Zaměr je zhromadnosć
Katharina Jurkowa je so rozsudźiła kandidować za nowu předsydku Serbskeho šulskeho towarstwa. Milenka Rječcyna je so z rěčnicu za region župy „Michał Hórnik“ rozmołwjała.
Kak je k tomu dóšło, zo za tele zastojnstwo nastupiće?
K. Jurkowa: Jako maćeri třoch dźěći słušeja kubłanske temy k mojemu žiwjenju. To je mje pohnuło za předsydku SŠT kandidować. Smy wosom młódšich ludźi, kotřiž su so rozsudźili tworić předsydstwo SŠT. Jenički mjez nimi tam hižo aktiwnje sobu skutkuje. Dalši sedmjo su takrjec nowačcy. W rozmołwje smy rozmyslowali, štó móhł předsydstwo přewzać. Po wjacorych rozmołwach sym so rozsudźiła za naslědnistwo Ludmile Budarjoweje kandidować.
Maće zwisk z Ludmilu Budarjowej, kotraž je třiceći lět tónle čestnohamtski nadawk wukonjała?
Wobmjezowanju zadźěwać
Wurjadne wobstejnosće žadaja sej wurjadne postupowanje. To su sej zawěsće w Budyskim wokrjesnym zwjazku Zwjazka 90/Zelenych myslili, nominujo loni 8. oktobra swojeho direktneho kandidata za wólby zwjazkoweho sejma we wólbnym wokrjesu 156.
Porno tomu maja so druhe strony ćežko. Prěnjotne terminy w nowembrje dyrbjachu korony dla do noweho lěta přesunyć, w nadźiji, zo jim pandemija planowanje njeskazy. Budyski wokrjesny zwjazk CDU pak je swój termin druhi raz přestorčił, runje tak Lěwica. Wobě stronje stej ze zwučenym wobdźělnistwom zarjadowanjow před štyrjomi lětami planowałoj, nětko hygienowy koncept zdźěłałoj a wšitko tak spřihotowałoj, zo by wěstotny wotstawk mjez přitomnymi zaručeny był. Přez nóc je aktualne wuwiće to wšitko do prašenja stajiło. Wupada tak, zo njeje kraj na wólby w času korony přihotowany.
Měrko Šołta sydomdźesatnik
Towarstwo ma přičinu swjećić
Dźensa před 30 lětami bu Serbske šulske towarstwo załožene. Wulka syła wučerkow a wučerjow, kubłarkow a kubłarjow kaž tež dalšich zajimcow bě so 1991 skupinje iniciatorow přidružiła. Milenka Rječcyna je so z předsydku SŠT Ludmilu Budarjowej rozmołwjała.
Na čo mysliće, ručež słyšiće zapřijeće Serbske šulske towarstwo?
L. Budarjowa: To je agilne nadregionalne fachowe towarstwo z wulkim spektrumom skutkowanja w Delnjej kaž tež w Hornjej Łužicy.
Kotre naroki su towarstwu tehdy při załoženju, jako bě murja mjez němskimaj statomaj powalena a demokratiske myslenje móžne, nošne byli, to rěka za serbske žiwjenje bytostne?
QuizSerb-akcija wuspěšna
Loni wot 16. do 25. decembra přewjedźe towarstwo Serbska murja akciju prašenjow, zo by sej na te wašnje nowe prašenja za swoju aplikaciju QuizSerb zdobyło. Pětr Dźisławk je so z městopředsydku towarstwa a zamołwitej za akciju Kiru Hrjehorjec rozmołwjał.
Što běchu wuměnjenja akcije?
K. Hrjehorjec: Smy časowy wobłuk dźewjeć dnjow podali. W nich měješe kóždy, kiž chcyše so na akciji wobdźělić, znajmjeńša pjeć prašenjow ze serbskim kontekstom přez wotpowědny tool aplikacije QuizSerb zapósłać. Mjez wšěmi wobdźělnikami smy sej zapósłarja najzajimawšich prašenjow wupytali. Wón je akciju a zdobom wosebity hodowny pakćik dobył.
Sće z wobdźělenjom spokojom?
K. Hrjehorjec: Jara, cyłkownje smy 109 nowych prašenjow dóstali. Zdźěla su ludźo tež wjace hač pjeć zapodali. Za dobyćerja akcije bu Werner Měškank z Choćebuza wuzwoleny. Wón je na přikład 35 zajimawych prašenjow zapodał. Ale tež druzy su nam dźesać a wjace tajkich připósłali, tak zo smy tež někotre dalše małe myta z wosobinskim dźakom rozdźělili.
Kak nětko z nowymi prašenjemi dale dźe?
Płody ze serbskeje zahrody
„Srědki Załožby za serbski lud njedosahaja hižo za zdźerženje serbskich institucijow“. To smy w minjenych lětdźesatkach stajnje znowa čitali a słyšeli. Serbska załožba je w lěće swojeho załoženja 1991 dóstała lětnje 20,4 miliony eurow. Z prěnim financnym zrěčenjom 1998 pak bě jich jenož hišće 16,4 miliony eurow – hač do 2013 dyrbjachu tohodla cyłkownje na 70 dźěłowych městnow šmórnyć. Hakle 2016 su pjenjezydawarjo přiražku z třećim financnym zrěčenjom na 18,6 milionow eurow tróšku zwyšili. Zachowanje strukturow bě z tym zaručene, přidatne naprawy pak hodźachu so jenož na polu digitalizacije spěchować, za čož stejachu wot 2015 přidatne srědki k dispoziciji. Zo změje załožba wot 2021 wjace srědkow hač hdy do toho, njeje jenož znamjo dowěry pjenjezydawarjow, ale předewšěm wužadanje, pjenjezy zmysłapołnje wužiwać. Wšako zběhaja mnozy ruku, hdyž dźe wo rozdźělenje pjenjez.
Dlěje hač 30 lět zhromadnje
Wojerowske wuměłstwowe towarstwo wuznawa so k serbskim korjenjam města a čuje so z nimi wusko zwjazane. To měni předsyda cyłka Martin Schmidt. „Knihi su tuchwilu jeničke, na čož móžeš so spušćeć“, praji wón wo koronalěće 2020. Wo tym, wo skutkowanju towarstwa a wo klětušich planach chcyše Andreas Kirschke wjace zhonić.
Kak je lěto 2020 za towarstwo běžało?
M. Schmidt: Měsacy měrc, apryl a nowember běchu ćežke. Mamy dźě kruty program z něhdźe 60 zarjadowanjemi. Třećina pak je wupadnyła. Wobdźělili smy so lětsa na wědomostnej konferency dalnouniwersity w Münsteru 19. septembra. Tema, posrědkowanje literatury a wuměłstwa, je nas wulce wobohaćiła.
Wjeršk bě 12. junija matineja „Moja dróha“ na česć Brigitty Reimann?
M. Schmidt: To bě hnujaca prapremjera. Dźěše wo jeje teksty z 1960tych lět. Wona wopisuje w nich luboznje a wobraznje Hasu Liselotty Herrmann we Wojerecach, hdźež bě chwilu bydliła. Zarjadowanje su hudźbnicy z twórbami Malty Hübnera a serbskeho komponista Jana Cyža wobrubili. Jan Cyž bě jeničce za to někotre melodije spisał.
Kak wusko čujeće so ze Serbami zwjazani?
W lubosći njepopušćić
Sta so před tójšto časom, zo pytaše młody muž ze swojej samodruhej młodej žonu přebytk za nóc a njeposrědni porod dźěsća, ale nichtó jeju njepřiwza. Skónčnje pak namakaštaj chudušku hródź. Tam, zboka, móžeše Marija dźěćko porodźić. Na swět přińdźe dźěćo, kotrež na to pastyrjo a Mudri z rańšeho kraja wopytaja. A wone da mnohim, kotřiž je widźa, začuwać: Swět a kóžde jednotliwe dźěćo w nim je lubowane. W lubosći je wša běda nimo a wša nuza je přewinjena. W Božej lubosći je wumóženje.
W spominanju na tule stawiznu njeswjeća jenož křesćenjo hody jako „swjedźeń lubosće“. Runje lubosć pak trjeba tele dny chowanku, a zawěsće so wona tele dny tež cyle hinak pokazuje hač hewak, hač smy to zwučeni. Mnozy so lětsa dawnych lubych wopytow wzdadźa a tež wulkich darow, tón abo tamny samo kemšow. Z wobhladniwosće. Z lubosće. Dalši wopytaja za nich wažneho čłowjeka. Wšako njeměł nichtó sam być. Tež respekta a lubosće dla.
„Jenož njerěčeć, ale jednać“
Motorsportowy kolumnist Serbskich Nowin Toni Ryćer angažuje so w hodownym času jako čestnohamtski sobudźěłaćer Budyskeje chorownje. SN su so z nim rozmołwjeli.
Knježe Ryćerjo, što bě nastork za Waš angažement?
T. Ryćer: Słyšimy wšědnje wo połoženju w hornjołužiskich chorownjach, wosebje pobrachowaceho personala dla. Myslach sej, zo je nětko wažne jednać a nic jenož wo problemach rěčeć. Chcu pomhać, ćežki čas pandemije přetrać.
Čehodla sće so runje za Budysku chorownju rozsudźił?
T. Ryćer: Prašach so najprjedy we Wojerecach, hač maja někajku potrjebu pomocy. Běch trochu překwapjeny, jako tam mój poskitk wotpokazachu. Ze samsnym prašenjom wobroćich so na Budysku chorownju. Tam su hnydom reagowali a prajili, zo su pomocnicy tu jara trěbni, a to nic jenož w strowotnistwje wukubłani.
Što tam nětko konkretnje činiće?
T. Ryćer: Tuchwilu sym w kuchni zasadźeny. Wopłokuju sudobjo, přihotuju jědźe a zestajam indiwidualne jědźe za pacientow a personal. Činju takrjec wšitko, štož móžeš jako njewukubłany pomocnik zmištrować.
Kajki je Waš dźěłowy dźeń w chorowni?
„Tež w ćežkim času dale dźěłamy“
Spěchowanske towarstwo Zetkanišćo Dom Zejlerja a Smolerja Łaz bě po towaršnostnym přewróće prěnje, kotrež je so w Łazu ze kulturu a stawiznami regiona zaběrało. Wo bilancy dźěławosće kulturneho cyłka w lěće 2020 je so Andreas Kirschke z předsydu Reinhardtom Schneiderom, kiž přewza zastojnstwo lěta 2002 wot Wernera Thomasa z Běłeho Chołmca, rozmołwjał.
Knježe Schneidero, hladaće-li na lěto 2020, na čo jako prěnje mysliće?
R. Schneider: Na dobry a nadźijepołny spočatk, ale tež na ćežki běh lěta a runje tak na komplikowany kónc.
Kotre sćěhi měješe korona?
R. Schneider: Někotre derje přihotowane wosebite wustajeńcy a zarjadowanja dyrbjachmy wotprajić. W našej trajnej wustajeńcy njejsmy dołhi čas žanych wopytowarjow witać móhli, štož wšak je tež na małych rumnosćach zaležało. W nich je ćežko wěstotne wotstawki dodźeržeć. Korony dla njeběchu tež žane wodźenja móžne.
Kotre wobsahi běchu lětsa wažne?
