Wjele kralow a kralownow hižo jasnych
Róžownik – meja – je měsac kralownow a kralow. To tež lětsa zaso w cyłej Łužicy widźiš. Tradiciju su w někotrych wsach lětsa samo wožiwili. Tak steješe lětsa prěni raz po nimale 20 lětach meja tež zaso w Bukecach. A tež w Zejicach su wjesnjenjo 1. meje tutón symboliski štom stajili. Nimo na wsach pěstuja tule tradiciju dźěći w šulach a pěstowarnjach. To zwuraznja, zo su wobydlerjo kónčiny hordźi na swoje nałožki. K tomu wězo słuša, zo so holcy narodnu drastu zwoblěkaja.
Dźěrate dróhi a wulka nadźija do přichoda
W Rumunskej po puću sej kraj wotkrywaš, kotryž doprědka ćěri
Po njebju ćahaja ćežke šěre mróčele. Lětadło so přez nje předrěwa a přizemi na mokrej asfaltowanej čarje. Dešć pada. Je jěre a mokre. Lětanišćo je nowe, tak nowe, zo njeje ani hišće dotwarjene. „Aeroportul International Sibiu“ steji na twarjenju, kotrež je přewažnje ze železa a škleńcy twarjene. W twarjenju hišće žadyn wobchod njedźěła. Tute lětanišćo symbolizuje kraj, kotryž chce daloko doprědka, ale sebi samomu poprawom přeco hišće w puću steji: Rumunska.
Měrne zwuki za barokneho jandźela
Wosada a wjesny klub Čorny Chołmc chcetej lěpše techniske rozrisanje za wobchadźenje z baroknej postawu w cyrkwi
Barokny křćenski jandźel z lěta 1703 w Ewangelskej Marijinej cyrkwi Čorny Chołmc ma so ke kermuši spočatk nowembra nimale bjez mylaceje hary posłužować móc. Na lěpše techniske rozrisanje je zhromadny projekt wosady a wjesneho kluby, za kotryž chcedźa 10 000 eurow nałožić, wusměrjeny. Předsyda dohladowanskeje rady předewzaća Lausitzwerk tzwr Frank Hirche je předsydźe wjesneho kluba Čorny Chołmc z.t. Mirkej Pinkej sponsoringowe zrěčenje přepodał.
Jubilej Marje Simonoweje aktualnu přehladku wo „Sotrach we ...
Sakski krajny zwjazk Němskeho čerwjeneho křiža je lětsa wuwołał Lěto Marje Simonoweje składnostnje jeje 200. narodnin 24. awgusta. Do njeho zarjaduje so tež 21. wosebitta přehladka „Sotry we wójnje“, kotruž su spočatk meje w Sakskim muzeju čerwjeneho křiža w rudnohórskim Beierfeldźe wotewrěli.
Muzeje čerwjeneho křiža we wuchodnej Němskej su wudobyće lět po zjednoćenju Němskeje. Sakski su angažowani čłonojo pomocneje organizacije z Beierfelda a wokoliny 1996 jako prěni na teritoriju bywšeje NDR załožili. Ćežišćo trajneje wustajeńcy je předstajenje stawiznow Čerwjeneho křiža w Sakskej „z časa krala, w dobje swětoweju wójnow, zakaza Čerwjeneho křiža w sowjetskim wobsadniskim pasmje 1945 přez přechodnu dobu w formje strowotniskeje słužby (dźěłarniskeho zwjazka – přisp. awtora) FDGB, doniž njebu w NDR lěta 1952 znowa załoženy a so po přewróće wobě towaršnosći Čerwjeneho křiža njezjednoćištej“, kaž to z internetneje strony muzeja zhoniš.
