Swobodne města běchu rědke w mjezynarodnych poćahach, ale eksistowachu. Lětdźesatki měješe marokkanske přistawne město Tanger tajki status. Spočatk 20. lětstotka bu Marokko wot Francoskeje a Španiskeje okupěrowane a Tanger bě dołho jendźelsce wobsadźene. W lěće 1923 podpisachu tele tři kraje zrěče­nje wo neutralnym demilitarizowanym měsće ze swobodnym přistawom.

Lěta 1940 wobsadźi fašistiska Španiska Tanger, kiž bě wot 1945 hač do 1956 zaso swobodne město, po tym přińdźe zaso k nětko samostatnymu krajej Marokko. Tohorunja bu přistawne město Danzig, pólsce Gdańsk, po Prěnjej swětowej wójnje­ 1919 přez Versailleske měrowe zrě­čenje jako swobodne město deklarowane z wosebitymi prawami za Pólsku kaž pólski­ přistaw, pólsku póštu, swójske wonkownopolitiske prawa a wojerske zepě­ranišćo Westerplatte. 1. septembra 1939 wobsadźichu němscy fašisća swobodne město Gdańsk.

Njedawno rozmołwjach so z we wukraju bydlacym Serbom mjez druhim wo skutkowanju medijow na regionalne a globalne čłowjeske wuwiće. Běchmoj sej přezjednaj, zo smy tuchwilu w dosć njewěstym času žiwi, a zo je sylny katalyzator njestajnosće masiwne wobwliwowanje měnjenjow a jednanjow přez bjezkónčny output internetnych medijow. Ženje w stawiznach čłowjestwa njebě tak lochko informacije a měnjenja šěrić a přijimować, ale tež sfalšować, nimale bjez regulowanja a kon­trole. Tak je wotewrjene prašenje, što nas w přichodnych lětdźesatkach wočakuje.

Šěsć lět je Lukáš Novosad mjeztym předsyda Praskeho Towarstwa přećelow Serbow (SPL). Towarstwo ma dźensa 200 čłonow a je wot 8. do 14. awgusta 2. lětni kurs za serbšćinu w Budislavje přewjedł. Cordula Ratjaczakowa je so z Lukášom Novosadom rozmołwjała.

Za měsac budźe hłowna zhromadźizna SPL a wólby. Chceće znowa kandidować?