Vychodna (SN/MiR). Folklorny festiwal we Vychodnej, lětsa 68., je najstarši a po wobsahu najwobšĕrniši swojeho raza po cyłej Słowakskej. K załožićelam, kotřiž su w 1950tych lĕtach ideju zrodźili, słušeše słowakski choreograf Juraj Kubánka. Jeho rukopis je w předstajenych programach hač do dźensa spóznać. To wobkrući Štefan Kocák, kotremuž bĕše lětuši hłowny program pod hesłom „Čl’ovek“, minjeny pjatk w amfiteatru na festiwalnišću wěnowany. Na naprašowanje SN wón rjekny: „Sym wot Juraja Kubánki wuknył. Znaju jeho reju ,Skałarska‘, kotruž je wón we Łužicy na jewišćo stajił a mam ju za wurjadnu.“

Spěwajo ducy do Słowakskeje

pjatk, 30. junija 2023 spisane wot:

Kraków (SN/MiR). Skupina łužiskich Serbow je so dźensa w nocy do Východneje na Mjezynarodny folklorny festiwal Východná 2023 podała. Po puću do Słowakskeje su woni rano po Pólskej ducy, w Krakowje pozastali. Při wodźenju po měsće su sej Stare naměsto wohladali a so na sławnym Wawelu rozhladowali.

Mjez nimale 40 sobupućowacymi su so młodźi mužojo, po wjetšinje čłonojo skupiny Čłonstwo za integraciju ludoweje akordeonoweje kultury (ČILAK), ze swojimi instrumentami a hłosami wo dobru naladu postarali. Tuž běše nócny měr w busu chětro krótki. Wšako su młodostni štučku po štučce zakantorili a tak k sobu spěwanju pohnuwali. A to njedachu sej ludźo w busu dwójce kazać. Wšojedne hač dźesaćlětny šuler abo rentnar, kóždy je sobu spěwał, hdyž zaklinčachu serbske, čěske abo słowakske ludowe spěwy. Runje tak derje pak wědźachu woni młode hłosy podpěrać, hdyž tute spěwy Lózych hólcow, JANKAHANKI, Holaskow a druhich serbskich bandow a kapałow zakantorichu. Dźensa wječor pak budu wšitcy zhromadnje we Východnej sobu spěwać a rejować.

Z festiwalnej přiłohu

pjatk, 30. junija 2023 spisane wot:

Mamy zaso festiwalne lěto. Po njezwučenej štyrilětnej přestawce koronapandemije dla su wšitcy, kiž so za folkloru, spěwy, reje a tradicije z druhich krajow horja, na Mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ w Budyšinje, delnjołužiskej Hochozy a wězo w Chrósćicach wutrobnje přeprošeni. Wo hłownych akterach zhoniće wjace we festiwalnej přiłoze Serbskich Nowin, nastatej w zhromadnym dźěle z Domowinu. Pozadk bě, sobu na wobswět myslić a njeprodukować dwaj podobnej wudźěłkaj.

Festiwalna přiłoha je dźensnišemu wudaću Serbskich Nowin připołožena. Wona ma tónkróć zdobom raz kónctydźenskeje přiłohi.

Čitajće w nowym rozhledźe (30.06.23)

pjatk, 30. junija 2023 spisane wot:

Dwójne wudaće serbskeho kulturneho časopisa sčasom do wulkich prózdnin předleži.

Tute lěćne 64stronske wudaće Rozhlada wěnuje so přewažnje serbskej literaturje. W nim namakaju čitarjo tójšto nowych powědančkow a basnjow w hornjo- a delnjoserbšćinje. Nimo literatury zastupjene su wšelake zajimawostki kaž serbske spěwarske z Texasa (napisała Trudla Malinkowa), serija archeologi Michaela Meyera wo paralelach delnjoserbskeho kokota z podobnymi nałožkami w druhich europskich krajach (Španiska, Bel­giska a Pólska) a mjez druhim pola Baskow.

Serbscy chowancy Krajnostawskeho wučerskeho seminara w Budyšinje 1817–1837 je tema dalšeho přinoška Evelyn Fiebigeroweje. Wo poměrnje aktualnej temje w Maćicy serbskej (dorost) podawa swój wid Hartmut Leipner. K rekonstruowanju delnjoserbskeje drasty pólskeje Delnjeje Łužicy z wokoliny Žemrja (pl. Lubsko, ně. Sommerfeld) powěda Agnieszka Łachowska w rozmołwje z Justynu Michniuk. Agnieszka­ Łachowska pochadźa ze Žemrja a tuta zwjazanosć z pólskej Delnjej Łužicu je ju pohnuła, intensiwnišo wo drastach slědźić.