W Sprjewinym młynje naslědnistwo rjadowane
Wopyt w tradiciskim swójbnym zawodźe w Nowej Wsy nad Sprjewju
Twarjenja w swětłej žołtej barbje hnydom při wjesnym zachodźe w Nowej Wsy nad Sprjewju kolesowarjam zawěsće do wočow bija, hdyž su woni ze směra Połpicy po puću k Bjerwałdskemu jězorej. Čista ležownosć nalěwo a naprawo dróhi kónc tydźenja snano tróšku wopušćena skutkuje, wot póndźele do pjatka tam pak čiłe žiwjenje knježi. To je areal tradiciskeho zawoda „Sprjewiny młyn“ na sewjerozapadźe Malešanskeje gmejny.
Runje je wulki běły sedłowy wlečak přijěł. Šofer ze swojeje kabiny skoči a so w zarjadniskim twarjenju přizjewi. Mjeztym wopušći firmowe nakładne awto z připowěšakom nakładowansku přestrjeń mjez produkciskimi halemi. Procedura so wosom, druhdy samo dźesać razow w běhu dźěłoweho dnja wospjetuje a zwobraznja wobstajny produkciski kołoběh bjez wulkeho składa na městnje.
Z Noweje Wsy do Indiskeje
„Wróćo zhladować, zachować, na přichod so měrić“
Poslednja Serbowka w Slepjanskej wosadźe, kotraž je wšědnje w serbskej drasće chodźiła, je njeboha
Hana Kowalowa z Brězowki je njedawno zemrěła – serbska narodna drasta je so tak doskónčnje ze zjawneho žiwjenja w Slepjanskej wosadźe zhubiła. Andreas Kirschke je so wo tutej historiskej cezurje z Julianu Kaulfürstowej, rěčnej motiwatorku projekta ZARI w tutym regionje, rozmołwjał.
Knjeni Kaulfürstowa, što sće začuwała, jako sće wo smjerći Hany Kowaloweje – poslednjeje žony, kotraž je Slepjansku drastu nosyła – zhoniła?
J. Kaulfürstowa: Hačrunjež wědźach, zo jednoho dnja tak daloko budźe, běch jara zrudźena. Nětko zwostawaja mi jenož hišće dopomnjenki na mnohe wutrobite zetkanja ze Serbowkami, kotruž su wšědnje w Slepjanskej narodnej drasće chodźili.
Maće to za kónc wosebiteho historiskeho wotrězka?
J. Kaulfürstowa: Tak bych to prajiła. Je to historiska cezura. Žiwa kultura a tradicija narodneje drasty we wšědnym žiwjenju stej so tu definitiwnje zhubiłoj.
Na balkonje wosrjedź stareho města w Budyšinje je njepowalna kačka ...
Wobkedźbowanje zwěrjatow w přirodźe je mnohim ludźom wočerstwjenje. Wosebite dožiwjenja pak maja potom, hdyž přiroda jim takrjec „do bydlenja hlada“.
Na balkonje mandźelskeju Pawoła a Borbory Šołćic w Budyskim starym měsće je so 1. meje wosom pilatkow z jejkow wudypało, kotrež běše tam dźiwja kačka 29. měrca znjesła. Po wozjewjenju fota w našim wječorniku pod titulom „Njepowalna kačka“ dnja 26. měrca, zazwonichu mnozy čitarjo na Šołćicy, mjez druhim z Chróšćanskeje starownje. Druzy so pola něhdyšeje wučerki, jón w měsće zetkawši, wobhonichu, što kačka čini. Tež dobre rady jej dawachu, kaž apotekarka w Měšćanskej apotece na Hłownym torhošću. Mjez druhim jej wěsćachu, zo móhła so kačka tež klětu zaso na hnězdźenje na balkon, z kotrehož Šołćicy přez móst Měra do směra Wojerec, Drježdźan a Łužiskich horow hladaja, nawróćić.
