Wjele ludźi sej kwětkarnju Ilony Schmidt w Małym Wjelkowje waži, wšako wobsedźerka wobchoda za kwětki a dary ze swojimi aktualnymi poskitkami přeco wuwiće přirody w běhu lěta wobkedźbuje. Tuchwilu wona nazymu z luboznje zdźěłanymi kreacijemi wita. Tež z tymaj nazymskimaj wěncomaj na złoty počas pokazuje. Foto: SN/Bojan Benić

Nětko knježerstwo na rjedźe

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Narodne mjeńšiny do zakładneho zakonja – jutře jednanja w Berlinje

Budyšin/Berlin/Kiel (SN/mb). Stefan Seidler, zapósłanc Južnoschleswigskeho wolerskeho zwjazka (SSW), běše přesłapjeny, jako so zašły štwórtk w zwjazkowym sejmje słowa jimaše: So wě, zo ma „wulku sympatiju“ za žadanje zwjazkoweje rady, w zakładnym zakonju nimo zakaza diskriminacije splaha dla tež „seksualnu identitu“ naspomnić. Ale Zeleni su w swojim naćisku zakonja za wotpowědnu změnu zakładneho zakonja „prosće zabyli“, kaž Seidler jim wumjetowaše, zo bě gremij zwjazkowych krajow samsny dźeń dalšu iniciatiwu wobzamknył: tón pasus w zakładnym zakonju wo „identitu awtochtonych mjeńšinow a ludowych skupin“ rozšěrić.

Wobzamknjenje běše drje apel na zwjazkowe knježerstwo, ale na kóncu ma parlament rozsudźić. Tohodla zeńdu so jutře zastupjerjo mjeńšinoweje rady z partnerami w nutřkownym ministerstwje a zapósłancami zwjazkoweho sejma na dźěłowe rozmołwy, zo bychu rozjimali, kak móhli žadanje zwjazkoweje rady zwoprawdźić.

Zhorjelc (AK/SN). Intensiwnje prócuja so zamołwići Zhorjelskeho krajnoradneho zarjada wo wutwar moderneje techniki za spěšny internet po cyłym wokrjesu. Hač do kónca lěta 2028 chcedźa wjace hač 22 600 dalšich domjacnosćow na spěšnu syć ze škleńčanymi nićemi přizamknyć. Z tym budu potom we wokrjesu dohromady něhdźe 37 000 domjacnosćow nowu internetnu technologiju wužiwać. Z pomocu srědkow spěchowanskeho programa „Swětłošěre blaki“ chcedźa zamołwići spěšnu internetnu syć předewšěm w dotal zanjechanych kónčinach na sewjeru a juhu Zhorjelskeho wokrjesa wutwarić.

Zajim za rěč pomha při dźěle w SN

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Bjesada ze šulskimi towarškami a towaršemi je Lydiju Suchec pohnuła, w nazymskich prózdninach tydźeń w redakciji Serbskich Nowin dźěłać. „Woni su zdźěla hižo husćišo tu byli a powědali, zo maš stajnje dosć nadawkow, ženje wostudu a zdobom nawuknješ zamołwitosć za swoje dźěło přewzać“, wona rozjasnja.

Radworski serbski eksperiMINT campus wabi tuchwilu na prózdninske poskitki. Wot póndźele do srjedy posrědkuje wobdźělnikam dźěłarnički Jan Brězan-Hejduška zakłady hudźby. Wone eksperimentuja z hudźbu a twarja sej swójski instrument. Dźensa je Matej Dźisławk w dalšej dźěłarničce potajnstwa fotografije wuswětlił. Foto: SN/Bojan Benić

Serbske mysle za wjes na zapadźe

wutora, 14. oktobera 2025 spisane wot:

Njebjelčicy/Hilgershausen (SN/mb). W Hilgershausenje w sewjerohessenskim wokrjesu Werra-Meißner je drje mjenje hač 200 ludźi žiwych, najebać to pak dótka so horstki wjesnjanow jedyn z najwjetšich projektow energijoweje infrastruktury: SuedLink, kiž ma milinu z wětrnikow z kraja mjez morjomaj hač do juha Němskeje transportować. Zo je wotrězk w Hessenskej „jedyn z najnaročnišich“, su zamołwići na zahajenju twarnišća w Bad Soodenje-Allendorfje njedawno přiznali, wšako trasa wšelake přirodoškitne­ areale přeprěča. Hilgershausen bu lěta 1971 do Bad Soodena-Allendorfa zagmejnowany. Sobotu nawječor we 18 hodź. wočakuja w domje wjesneje zhromadnosće něhdyšeho wjesnjanostu Njebjelčic Tomaša Čornaka, kiž ma so jako předsyda załožby Wnučkokmanosć (SN su rozprawjeli) a čłon Serbskeho sejma w diskusiji wužadanjam a rozrisanjam za wjesne žiwjenje wěnować.