Spektakularne efekty, makaberny humor

štwórtk, 29. junija 2023 spisane wot:

Lěćne dźiwadło lětsa čorna musicalowa komedija z klasiskim konfliktom

„The Addams Family“ rěka inscenacija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła, kotruž tuchwilu we wobłuku 27. Budyskeho dźiwadłoweho lěća jako spektakl pod hołym njebjom na dworje Hrodu sprjewineho města pokazaja. Hra je z pjera Marshalla Brickmana a Ricka Eliceho a złožuje so na cartoony Charlesa Addamsa z 1930tych lět. W Němskej naby swójba z telewizijnej seriju z 1960tych lět a předewšěm spočatk 1990tych lět z prominentnje wobsadźenymaj kinowymaj produkcijomaj Barryja Sonnenfelda takrjec kultowy status. Najnowše sfilmowanje pokazaja wot lońšeho jako wjacedźělnu adapciju na platformje Netflix. Wšitke mjenowane cineastiske wobdźěłanja kaž tež originalne rysowanki drje su inscenaciji w Budyšinje kmótřili, hdźež předstaja „The Addams Family“ w němskim přełožku Anje Hauptmann jako musicalowu komediju z hudźbu a spěwami Andrewa Lippy. W srjedźišću jednanja steji (jenička) dźowka wšemu makabernemu přewšo přichileneje swójby Addams, kotraž je so do młodeho pachoła zalubowała.

Žiwe serbske nałožki prezentowali

štwórtk, 29. junija 2023 spisane wot:
Grodkowski Holanski muzej bě wčera z hosćićelom zjawneje prezentacije noweje, na platformje Serbskeho instituta (SI) Sorabicon přistupneje zběrki imaterielneho serbskeho kulturneho namrěwstwa. Wona bu na zakładźe woprašowanjow zestajana a wopřijima něhdźe 500 dokumentowanych nałožkow a swjedźenjow, (aktiwnje) pěstowanych we wokrjesu Sprjewja-Nysa. Prezentacija „je přitomnym wospjet wuwědomiła, zo jedna so wo hoberski projekt, kotryž saha nastupajo wobjim jara hłuboko“ a kotryž bu „přewšo wobšěrnje a dokładnje wobdźěłany“ a zo běše „wobstaranje datow jara naročne“, ze stron SI rěka. Foto: Stephanie Bierholdtec

Serbski ludowy ansambl hotuje so na Smochčanski hudźbny swjedźeń. Jutře a zajutřišim předstaja chór, balet a orchester SLA kaž tež folklorna skupina Bubliczki a składnostnje wutworjena projektowa rejwanska skupina na dworje kubłanišća swj. Bena „Pólskej nocy“. Kaž ansambl zdźěla, wotmějetej wječoraj „tež při njepřihódnym wjedrje pod hołym njebjom“, peleriny pře dešć su na městnje w poskitku. Zbytne zastupne lisćiki předawaja při wječornej kasy. Foto: Thomas Ludwig

Hódny prezent k jubilejej

srjeda, 28. junija 2023 spisane wot:

Młoda serbska generacija počesći starodawny klóšter „Marijina Hwězda“

Hdyž 1. serbska kulturna brigada koncertuje, njetrjeba so nichtó starosćić, zo budźe wothłós snadź snadnuški. Tak běše Boži dom tež derje pjelnjeny, jako wustupi gymnazialny chór pod swojim wjelelětnym, přewšo zasłužbnym dirigentom Friedemannom Böhme, kiž so kónc šulskeho lěta 2022/2023 z tymle zastojnstwom rozžohnuje, sobotu, 17. smažnika, w cyrkwi klóštra Marijina Hwězda w Pančicach-Kukowje. A po koncerće běše na klóšterskim dworje hišće wjele chwalobneho słyšeć. Tak jewjachu so na přikład měnjenja kaž „Tak wulkotnje brigadu hišće ženje dožiwili njejsmy“ a „To bě najskerje najrjeńši a najbóle hnujacy chórowy koncert, kotryž sym hdy wopytała.“

Jubilej bjez wohnjostroja

srjeda, 28. junija 2023 spisane wot:

Lětuše 10. Krabatowe swjedźenske hry zbudźa nadźiju na dalše wjerški

Wojerecy (JK/SN). Kónčne proby za lětuše jubilejne 10. Krabatowe hry w Čornym Chołmcu běža na połnych turach. Tež hdyž z probami w planje njejsu, budźe premjera w přichodnym tydźenju dypkowna. To potwjerdźištaj hłownaj zamołwitaj swjedźenskich hrow, Peter a Alexander Siebecke, na nowinarskej rozmołwje wčera we Wojerowskim Kiesch­nickec awtowym domje.

Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Bonucować w Budyšinje“ wuhotuje syć dohromady 26 lokalnych a regionalnych towarstwow, iniciatiwow a zjednoćenstwow wot 6. do 9. julija mjeztym třeći raz kulturny festiwal w sprjewinym měsće. Mjez wobdźělnikami su na přikład projekt BDŠN.RCKS, towarstwa Dźěłań dźeń, Kulturny běrow Sakska a Bautzen rollt, iniciatiwa Zazelenjerjo města, socio-dźiwadłowy centrum Thespis kaž tež bara Sundowner. Zaměr zarjadowanja je, „dynamiku a pohib do města přinjesć, wobydlerjow do rozmołwy wjesć, zhromadnosć sylnić a so wo trochu wjace pisanosće w Budyšinje postarać“, kaž koordinatorka festiwala Lisa Wendler we wobłuku nowinarskeje rozmołwy předwčerawšim w Kamjentnym domje rozłoži. Festiwal měri so předewšěm na młodźinu, je pak tohorunja „přeprošenje wšitkim, kotřiž so młodźi čuja, kotřiž su nowym napřećo wotewrjeni kaž tež ludźom, kotřiž chcedźa so z młodźinskej kulturu zeznajomić.“

nowostki LND