Pochad pokłada njejasny
Pokład w Lancken-Granitz na kupje Rujanach bu loni wotkryty. Mjez twjerdymi pjenjezami (Münzen), kotrež rozbrojene na polu ležachu, běchu tež tajke ze słowjanskeho sydlenskeho ruma – z Mišna a z Hornjeje Łužicy. Milenka Rječcyna je so z krajnym archeologu Mecklenburgsko-Předpomorskeje, dr. Detlefom Jantzenom, z krajneho zarjada za kulturu a pomnikoškit w Schwerinje rozmołwjała.
Loni w nowembrje běchu wšelake medije wo namakance rozprawjeli. Hdy bu pokład dokładnje namakany?
D. Jantzen: Hladar zemskich pomnikow (Bodendenkmalpfleger) je loni w juliju prěnje twjerde pjenjezy našoł. Chowanje cyłeho pokłada běše dlěši proces – naši čestnohamtscy hladarjo a hladarki zemskich pomnikow su přewšo starosćiwje a swědomiće dźěłali. Naš muzej je kónčne přepytowanje přewjedł, zo bychmy zhromadnje z čestnohamtskimi sobudźěłaćerjemi na městnje zwěsćili, kak a hdy bu pokład prěnjotnje zaryty. Wjetši dźěl twjerdych pjenjez ležeše w hornjej woršće pódy. Přez woranje su so chětro rozbrojili – njeležachu potajkim hižo na originalnym městnje.
„Bravo!“ za Łužičansku rapsodiju na wubědźowanju w Praze
Po chódbach hotela Olšanka na wuchodźe Prahi howrja dźěći. Wšitcy su jara napjeći. Je sobotu připołdnju. Wšitke rumnosće schadźowanskeho centruma hotela su połne maćerjow, nanow a rejowarjow. Woni su sej wšitcy do złoteho města dojěli, dokelž chcedźa dobyć. Myta mjezynarodneho wubědźowanja reje a spěwa „Ave Bohemia“ su žadne, mnozy pojědu bjez jednoho z nich zaso dom. Ale to njewadźi. Dźensa su wšitcy cyle jednorje napjeći.
Mjez napjatymi je tež skupina serbskich młodostnych. Něšto dlěje hač lěto rejuja zhromadnje jako młodźinska rejowanska skupina „Łužičanska rapsodija“. Tež woni chcedźa dźensa dobyć. Zhonić pak budu tole hakle njedźelu, hdyž spožča so myta wubědźowanja. To jedne pak su hižo nazhonili: Wubědźowanje, to rěka wosebje čakać. Dołhe hodźiny so ničo prawje njestawa. Potom proba na jewišću, spěšnje wšitke pozicije rozrisać. To dźensa, to je wažne. Wažne za skupinu, wšako chcedźa rejowarki a rejowarjo wědźeć, hač móža so ze swojim niwowom z druhimi skupinami měrić.
Recensija inscenacije„Zhub so, baby, zhub so“
Drogi, lubosć a italska hudźba
młodźina
pjatk, 3. Meje 2024
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
ankownja na jewišću ma swój najlěpši čas za sobu. Wšo je stare, wšo někak zerzawe. Sudy za wolij a bencin su zezerzawjene. Wšelaki čapor so wšudźe wala: šalki, graty ... Nade wšěm: cunje swětło ranja, słónčko schadźa. Setting lětušeho krucha činohrajneho studija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła skutkuje kaž apokalypsa moderny. Mjez zańdźenosću a přichodom bydli Erla. Wona je wjesoła, na prěni pohlad znajmjeńša. W pozdatnje ženje pochmurjenej holcy, kotruž Bernadet Šnajdrec předstaja, pak tči ćmowši charakter. W žiwjenju je hižo někotružkuli trawmu dožiwiła. Najwjetša bě, zo je ju mać wopušćiła. Nětko bydli Erla w něhdyšej tankowni; sama, wosamotnjena, tola nadźiju njespušćejo. Do Italskeje, do Neapela by chcyła, to je jeje són.
