To a tamne (15.04.24)

póndźela, 15. apryla 2024 spisane wot:

Wopita šoferka bjez jězbneje dowolnosće je so při wobchadnym njezbožu w vogtlandskim wokrjesu ćežko zraniła. 41lětna bě w Reichenbachu z 1,7 promilemi alkohola w kreji po puću. W křiwicy zhubi wona kontrolu a prasny do laterny a wobchadnych taflow. Skónčnje wosta wona mjez štomami tčacy. Zastojnicy zwěsćichu, zo šoferka hižo dlěši časa žanu jězbnu dowolnosć wjace nima.

Z wosebje wjele błyskačemi chce policija šoferow tutón tydźeń na problem smalenja skedźbnić. Tak mjenowany Speedweek přewjedu tež w druhich europskich krajach. W Němskeje wobdźěli pak so jenož pjeć zwjazkowych krajow na marathonje błyskačow. Sakska je wotprajiła a Braniborska chce so jenož na wjeršku akcije, přichodny pjatk, wobdźělić. Kritikarjo pokazuja na nadměrnje wulku prócu a na poměrnje snadny wužitk akcije.

Wissing hrozy z naprawami

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo reformu zakonja za škit klimy je zwjazkowy minister za wobchad Volker Wissing (FDP) před drastiskimi naprawami na njedobro šoferow awtow warnował, štož móhło hač ke kónctydźenskim zakazam jězdźenja sahać. Tole wuchadźa z lista Wissinga frakciskim šefam amploweje koalicije SPD, Zelenych a FDP. W lisće rěka, zo je ministerstwo po aktualnych zakonjach k naprawam nuzowane, njedyrbjał-li nowy zakoń hač do 15. julija płaćiwy być.

Voigt a Höcke sej nadawałoj

Erfurt (dpa/SN). W telewizijnym rozestajenju staj sej šef durinskeje CDU Mario Voigt a prawicarski politikar AfD Björn Höcke raznje rozestajałoj. Načolnaj kandidataj za wólby krajneho sejma w septembru sej mjez sobu wumjetowaštaj, zo Němskej a hospodarstwje Němskeje zeškodźitaj. Wobaj nadawaštaj sej tež wosobinsce. Voigt mjenowaše Höckeho „jěd za Durinsku“. Tón Voigtej wumjetowaše, zo je populistiski a zo argumenty AfD scyła njerozumi.

Přiměr za zastajencow trěbny

Aktiwistki pólskeje iniciatiwy za liberalniše prawo wotehnaća su dźensa w pólskim sejmje we Waršawje demonstrowali. Runočasnje zapósłancy wo reformje zakonja wuradźowachu, kotryž je w tuchwilnej formje najrazniši po wšej Europje. Ministerski prezident Donald Tusk bě we wólbnym boju přilubił, zakoń na dobro žonow změnić. Foto: dpa/Attila Husejnow

Nakupowanska kartka schwalena

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa zawjedźenje nakupowanskeje kartki za ćěkancow a požadarjow azyla schwalił. Parlament je w tym zwisku wo cyłoněmskim prawniskim zakładźe předewzaća rozsudźił. Požadarjo azyla maja přichodnje dźěl statnych popłatkow k žiwjenju jako dobroměće dóstać a nic wjace jako pjenjezy do ruki.

Pozadk je dojednanje mjez zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow. Z kartku chcedźa tomu zadźěwać, zo migranća pjenjezy z Němskeje pašowarjam ludźi abo swójbnym přepokazaja. Wuwzaća su pak dale móžne.

Dalša tema dźensnišeho wuradźowanja bě zakoń wo samopostajowanju. Z nim móža ludźo přichodnje swój splah a předmjeno na stawnistwje změnić dać. Dotal trjebaja za to lěkarski atest.

Ruska nowy partner Nigera

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:
Niamey (dpa/SN). Ruska sćele zapadno afriskemu Nigerej powětrowy wotwobaranski system a sto wojerskich wukubłarjow. Wojerscy fachowcy ruskeho zakitowanskeho ministerstwa maja system natwarić a nigerskich wojakow we wobchadźenju z nim wukmanić, nigerske medije rozprawjeja. Šef nigerskeje wojerskeje administracije Abdourahamene Tiani a ruski prezident Wladimir Putin běštaj so telefonisce na wojersku kooperaciju dojednałoj. Niger bě hač do wojerskeho puča w juliju minjeneho lěta posledni demokratiski zwjazkar europskich krajow a USA w strategisce wažnej sahelskej kónčinje zapadneje Afriki. W měrcu bě wojerska junta zhromadne dźěło z USA skónčiła a so Ruskej přiwobroćiła. Zwjazkowa wobora wudźeržuje na lětanišću stolicy Niameyja wojerske zepěranišćo, kotrehož přichod je njewěty. Předwčerawšim, srjedu, je tam prěnje ruske transportne lětadło přizemiło.

Berlin (dpa/SN). Jenož hišće kóždy dźesaty w Němskej wočakuje dobyće Ukrainy w zakitowanskim boju přećiwo Ruskej. Tole pokazuja dźensa wozjewjene wuslědki Politbarometra sćelaka ZDF. 82 procentow je skeptiskich, zo móže Ukraina wójnu z pomocu zapadnych brónjow dobyć. Wosom procentow nima žane měnjenje k tomu. Přiběrał je strach ludźi, zo dóńdźe w Europje k wojerskemu konfliktej, do kotrehož je Němska splećena. W nowembru boješe so toho 39 procentow, mjeztym je jich 53 procentow. 70 procentow ludźi chcyło zwjazkowu woboru z dalšimi srědkami lěpje wuhotować.

Mnichow (dpa/SN). Němska eksportna industrija dyrbi so po posudku instituta Prognos dołhodobnje na zesłabjenu globalizaciju nastajić. Wožiwjenje mjezynarodneho globalneho zhromadneho dźěła njeje prawdźepodobne, fachowcy za wonkowne hospodarstwo poradźowanskeho předewzaća pisaja. Realistiske po jich měnjenju skerje je, zo so hospodarska globalizacija dale wróćo wuwije. Rizika a potencielne škody za předewzaća a cyłe ludoweho hospodarstwa w Europje su hoberske, wosebje za Němsku, w posudku instituta rěka.

Aktualnje po wobličenjach instituta třećinu wšěch nadźěłanych tworow Němskeje eksportuja. Při tym wostanje Europa dale najwažniši wikowanski partner Němskeje. Wotwisnosć wot Chiny pak dale přiběra, na přikład na polu kompjuteroweje techniki. Wulku hospodarsku škodu zawostajił je tež přetorhnjeny eksport němskich tworow do Ruskeje po nadpadźe na Ukrainu 2022.

Bywši pólski prezident Aleksander Kwaśniewski nowe knježerstwo warnuje

Waršawa. Wuslědk komunalnych wólbow minjenu njedźelu w Pólskej zjawnosć kraja dale zaběra. Hłowne prašenje při tym je, štó je wothłosowanje dobył a štó přěhrał. Po ličbach wólbneje komisije je něhdy knježaca narodno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) ze swojim předsydu Jarosławom Kaczyńskim na čole wjace hłosow w 16 ko­munalnych parlamentach zdobyła hač nowe knježerstwo Donalda Tuska. PiS móže na 34,27 procentow pokazać, Tusk ze swojej Wobydlerskej koaliciju (KO) na 30,59 procentow.

Piwo w hosćencach Sakskeje dróše

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Lubowarjo piwa w Sakskej dyrbja so k zahajenju lětušeje sezony piwowych zahrodow na wyše płaćizny nastajić. „Piwo je so podróšiło, dokelž su płaćizny za hektoliter piwa za hotelownikow a hosćencarjow dale rozrostli“, zdźěla jednaćel sakskeho zwjazka hotelownikow a hosćencarjow Axel Klein powěsćerni dpa. To je mjez druhim sćěh přiběracych kóštow produkcije. Nimo toho płaći wot januara zaso nadhódnotowy dawk 19 procentow. Tež wyše personalne kóšty so wuskutkuja. Woteběracy konsum płaćizny tohorunja ćěri.

To a tamne (12.04.24)

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:

Najstarše zwěrjo Berlinskeje coologiskeje zahrody ma narodniny. Gorilowa dama Fatou swjeći jutře swoje 67ćiny. Hižo dźensa chcychu ju z „wulkej zelenej“ překwapjenku zwjeselić, nawodnistwo zwěrjenca zdźěla. Hladajo na starobu woby­dlerjo na to dźiwaja, zo njedóstanje Fatou přewjele słódkich płodow. Prawdźepo­dobnje je Fatou najstarši gorila na swěće. Hoberske zwěrjata docpěwaja w přirodźe starobu 35 lět, w zwěrjencach 50 lět.

18 kilogramow złota namakali su policisća při kontroli awta na awtodróze w Bayerskej. Sobujěduceju nachwilnje zajachu, wumjetujo jimaj „płokanje pjenjez“. Złoto bě do dulow late, njeměješe pak hamtsku ličbu podźěla złota zadypanu. Po aktualnych kursach złota na wikach bě złoto znajmjeńša 400 000 eurow wunjesło. Ciwilnym zastojnikam bě awto napadnyło, na čož je přeslědźichu.

nowostki LND