Bórze budźe mjenje wjelkow

wutora, 14. oktobera 2025 spisane wot:
Brüssel/Drježdźany (SN). Zwjazkowe knježerstwo je komisiji Europskeje unije wčera dobre wuwiće wjelčeje populacije w Němskej zdźěliło. Při tym je so ministerstwo na směrnicy europskeho fawna-flora-habitata poćahowało. Wobswětowy minister Carsten Schneider (SPD) rozjasnjuje, zo je wjelk zaso kruty wobstatk přirody. Z tym móhli tež jednotliwe zwjazkowe kraje po swojej situaciji problem z wjelkami rozrisać a zwěrjata zatřěleć, kotrež wužitny skót torhaja. Zwjazkowe ministerstwo za wobswět a ratarstwo nadźěła tuchwilu prawniski zakład za tajke postupowanje. Zdobom maja so zwěrjata do hońtwjerskeho prawa přiwzać. Sakski statny sekretar za wobswět Ulrich Menke potwjerdźa, zo je trjeba, prawniski ramik za wottřělenje w jednotliwych zwjazkowych krajach spěšnje předźěłać. „W Sakskej, hdźež je tójšto wjelčich črjódow, matej předźěłany management aktualneho stawa wjelčeje populacije a škit stadłow wužitneho skotu rozsudnu hódnotu“, rjekny Menke. Po informacijach zwjazkoweho zarjada za přirodoškit bě w lětomaj 2023/2024 po cyłej němskej 200 wjelčich črjódow.

Podłu Sprjewje pućujo tež Serbow zeznał

wutora, 14. oktobera 2025 spisane wot:

Budyšin (SN/MiP). Zo su łužiske kolesowanske šćežki tež mjez mjezynarodnymi pućowacymi kolesowarjemi lěto a woblubowaniše, na to je Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO) w nowinskej zdźělence minjeny pjatk skedźbniła. W nadawku awstriskeho rozhłosoweho sćelaka Ö1 je žurnalist Stefan Spath lětsa w meji na kolesowanskej šćežce podłu Sprjewje po puću był a wo tym reportažu za radijowy program „AMBIENTE – von der Kunst des Reisens“ zestajił. Swoju turu do Berlina bě wón w Budyšinje zahajił – w měsće „z najbóle křiwej wěžu sewjernje Alpow, na kotruž móžeš so jako wopytowar podać“, wón w přinošku přispomni. „W měsće z njeličomnymi zajimawostkami“ doporuča wón pućowacym tež „impozantnu tachantsku cyrkej swj. Pětra – simultanu cyrkej z protestantiskim a katolskim dźělom.“ Ze serbskim postrowom Moniki Lukašoweje, mějićelki hosćenca Wjelbik, z kotrejž běše so Stefan Spath mjez druhim w Budyšinje rozmołwjał, so jeho reportaža započnje. Nimo swojeho hosćenca a serbskeje kuchnje předstaja jemu wona tež Serbow, narodnu mjeńšinu w Němskej.

Studij w Delnjej Łužicy powabny

wutora, 14. oktobera 2025 spisane wot:
Choćebuz/Zły Komorow (SN). Tež na Braniborskej techniskej uniwersiće (BTU) Choćebuz-Zły Komorow su zymski semester z čitanjemi a seminarami započeli. Něhdźe 2 000 młodych ludźi tele dny tule swój nowy studij zahaji. Wšo dohromady ma uniwersita tuchwilu 7 000 studentow, mjez nim pochadźa 45 procentow z wukraja. To je samo wjac hač na Europskej uniwersiće Viadrina w Frankfurće nad Wódru, hdźež je 41 procentow studowacych z wukraja. Po aktualnej rozprawje sćelaka RBB je BTU „jedna z najbóle mjezynarodnych uniwersitow po cyłej Němskej“. To njezaleži jenož na intensiwnym zhromadnym dźěle BTU z kubłanišćemi we wukraju, ale na wusměrjenju na studijne předmjety, za kotrež ekscelentny niwow poskićuja. Wjace hač 70 bachelorowych a masterowych programow je na BTU, mjez nimi woblubowany klasikar architektura. Wot semestra 2026/27 so studij serbskeho wučerstwa přidruži. Nimo toho chce BTU w kooperaciji z Němskej železnicu (DB) 2027 ze studijnym předmjetom „infrastruktura kolijow“ nowe ćežišćo studija twarskeho inženjerstwa wutworić.

Što móže mjeno wuskutkować

pjatk, 10. oktobera 2025 spisane wot:
Marian Wjeńka

Hdyž rěkaš Beno, Pětr abo Michał, so ći drje wjele njewšědneho stać njemóže. Kóždy na prěni pohlad z ryzy pisomneje formy wučita, štó sy a će wotpowědnje narěči. Tež listy najwšelakorišeho razu wot zarjadow abo druhdźe dóstawaš prawje adresowane a sy-li na přikład pola lěkarja, tež hnydom wědźa, kotremu splahej maja će přirjadować. To wšo je zwjetša samozrozumliwe. Nic pak, hdyž staj so staršej za mjeno rozsudźiłoj, kotrež w našich kónčinach prajimy raz cyle tak jara rozšěrjene njeje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND