Serbska etnologowka dr. Cordula Ratajczakowa a jeje pólska kolegina dr. Nicole Dołowy-Rybińska slědźitej tuchwilu we wobłuku projekta „SMiLE“ Washingtonskeho instituta Smithonian center for folklife & cultural heritage wo aktualnym stawje serbskeju rěčow. Zaměr je wudać wobšěrnu fachowu studiju. Nětko je ameriski online-žurnal „Folklife“ artikl publikował, w kotrymž wědomostnicy wo swojim přepytowanju rozprawjatej.
Zazběh teksta twori krótke předstajenje Serbow a jich domizny. Mjez druhim tam čitamy, zo nałožuja „dwě rozdźělnej słowjanskej rěči – wobě stej wohroženej“. Nimo toho podawatej dr. Dołowy-Rybińska a dr. Ratajczakowa dohlad do kulturneho žiwjenja mjeńšiny. Tak wopisujetej na přikład nałožkaj „w ćěmnych a zymnych zymskich dnjach“ ptači kwas a zapust. Tež jolkaswjedźeń w Nuknicy wonej naspomnjatej jako „wjesny festiwal wosrjedź zasněženeho januara w bróžni“.