Němski Oscar w dobrej stwě
Gabriela Marija Šmajdźina z Němskim filmowym mytom wuznamjenjena
„Systemsprenger“ rěka hrajny film, kotremuž je Němska filmowa akademija lětsa swoje myto w dohromady wosom kategorijach spožčiła. Jednu z požadanych „Lola“ mjenowanych statuetow, mjenujcy wonu za najlěpšu žónsku pódlansku rólu (jendźelski terminus „supporting actor“ by so tu přiwšěm skerje hodźał), zdoby sej serbska dźiwadźelnica Gabriela Marija Šmajdźina. Bosćan Nawka je so z njej rozmołwjał.
Knjeni Šmajdźina, kak so čujeće? Sće z tajkim wuspěchom ličiła?
„Krabat“ Gerlacha znowa wušoł
Dalši, druhi nowonakład němskeje knihi „Krabat abo kuzłarska šula“ wučerja a spisowaćela Kurta Gerlacha je tele dny w Hornjołužiskim nakładnistwje wušoł.
Prěni nakład knihi běše 1925, druhi hakle před třomi lětami. Dokelž bě bórze rozebrany, je so wnučk awtora, archeolog a spisowaćel Thomas Gerlach, za dalše wudaće rozsudźił a k tomu předsłowo napisał. Annett Wolf je knihu bohaće ilustrowała. Wosom cyłostronskich barbnych wobrazow a wjele mjeńšich wignetow na cyłkownje 72 stronach wabi do čitanja.
„Krabat abo kuzłarska šula“, prěnja beletristiska stawizna wo žiwjenju a skutkowanju Krabata w němskej rěči, je na njezwučene wašnje napjeće powědana, 25 lět po prěnim wudaću Jurja Pilka a nimale 30 lět do Měrćina Nowaka-Njechorńskeho.
Młody hońtwjer z delanskeje wsy
Što směš
w kotrym času třěleć?
Směš sej wupytać, w kotrym lěsu łakaš, abo ma kóždy swój rewěr?
Kak
dołho to na swojej klětce sydaš?
Stajnje
w nocy abo tež wodnjo?
Pius Šołta z Róžanta je nětko nimale hižo lěto hajnik-hońtwjer. Kilianej Hrjehorjej wotmołwja 18lětny na wšelke prašenja.
Piuso,
wot hdy
sy hajnik?
P. Šołta: Budźe to nětko hižo lěto, 13. meje 2019 sym
swoje pruwowanje wobstał.
Kajku móžemy sej hońtwjersku šulu předstajić?
P. Šołta: Su wjacore poskitki, mjez kotrymiž móžeš wolić. Moje wukubłanje traješe štyri měsacy – kóždu sobotu a přidatnje hišće jedyn cyły tydźeń. Tež třitydźenski crashkurs je móžny.
Kajke su
to pruwo-
wanja?
P. Šołta: Wone wobsteja z ertneho, pisomneho a na kóncu hišće praktiskeho dźěla.
Što tajke ,,hońtwjerske papjery” płaća?
P. Šołta: Wone na žadyn pad tunje njejsu, sym jara dołho za nje lutował! Je tuž derje, hdyž pruwowanje hnydom wobstejiš a njetrjebaš wjacore pospyty.
Kak husto na hońtwu chodźiš?
P. Šołta: Kaž so mi časowje hodźi, je to hač do štyri króć wob měsac.
P. Šołta: Wodnjo kaž tež w nocy, ale zwjetša w nocy abo rano zahe.
Bronzowa skulptura Nuknica (Vorwerk) we Wulkich ŽdźarachDrjewjana ...
Drjewjana postawa Krabata
we Wulkich Ždźarach
Kamjentna statuwa Krabata na Kulowskim torhošćuKulowski měšćanski hatKrabatowy młyn5
4
3
2
1
Sobotu, 28. nalětnika, wokoło 10 hodź. sym při rjanym, słónčnym wjedrje w Nowoslicach – ródnej wsy – startował. Wottam dźěše přez Ralbicy do Jitka, hdźež zapołožich prěnju přestawku při Krabatowym domje. W tej wjesce bě so serbski kuzłar po legendźe narodźił.
Přez Trupin, Komorow a Stróžu dojědźech do Wulkich Ždźarow, hdźež móžach dalše zajimawostki wobdźiwać. Nimo hosćenca ,,Ke kołpjej“ kaž tež drjewjaneje postawy Krabata wobhladach sej nuknicu (Vorwerk), hdźež bě wón poslednje lěta swojeho žiwjenja bydlił, kaž rěka.
Dale dźěše přez Rachlow, Hózk a Koćinu hač do Kulowa, hdźež je serbskeho kuzłarja – kaž so praji – tehdy husto do cyrkwje a na skótne wiki ćahnyło. Na torhošću steji tež kamjentna statuwa, kotraž na njeho dopomina.
Kónčne pruwowanjaNa Serbskim gymnaziju Budyšin kaž tež na ...
Kónčne pruwowanja
Na Serbskim gymnaziju Budyšin kaž tež na dalšich gymnazijach Sakskeje maja lětuši maturanća tuchwilu swoje pruwowanja. Pod wěstymi wuměnjenjemi a hygieniskimi prawidłami su je, kaž tule w Budyšinje, na přikład hižo w předmjeće stawizny złožili.
