Za dobru wěc so wšědnje hibać

srjeda, 15. měrca 2017 spisane wot:

Wot spočatka wuchadźenja Serbskich Nowin jako wječornik stara so Jan Šołta­ wo to, zo maja čitarjo w Kašecach swoju nowinu stajnje dypkownje w kašćiku. Spočatnje je Šołta tež hišće w Žuricach po puću był, hižo něšto lět pak so na Kašecy wobmjezuje. Wo jeho posłužbje­ je so Jan Kral z nim roz­mołwjał.

Kak sće scyła k tomu přišoł, Serbske Nowiny roznošować?

J. Šołta: Mje je tehdy sobudźěłaćer rozšěrjenja nakładnistwa Feliks Haza narěčał, hač njeby to něšto za mnje było. Myslach sej, něšto móžeš tež za serbstwo činić, a přiwzach poskitk. Za to mi hnydom Žuricy sobu dowěrichu.

Kak sće to po puću?

J. Šołta: W lětnim času a při rjanym wjedrje jězdźu z kolesom. Při hubjenym wjedrje sym z awtom do Žuric jězdźił. Žuricy je potom znaty přewzał. W Kašecach nětko pěši roznošuju. To je dobra přičina, so hibać a něšto za strowotu činić. Mój kardiologa wuskutk toho tež zwěsća.

Maće zastupjerja za tón pad, zo njeje Wam móžno nowinu nosyć?

J. Šołta: Hdyž sym chory abo hinak zadźěwany, to moji swójbni nadawk přewozmu. W dowolowym času mje susodka zastupuje.

Doma we Łužicy so wukubłać dać

pjatk, 10. měrca 2017 spisane wot:
Axel Arlt

„Wukubłanske wuměnjenja su wuběrne. Nětko pobrachuja jenož wučomnicy.“ Wonej sadźe sy wčera na informaciskim dnju Budyskeho powołanskošulskeho centruma (BSZ) za hospodarstwo a techniku wospjet słyšał. Wšako zwuraznjatej dilemu: Poskitk je naročny, zajim młodych ludźi, rjemjeslniske powołanje wuknyć, je wobmjezowany, přejara wobmjezowany. Snano poćežuje toho abo tamneho předsudk, dokelž nima prawu předstawu wo wšelakich rjemjeslniskich powołanjach a wo wužiwanej technice w tych přemysłach.

Kónc tydźenja wotewrje Budyski Serbski dom znowa durje wopytowarjam serbskich jutrownych wikow, a to mjeztym 26. raz. Cordula Ratajczakowa je so ze sobuorganizatorku Weroniku Suchowej ze Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu rozmołwjała.

Što lětsa na wopytowarjow čaka?

W. Suchowa: Woni móža sej swoje „najrjeńše“ jejko pola 35 debjerjow jutrownych jejkow kupić. Wjeselu so, zo budu mjez debjerjemi lětsa tři žony ze Slepoho. A wězo je zaso móžno, pod fachowym nawodom našeho předsydy Eberharda Zobela jejka wóskować abo bosěrować. Dalše ludowe wuměłče wušiwaja a předstajeja druhe tradicionelne techniki. Poskitk serbskeje keramiki tež zaso změjemy. Wustajamy lětuše najrjeńše jutrowne jejka wubědźowanja w foyeru. Wo stawiznach a kulturje Serbow móža so zajimcy informować na druhim poschodźe w sydarni RCW, hdźež pokazuja filmy.

Što maće wosebite planowane?

Maćica Serbska přeproša přichodnu sobotu na hłownu zhromadźiznu, kotruž přewjedźe w Budyskim Serbskim muzeju. Cordula Ratajczakowa je so z předsydu Jurjom Łušćanskim rozmołwjała.

Nimo tradicionalnych rozprawow wšelakorych sekcijow sće tónraz tři přednoški zaplanowali – je to wobdźělnikam zhromadźizny přicpějomne?

J. Łušćanski: To sej myslu. Přičina je wulki jubilej 500 lět reformacije, a składnostnje toho su a budu tež najwšelakore zarjadowanja w Serbach – wulka wustajeńca, zajimawa kniha, wědomostna konferenca. Smy sej tuž nadawk stajili, w tym zwisku dźensnišu situaciju ewangelskich Serbow Hornjeje a Delnjeje Łu­žicy wobswětlić. Tak budźe bywši předsyda Serbskeho ewangelskeho towarstwa Měrćin Wirth wo połoženju ewangelskich Hornjoserbow po lěće 1945 přednošować. Druhi referent, předsyda Spěchowanskeho towarstwa za serbsku rěč w cyrkwi dr. Hartmut Leipner, rysuje nam aktualnu situaciju ewangelskich Serbow w Delnjej Łužicy.

Fenki tola najwažniše

pjatk, 03. měrca 2017 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Wšojedne, dokal na polu šulskeje politiki tuchwilu hladamy – wšudźe knježi njewěstosć. Haj, bjez wotmołwy na prašenja štó što a kelko płaći, njewjerći so ani najmjeńše kolesko. Hižo Stary Fryc, pruski kral, měješe z pjenjezami swoju lubu nuzu. Lutowaše, hdźež to móžeše, tež na šulskim kubłanju swojich poddanow. „Dobry wojak njetrjeba wysoko kubłany być, wojować wón ma“, bě jeho kredo.

Problem zapad a wuchod

srjeda, 01. měrca 2017 spisane wot:

W nowej serbskorěčnej inscenaciji Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Za brězami“ je jako hósć Majka Kowarjec rólu maćerje Ruth Micheloweje přewzała. Alfons Wićaz je so z dźiwadźelnicu rozmołwjał.

Dołho njejsmy Was na jewišću NSLDź wuhladali. Nětko sće so rozsudźiła, so zaso serbskemu publikumej pokazać. Čehodla?

M. Kowarjec: Intendant Lutz Hillmann, kiž w inscenaciji režiju wjedźe, je so mje prašał, hač chcyła zaso raz rólu přewzać. Připrajich tuž, wšako mje serbski publikum dotal jenož hišće w rozhłosu słyši. Tak podam so znowa na dźiwa­dłowe deski.

Što Was na hrě Olivera Bukowskeho „Za brězami“ wosebje zajimuje?

M. Kowarjec: Je to problem zapad a wuchod. W našim času so ludźo, kotřiž běchu za čas NDR do zapada šli, často zaso nawróćeja. Ale kajke ćeže to nastawaja, hra derje pokazuje. Měnju pak, zo njezaleži jenož na wuchodźe a zapadźe, ale tež na čłowjeskich problemach.

Što sej mysliće, kak budźe serbski publikum na inscenaciju reagować?

Pod hesłom „Z połnej paru do Lubija“ wotměje so 1. do 3. septembra w Lubiju 26. dźeń Saksow. Hač do wčerawšeho móžachu so towarstwa, kotrež chcychu spěchowanje dóstać, přizjewić. Cordula Ratajczakowa je so z rěčnicu projektoweho běrowa Dnja Saksow Evu Mentele wo stawje přizjewjenjow rozmołwjała.

Kelko – tež serbskich – towarstwow je so dotal přizjewiło?

E. Mentele: Po najaktualnišim stawje mamy 305 přizjewjenjow. Wosebje w minjenym času bě jich dźeń a wjace. Bě pytnyć, zo chcychu towarstwa hišće posledni termin wotedaća za spěchowanje 1. měrca wužiwać. Njeje wězo na prěni pohlad spóznać, hač jedna so wo serbske towarstwo. Tři smy hnydom jake tajke identifikować móhli, móže jich wězo wjace być. Mjenować je nochcu, smy tola nětko při tym, próstwy wobdźěłać. Nimo toho móža so zajimcy hišće hač do 31. měrca přizjewić. A hdyž potom zwěsćimy, kelkow cyłkow chce so na najwjetšim swjedźenju sakskich towarstwow lětsa­ pola nas w Lubiju definitiwnje wobdźělić, započnjemy je na městna rozdźěleć. Najwjetša mila po cyłym měsće budźe ta towarstwow a chłóšćenja.

