Hwězda prěnjeho rjada na dźiwadłowym njebju so hasła
Minjenu wutoru, 7. apryla 2020, je dźiwadźelnik Měrćin Słodenk zemrěł. Z jeho smjerću wuhasnje hwězda prěnjeho rjada na Budyskim dźiwadłowym njebju. W cyłkownje 45 lětach swojeje karjery błyšćeše so 8. awgusta 1938 rodźeny Słodenk jako mnohostronski předstajer charakterow, zawostaji zaćišć jako słužownik kaž jako knjez, jako nora runje kaž rjek, w komiskim kaž w tragiskim.
Njepřetrjechena bě jeho wobdarjenosć, přenapjate situacije z lapidarnym přispomnjenjom wolóžić a je ze swojim suchim humorom smjeću přepodać. Jako dósta swój prěni personalny wupokaz a zastojnik so za jeho rodźenym městnom wobhonješe, praješe Měrćin: „Stara Cyhelnica!“ Rozzłobjeny zastojnik jeho powuči: „Nječińće tu žane žorty! Měnju městno naroda, a nic dom!“ Měrćin na to sucho wotmołwješe: „Stara Cyhelnica je serbska wjes w Kamjenskim wokrjesu!“
Wubědźowanje hakle klětu
Tež wuměłske dźěło w Serbskim ludowym ansamblu ćerpi pod wuwzaćnymi postajenjemi pandemije koronawirusa dla. Mnohe zarjadowanja su přesunyli, někotre samo na klětu. Přiwšěm maja plany za meju.
Budyšin (SN/CoR). „Njewěmy hišće, hač směmy to činić, mamy pak planowane, w meji zaso ze zarjadowanjemi započeć – jeli nam knježerstwo to, snano tež pod wěstymi wuměnjenjemi, dowoli“, nadźija so medijowy rěčnik SLA Stefan Cuška. Tak chcedźa 6. meje z rjadom „Zynki a linki“ w Budyskej Röhrscheidtowej bašće pokročować. Na hudźbno-literarnym wječorje chce Hanka Rjelcyna z twórbow Marje Młynkoweje čitać a smyčkarjej SLA chcetaj čitanje z hudźbu Detlefa Kobjele, Jura Mětška a serbskeje kaž tež mjezynarodneje folklory wobrubić. Dwaj dnjej pozdźišo, 8. meje, ma so wosebite zarjadowanje rjada „Wobkuzłaca klasika special“ wotměć, a to pod hołym njebjom w Budyskej ruinje Mnišeje cyrkwje. Pod nawodom Andreasa Pabsta chce orchester publikumej twórby filma, musicala a klasiki předstajić. Podpěru dóstanu hudźbnicy wot spěwneju solistow Jae-Hyung Cho (bariton) a Jany Marie Gropp (sopran).
Nowe myto
„Sama profil časopisa postajić“
Třinaće lět je wona w samsnej stwě knihi lektorizowała, před dwěmaj tydźenjomaj je Katrin Čornakec do swojeho noweho domicila w Ludowym nakładnistwje Domowina přećahnyła, do stwy šefredaktorki kulturneho časopisa Rozhlada.
Wótry wołojnik (14.04.20)
Tebje my Boha chwalimy
Gottfried Unterdörfer
Hdyž sej dźensa na jutrowne jěchanje dojědu, je to hišće samsny puć přez pola, lěsy a wjeski, kotrež běchmy hižo jako dźěći ze staršimaj jutrońčku rano do Ralbic nóžkowali. Tehdy smy zahe doma wotešli. Naš nan chcyše do toho hišće do niwoweho lěsa hić, kotryž mału wjes wobdawa. W njej su wuske dwory, wobdate wot wysokich murjow z ćežkimi drjewjanymi wrotami. A hrubje česane zornowcowe platy zwjazaja puć a statoki, přetož podłu wjesneje dróhi steji we hłubokej hrjebi čornočerwjena bahnojta zerzawa woda. Čičrowate kački tworja z pohibami swojich nóžkow we njej slěborne smuhi.
