Nakromne wsy skutkownje škitać
Na dróze mjez Slepom a Miłorazom su loni symbolisku čerwjenu liniju narysowali. Zwjazk „Strukturnu změnu nětko – žane Wochozy II“ žadaše sej akceptabelnu hranicu k Wochožanskej brunicowej jamje. Tež lětsa, tydźeń po jutrach, chcedźa protestne pućowanje přewjesć. Wo wobsahach je so Andreas Kirschke z Edith Pjenkowej rozmołwjał.
Što je lětuši zaměr protestneho pućowanja?
E. Pjenkowa: Nam dźe wo skutkowny škit našich wsow před haru, prochom a zesuwanjom pódy a wo škit přirody. Naša zasada je: Wšitke wsy dyrbja wostać! Klimoškitne cile Pariskeho zrěčenja maja so dodźeržeć. Brunicowe plany za rozšěrjenje Wochožanskeje brunicoweje jamy su z blida. Po naćiskach koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) pak ma kroma jamy jenož 200 metrow wot Rownoho a Mułkec zdalena być.
Što sće hižo na protestnych pućowanjach nazhonili?
Přichodne dny čaka nowy nadawk na njeho
„Čestnohamtske nadawki jeho dale wužaduja“, tak rěkaše nadpismo gratulaciskich linkow Wolfganga Kotiseka před pjeć lětami. Kak wěrne tele słowa su! Hakle na hłownej zhromadźiznje Domowiny w Chrósćicach zetkach dźensnišeho jubilara Manfreda Hermaša, župana Domowinskeje župy „Jakub Lorenc-Zalěski“. Tele županstwo je jemu naležnosć wutroby. Před lětomaj hakle su delegaća župneje hłowneje zhromadźizny jeho znowa w zastojnstwje wobkrućili.
W mnohich gremijach zastupuje jubilar swoju Slepjansku domiznu: jako čłon zwjazkoweho předsydstwa runje tak kaž jako čłon předsydstwow Serbskeho ewangelskeho towarstwa, Serbskeho kulturneho turizma abo towarstwa Njepilic dwór. Hdźež sobu dźěła, wón zdobom zaruča, zo njejsu zajimy tamnišich Serbow jeno zastupowane, ale tak wobkedźbowane, zo maja wužitk z toho. Hłós Hermaša je připosłucharjam serbskeho programa RBB z jeho nabožnych słowow znaty. W Slepjanskej wosadźe skutkuje jubilar jako predikant (prědar).
Poskitki mjeńšinam
Za šěsć tydźenjow zahaji so w Sakskej kaž tež w Braniborskej lětuši wólbny marathon. 26. meje budu komunalne wólby, při čimž rozsudźa wolerjo wo zestawje wokrjesnych sejmikow, gmejnskich parlamentow a wjesnych radow. Samsny dźeń wolimy na zwučene wašnje tež němskich zastupjerjow za Europski parlament. Hač do 1. septembra, hdyž budu w Sakskej a Braniborskej wólby noweju krajneju sejmow, wabjenje stron wo hłosy wolerkow a wolerjow traje.
Što pak poskićeja strony přisłušnikam narodnych mjeńšin – kaž su to Frizojo, Danojo, Sintojo a Romojo a wězo Serbja – w swojich wólbnych programach? Čitamy tam docyła něšto? Europske wólby su Łužičanam snano najzdaleniše. Tohodla je zajimawe, programy w sakskim a braniborskim sejmje zastupjenych stron za Europske wólby po hesle „mjeńšiny“ přelistować. Runje z widom na zwoprawdźenje wobsahow europskeje wobydlerskeje iniciatiwy Minority SafePack je trjeba zhonić, kotru poziciju němskich parlamentownikow w Brüsselu a Strasbourgu móžemy wočakować.
Ludźom bliska była a jich přewodźała
Fararka Antje Schröcke je dźewjeć lět w Slepjanskej kónčinje jako dušepastyrka a poradźowarka za potrjechenych brunicoweje jamy skutkowała. Wo wobsahach jeje dźěła a planow je so Andreas Kirschke z fararku rozmołwjał.