Kelko dalšich temowych ćežišćow budźe?

Dekanatne dušepastyrstwo za młodźinu we Worklecach přeproša na serbske songwriting-wubědźowanje. Cordula Ratajczakowa je so z referentku za dušepastyrstwo młodźiny w serbskich wosadach biskopstwa Drježdźany-Mišno Luciju Škodźinej rozmołwjała.

Kak je so ideja wubědźowanja zrodźiła?

L. Škodźina: Jara dołho njebu hižo žadyn nowy młodźinski spěwnik wudaty. Stary spěwnik z lěta 2004 hižo njedawa. Nowa młodźina potajkim scyła žadyn dekanatny spěwnik nima. Bě tuž jasne, zo ma so nowy zdźěłać, a chcemy jón hišće lětsa wudać. Někotre nowe pěsnje hižo předleža, ale su to zwjetša přełožki z druhich rěčow. Sym pak pytnyła, zo je naša młodźina hudźbnje jara nadarjena a ma wulki zajim na hudźbje. Čehodla tuž njezapřijeć jich talent do projekta a njepospytać, hač njemóža młodostni sami ze swojimi tekstami a melodijemi k nowemu spěwnikej přinošować?

Z kelko spěwami ličiće?

Staršisku wolu wobkedźbować

póndźela, 27. februara 2017 spisane wot:

Domowina je do diskusije wo nowe stejnišćo Wojerowskeje Handrija Zejlerjoweje zakładneje šule zapřijata. Milenka Rječcyna je so w tym zwisku z předsydu třěšneho zwjazka Dawidom Statnikom rozmołwjała.

Kak posudźuje Domowina situaciju přeměstnjenja šulskeho stejnišća?

D. Statnik: Wot lěta 2015 prócuje so Domowina zhromadnje ze staršiskej radu, ze spěchowanskim towarstwom kaž tež z wjednistwom šule a wosebje ze serbskim wučerskim kolegijom zjawnje wo to, stejnišćo šule zachować. We wjacorych rozmołwach, tež z twarskim měšćanostu Thomasom Dellingom, jewještej so dwě poziciji. Na jednej stronje starši tučasne stejnišćo faworizuja. Z jich wida wosebje jeho wjesny charakter, bliskosć k Domowinskemu domej, hort w šuli, dobre přizamknjenje na zjawne wobchadne srědki kaž tež wuspěšny a přiwabny koncept 2plus na šuli za stejnišćo rěča.

Město pak argumentuje, zo sej zachowanje tuchwilneho stejnišća tójšto pjenjez žada.

Wospjetuja so stawizny?

pjatk, 24. februara 2017 spisane wot:
Janek Wowčer

To bě kaž dyr mjezwoči, jako zhonich, zo chce braniborski minister za kubłanje młodźinu a sport Günter Baaske z nowym šulskim postajenjom wučbu serbšćiny raznje přikrótšić. Hladajo na to, w kelko šulach Braniborskeje serbšćinu tuchwilu po­dawaja a kelko z nich by zwostało, by-li so jeho namjet – jenož hišće wučbu serbšćiny dowolić, hdyž je znajmjeńša dwanaće zajimcow – přesadźił, wuwědomich sej, zo je to nadpad na eksistencu Delnich Serbow. Kak hewak měli to mjenować, hdyž ze 27 kubłanišćow po zwoprawdźenju postajenja jenož hišće tři zwostanu, na kotrychž móhli serbšćinu podawać? Knježe ministro Baaske, to njeje chutnje měnjene, abo?

Mje pak namjet jeno z wida ryzy ličbow njepřekwapja. Ně, z jeničkim tajkim postajenjom by minister skutkowanje a prócu mnohich wobydlerjow (nic jenož Serbow) wo zachowanje serbskeje rěče a kultury do błóta steptał. Nimo toho je w Delnjej Łužicy 1998 zahajeny projekt Witaj dotal z pomocu Serbskeho šulskeho towarstwa, Rěčneho centruma WITAJ a dalšich poměrnje wuspěšny. A ze wšěm ma nětko naraz kónc być?

Serbska debata

nowostki LND