Sorauski pórclin njezabyty
Żary, bywši němski Sorau, partnerske město Běłeje Wody, je po Choćebuzu druha najwjetša komuna Delnjeje Łužicy. Po wutworjenju Němskeho reicha 1871 nastachu tu mnohe industrijne a rjemjeslniske zawody. Město bu 11. apryla 1944 wot ameriskich lětadłow bombardowane. Tamniša pórclinowa fabrika bě drje wonu „čornu wutoru“ přetrała, po wobsadźenju města přez sowjetske wójska w februaru 1945 pak z produkciju pórclina wjace započeli njejsu. Wo „běłym złoće Delnjeje Łužicy“ zhoniće w Muzeju šlesko-łužiskeho pomjezneho kraja w pólskich Żarach.
Ze stawiznow twornje
Protyčka zdobom centralny serbski kulturny portal
Budyšin (SN/bn). Na internetnej stronje Załožby za serbski lud přistupna kulturna protyčka błyšći so wot kónca měrca w nowym wuhotowanju. Přehladnišo zrjadowanym terminam su zakładne informacije přidate, wotkaz zmóžnja zajimcam sej wotpowědne zarjadnišćo na digitalnej karće pokazać dać. Nowosć je polo, z kotrymž hodźi so zaměrnje za podawkami we wěstym regionje resp. měsće abo wěstej wsy pytać.
Wo knihach a kniharni (09.04.20)
Muka a nuznikowa papjera w Němskej, bagety a wino w Francoskej, brónje w USA – w kóždym kraju hrabaja ludźo w času pandemije za za nich njeparujomnymi wěcami „wšědneje potrjeby“. Tež w literarnym wobłuku su nětko knihi popularne, kotrež so z katastrofowymi scenarijemi kaž mordarskim wirusom zaběraja. Tak dožiwja w Francoskej a Italskej jedyn klasikar tele dny swój revival: Alberta Camusowy roman „La Peste“ je w bestsellerowych lisćinach wulkeho online-wikowarja wot 71. na 3. městno postupił. W Němskej je kniha wo boju sewjeroalgeriskeho města Oran přećiwo morej w 1940tych lětach tuchwilu w ćišćanej formje rozebrana, tak zo da nakładnistwo Rowohlt jeje mjeztym 90. nakład němskeho wudaća „Die Pest“ ćišćeć.
A hišće wjace kultury online
Čim bóle so realny swět tuchwilu jako kulturny dožiwjenski rum koronakrizy dla pozhubja, ćim bóle tež zarjadnišća na digitalny swět sadźeja. Mjez druhim skića mjeztym tež Domizniski muzej Dešno, Serbski ludowy ansambl a Muzej Budyšin swojim potencielnym wopytowarjam internetne dožiwjenja.
Dešno/Budyšin (SN/CoR). W prawym času pisanjenja jejkow do jutrow je nětko Domizniski muzej Dešno widejowy nawod za woblubowanu serbsku debjensku techniku do syće stajił. Tak narunaja planowany kurs wóskowanja. „Dokelž njemóžeće k nam přińć, přińdźemy k wam do dobreje stwy“, wita nawodnica Dešnjanskeho muzeja Babette Zenkerowa zajimcow we wideju na kanalu Youtube. W běhu něhdźe pjatnaće mjeńšin přihladowar cyle praktisce zhoni, kak pjerko přitřihaš, kotre barby so najlěpje hodźa, kajki ma wósk być, kotre srědki wšědneho dnja móža pomhać a kotre mustry so tež za dźěćo hodźa, zo by rjane samodebjene jejko měło. Je to runje tak dobry nawod za tych, kotřiž hišće ženje žane jutrowne jejko wóskowali njejsu.