Młodźinska redakcija SN přeje wšitkim wotchadnikam šulow
toj, toj, toj … Jurij Bjeńš
Fota: SN/Hanka Šěnec
To běchumoje jutry2020
Rafaela Domaškec (18) z Nowoslic
Poprawom mam doma křižerja, a lětsa byštaj to samo dwaj byłoj. Wšo bě tuž jara měrne – nichtó njebě napjaty abo rozbu-dźeny. To bě tež raz rjenje. Jutry mam poprawom přeco kameru při sebi, štož lětsa njetrjebach. Čas ze swójbnymi je kóždemu tył. Tajku jutrownu njedźelu woprawdźe hišće měła njejsym. Ale wona je so mi přiwšěm lubiła, byrnjež mi, sprawnje prajene, tón cyły stres tola tróšku falował. Nadźijomnje klětu zaso!
Greta Čórlichec (18)
z Kulowa
Jutrownu njedźelu sym
ze sotru rano zahe stanyła, zo bychmoj tak mjenowany ćichi flashmob přihotowałoj. Smój na pućach w Kulowje zrowastanjenje Jězusa wozjewjałoj, to rěka, zo smój z krydu w serbskej
kaž tež němskej rěči
,,Jězus je z rowa stanył“ na puće napisałoj. Dopołdnja smy na wjacorych městnach Kulowa wšitcy zhromadnje we wěstotnych wotstawkach jutrowne spěwy zanošowali. Z nanom a bratrom sym w jutrownej nocy kaž tež njedźelu kěrluše na trompeće hrała.
Jakub Bobka (17) z Worklec To běchu raz hinaše jutry. Tež hdyž njebě žana prawa Boža mša
W Radworjumeju stajeli
Pjatk, 8. meje 2020
Z ćežkim nastrojom dyrbjachu Radworscy młodostni wčera tydźenja swoju meju stajić, korony dla to po starej tradi- ciji ze žerdźemi njemóžachu. 22 metrow wysoki zdónk smědźachu z dowolnosću wobeju wjesnjanostow (dotalny wjesnjanosta Wincenc Baberška měješe 30. apryla swój posledni dźěłowy dźeń) stajić. Za mejemjetanje chcedźa potom livestream zarjadować, tak zo móža zajimcy serbsku tradiciju tež digitalnje sćěhować. Jakub Wowčer 
Na dudach k jedynce
Hanka Zahrodnikec z Ćiska je na Wojerowskim Lessingowym gymnaziju wosebite hudźbne wukubłanje absolwowała, kotrež wopřiješe wokalny a instrumentalny wobłuk kaž tež hudźbne stawizny a teoriju.
Minjeny měsac čakaše na Hanku prěnje praktiske abi-pruwowanje w předmjeće hudźba. Hanka dyrbješe spěwać, na prašenja wotmołwjeć a na instrumenće hrać. Na klawěrje a wiolinje hudźić je młodostna nawuknyła. Jako čłonka Serbskeho folklorneho ansambla Slepo hraje pak hižo něšto lět tež na serbskich dudach. Tak je so před tydźenjemi rozsudźiła, złožić instrumentalny dźěl pruwowanja na serbskich dudach. Wolfgang Kotisek, hudźbny nawoda ansambla, jej při tym pomhaše a je zhromadnje z njej praktiski dźěl spřihotował.
Skónčnje bě tak daloko. Najprjedy spěwaše Hanka ariju Georga Friedricha Händela. Po tym zahra zhromadnje z Wolfgangom Kotisekom (małe serbske husle) dwaj kruchaj Alfonsa Jancy – „Kwas“ (Slepjanske kwasne melodije) a Slepjansku suitu.
Kulowata koža so zaso kula
Koparki a koparjo smědźa zaso na sportnišću za bulom honić a trenować, ale pod krutymi wuměnjenjemi. Tak su na
přikład jeničce skupinki z pjeć hrajerkami abo hrajerjemi móžne. Předrasćić smědźa so akterojo jenož doma, runje tak myć a dušować. Za kóždeho hrajerja dyrbi 20 kwadratnych metrow garantowane być. Tele a dalše postajenja dyrbja lubowarjo kulowateje kože w přichodnym času dodźeržeć. Koparjo Sokoła Ralbicy/Hórki runje tak kaž ST Marijineje hwězdy dźensa startuja. Tež Radworčenjo, Njebjelčenjo a Chróšćenjo zawěsće wjac dołho čakać njebudu. Wo dypki wšak w tej sezonje wjac na amaterskej runinje njehraja. Profesionelni koparjo prěnjeje a druheje zwjazkoweje ligi pak wot 15. meje zaso přećiwo sebi wojuja. Jurij Bjeńš
Bičwolejbulowa sezonalětsa wupadnje
Byrnjež bičwolejbul k tym sportowym družinam słušał, při kotrychž akterojo žadyn wulki kontakt mjez sobu nimaja, serbscy młodostni lětsa bičwolejbulowu sezonu njepřewjedu. Hač budu treningowe abo přećelske hry, tuchwilu hišće jasne njeje. Tajke rjane wobrazy z Róžeńčanskej swjatnicu w pozadku drje tuž lětsa njenastanu. Jurij Bjeńš