Što Was hladajo na rozžohnowanje jima?
A. Schröcke: Začuwam wulku dźakownosć. Rozžohnowanska Boža słužba 24. měrca w Slepjanskej wosadźe bě jara hnujaca. Wjetši dźěl ludźi, kotřiž su přišli, znajach ze wšelkich gremijow a z wosady. Z mnohimi mějach wosobinsce činić. To je mje česćiło, zo sej prajach: „Sym ludźi woprawdźe w jich wotpowědnych žiwjenskich situacijach docpěła.“
Čehodla nětko po dźewjeć lětach skutkowanja tu přestanjeće?
A. Schröcke: Tuchwilne zrěčenje by klětu nalěto wuběžało. Tak bě načasu sej něšto noweho pytać a nańć. Trjebam nowe wužadanje.
Kak sće w Slepjanskej wosadźe přistup k ludźom dóstała?
„Přeju kóždej šuli tajki cyłk“
19. hłowna zhromadźizna Domowiny 30. měrca w Chrósćicach je někotre zajimawe aspekty wujewiła, tež njewočakowane. Janek Wowčer je so po zhromadźiznje z předsydu Domowiny Dawidom Statnikom rozmołwjał, kak je dźeń na njeho skutkował.
Kajki je Waš zaćišć po 19. hłownej zhromadźiznje Domowiny?
D. Statnik: Zhromadźizna bě połna temow a diskusijow, a smy sej we wjacorych dypkach zajimawy wuspěch zdobyli. Sym wolóženy, zo je so derje radźiła.
Běchu słowa čłona Serbskeho sejma Alexandra Pólka sposrědkowace?
D. Statnik: Zawěsće! Jeho słowa chutnje bjeru. Su-li to tež słowa Serbskeho sejma, potom tež moje słowo płaći, zo je to dobry rozmołwny zakład. Kak dale póńdźe, je hišće wotewrjene. Ale jenož podamy-li so na samsnu runinu, je tež móžno ze sobu rěčeć.
Delegaća hłowneje zhromadźizny su dźěłowe směrnicy za skutkowanje hač do lěta 2021 schwalili. Njeje jich trochu jara wjele, a njeby snano lěpje było so na ćežišća wusměrić?
„Kulturne bohatstwo móže hospodarska hódnota być“
Zwjazkowy předsyda strony Zwjazk 90/ Zelenych Robert Habeck přebywaše njedawno w Budyšinje. Po wopyće w Serbskim instituće je so Axel Arlt z nim rozmołwjał.
Knježe Habecko, što sće na swojej krótkej wiziće w Budyšinje nazhonił?
R. Habeck: W prěnim dźělu stejachu politiske debaty. Wopyt w Serbskim instituće bě mi kaž špihel za mój zwjazkowy kraj. Wšako pochadźam z Flensburga a běch minjene lěta politikar w kraju, kotryž je po ćežkich debatach a rozkorach hordosć na swojej dwě narodnej mjeńšinje wuwił. A nětko sym trochu zdaća za serbstwo dóstał.
Němsko-danski pomjezny kraj bě Łužicy přeco wěsta orientacija. W čim widźiće sćin pódla wjele swětła?
Z małymi krokami do cila
Tak, kaž ma kóždy z nas swoje mjeńše a wjetše cile, kotrež chce prjedy abo pozdźišo zwoprawdźić, njemóže tež škodźeć, hdyž ma wosada swójski plan, z kotrymž chce to abo tamne docpěć. To je mi do mysli přišło, jako sćěhowach wutoru w Chrósćicach prezentaciju wuslědkow studentskeje studije. Přichodni krajinowi architekća běchu so z tym zaběrali, kak móhli w Chrósćicach kěrchow, tamniša fara ze zahrodu a Hatki jónu wupadać. Woni zrodźichu ideje, što hodźało so krótkodobnje a dlěšodobnje zwoprawdźić: kěrchowej jednotniši napohlad dać, farski dwór bóle jako žiwjenski rum a nic jenož jako parkowanišćo wužiwać a skónčnje Hatki wurjedźić, bjeztoho zo by z toho hnydom park nastał.
„Chcemy z rěču wotemrěte korjenje zaso wožiwić“
Jednohłósnje su delegaća towarstwu Wendischer Freundes- und Arbeitskreis z wendlandskeho Łuchowa (Lüchow) asociěrowane čłonstwo w Domowinje spožčili. W Chrósćicach běštaj jeho 1. předsyda Ernst Stelte a 2. předsyda dr. Arne Lucke. Z nimaj je so Axel Arlt rozmołwjał.
Wobdźělitaj so prěni raz na hłownej zhromadźiznje Domowiny. Što staj wobkedźbowałoj?
E. Stelte: Sym zadźiwany, kelko delegatow a hosći tu na hłownej zhromadźiznje je. Zdobom so wjeselu, zo je sakski ministerski prezident přišoł a postrownje porěčał. Jeho słowa su mje jimali, tež načate mnohostronske wobsahowe dypki. Domowina spjelnja šwarny, pisany kwěćel nadawkow. Trjebaš móc, chceš-li to zmištrować. Při čimž sym zwěsćił, zo tójšto tež čestnohamtsce zwoprawdźeja.
dr. A. Lucke: Začuwach ćopłotu, mějach začuće, w swójbje być. Jako wobydlerjo Wendlanda čujemy so wšej słowjanskej kulturje bliscy, štož spytamy w našim towarstwje wosebje spěchować. Tak chcemy korjenje wožiwić, kotrež su hižo před dołhim časom z rěču wotemrěli. To je nam wažne.
Serbski třěšny zwjazk je tuž partner?
„Twórba za wšěch Serbow“
Sobotu a njedźelu předstaja Serbski ludowy ansambl, chóraj Meja a Lipa, Sinfonietta Drježdźany a štyrjo solisća Korle Awgusta Kocorowy oratorij „Israelowa zrudoba a tróšt“. Bosćan Nawka je so z dirigentku a intendantku SLA Judith Kubicec rozmołwjał.
Knjeni Kubicec, što je najwjetše wužadanje hladajo na tutón wulkoprojekt?
J. Kubicec: Najćešo je terminy koordinować. Cyłkownje dźě 122 spěwarjow a hudźbnikow sobu skutkuje. Tež za kulisami je wjele ludźi zawjazanych. Wuzběhnyć chcu našich technikarjow a naše šwalče. Cyle wotpohladnje smy so za pisanosć rozsudźili: Kocor, kiž bě ewangelski, je twórbu za wšěch Serbow spisał. Tole wotbłyšćujo wustupitej lajskej chóraj w katolskej drasće a naši spěwarjo w Budyskej ewangelskej drasće. Dalše wužadanje je, zo bu chětro naročna twórba hakle jónu, dokładnje před 25 lětami, předstajena a je tuž skerje mjenje we wušach, hač na přikład „Nalěćo“.
Kak sće oratorij z telko sobuskutkowacymi nazwučowała?
Njech ma dale wjele wuspěcha z balokoparjemi
Mnohim gratulantam su so dźensa popołdnju w Cazowje (Zahsow) tež koparjo delnjoserbskeje wubranki přidružili. Zbožopřeća z cyłeje wutroby wuprajichu předsydźe towarstwa Serbske balokoparje Horstej Adamej, kiž swjeći 80. narodniny. Wón je kruće wo tym přeswědčeny, zo to jedne to tamne njewuzamkuje. Narodne dźěło tež w kopańcy wukonjeć zboka zdźědźenych tradicijow w Serbach, kaž w chórje spěwać abo ludowe nałožki hajić, wotkrywa Delnjoserbam wažny nowy puć, sej swoju identitu skrućić.
