postajam z dekretom hody na 1. oktober přesunyć.“ Venezuelska biskopska konferenca kritizuje „politisku instrumentalizaciju hód. Wašnje a termin swjedźenja je wěc cyrkwinskeje awtority. Tole njeměło so za propagandu a wěste politiske wotpohlady wužiwać.“
Na wolerjow słuchać
Podhladneho třělca zajeli
Washington (dpa/SN). Po pozdatnym atentaće na bywšeho prezidenta USA Donalda Trumpa su zamołwići za wěstotu po informacijach medijow podhladneho identifikowali. Pola zajateho jedna so wo 58lětneho ze zwjazkoweho stata USA North Carolina, kiž bě so naposledk do Hawaii přesydlił. Muž bě so wospjet za to wuprajił, Ukrainu w boju přećiwo Ruskej skutkownišo podpěrować. Muža běchu po wutřělach zajeli. Trump njebě w žanym času chutnje wohroženy.
Lěkarjo stawkowali
Berlin (dpa/SN). Z cyłoněmskim stawkom su lěkarki a lěkarjo na komunalnych klinikach Němskeje dźensa w tuchwilnych tarifowych jednanjach ćišć na dźěłodawarjow zwyšili. Nuzowe zastaranje bě najebać to zaručene. Marburgski zwjazk jako zastupnik přistajenych lěkarjow žada sej za 60 000 lěkarjow mjez druhim 8,5 procentow wjace pjenjez za jedne lěto a zasadnu reformu rjadowanja wo dźěle w změnach.
Wüst napomina Södera
Dalše pomjezne kontrole zahajene
Berlin (dpa/SN). Němska je hižo wobstejace pomjezne kontrole na wuchodźe a juhu kraja – kaž bě připowědźiła – na krajne mjezy na zapadźe rozšěriła. Wot połnocy kontroluja zastojnicy na mjezach Belgiskeje, Luxemburga a Nižozemskeje. Přidatne kontrole maja najprjedy raz šěsć měsacow trać. Po tutym puću chcedźa ličbu ilegalnych zapućowanjow do kraja znižić. Kontrole su lubowólne. Zastojnicy kóžde awto njezadźerža.
Pomjezne kontrole njejsu w Schengenskim rumje poprawom předwidźane. Dotal kontroluje zwjazkowa policija na mjezach Pólskeje, Čěskeje, Awstriskeje a Šwicarskeje a naposledk tež olympiskich hrow dla při mjezy Francoskeje.
Nutřkowna ministerka Nancy Faeser (SPD) je kontrole wčera wječor zakitowała: „Tuta naprawa je z mojeho wida nuznje trěbna, zo bychmy njeregularnu migraciju dale znižili.“ Při kontrolowanju při mjezy Nižozemskeje su třoch pašowarjow drogow lepili. Mužojo chowachu hašiš w kófrowym rumje. Woni spytachu ćeknyć, policija pak jich dosahny.
