Poprawom nalěto planowany a na ­nazymu přestorčeny Nysowy filmowy festiwal (NFF) skići cineastam dohlad předewšěm do kina Němskeje, Pólskeje a Čěskeje. Wospjet wuhotuja we wobłuku festiwala tež specifiski serbski ­wječor.

Wulke Hendrichecy (SN/bn). Towarstwo Kunstbauerkino wuhotuje NFF mjeztym 18. raz. Wot 16. septembra wubědźuje ­so wjace hač 60 mjezynarodnych hrajnych, dokumentarnych a krótkofilmow w třoch kategorijach wo sklptury, „Rybički Nysy“ mjenowane. Darićel hłowneho „Třikrajoweho filmoweho myta“ w hódnoće 10 000 eurow je sakske ministerstwo za wědomosć, kulturu a turizm. Najlěpšu dokumentaciju mytuje kam­panja „So geht sächsich“ z 5 000 eurami, za najlěpši krótkofilm přewostaji studijna rada Wysokeje šule Žitawa/Zhorjelc dobyćerjam 1 000 eurow. Swjatočne zakónčenje z přepodaćom mytow budźe 18. septembra w Habrachćicach (Ebersbach). Patronojo NFF su wospjet sakski ministerski pre­zident Michael Kretsch­mer (CDU), hejtman ­Liberecskeho kraja Martin Půta a Zgor­zelecski měšćanosta Rafał Gronicz.

Myslimy-li na filmowe festiwale, ma wjetšina z nas zawěsće wobrazy z Cannesa, Venediga abo Berlina před wočomaj: čerwjeny přestrjenc, wupikane hwězdźički w designerowych zmachach a jich w royalnym duktusu wopisowacy reporterojo, za awtogramami a „selfiejemi“ žedźacy so fanojo a tón abo tamny, zwjetša inscenowany skandal. To wšo – hdyž tež skerje wšitko w trochu snadnišim ramiku – móžemy tež pola nas, takrjec před swójskimi durjemi dožiwić. Swojorazny charakter pak pokazuje Nysowy filmowy festiwal předewšěm ze swojim decentralnym konceptom. Paski prezentuja na frinkolacych so hrajnišćach, ale tež na městnosćach, kiž samo z nawigaciskim systemom lědma namakaš a kotrež bjez swjedźenja najskerje nihdy na wědomje brał njeby. Dźe potajkim wo wjace hač „jenož“ wo ­filmy. Runje tak wažne je sej njeznate ­kućiki našeje domizny wotkryć a spóznać, zo tež „prowinca“ tójšto wjelorakeje kultury we sebi chowa. Bosćan Nawka

Mjeztym zo běchu Hornjoserbja hižo 10. meje 1945 w Chrósćicach wot fašistow zakazanu Domowinu wobnowili, poradźi so nowy spočatk w Delnjej Łužicy hakle 8. septembra 1946. To sta so w domje Měta­ Lažkeho we Wjerbnje. Na zeńdźenju 20 Serbow (mjez nimi Bogumił Šwjela a dr. Jurij Rjenč z Budyskeje centrale Domowiny) wuzwolichu Lažkeho za předsydu, Kita Smogarja ze Žylowa a Božidara Pjelu ze Šlichowa za zastupjerjow, Fryca Maraka ze Smogorjowa za sekretara za młodźinu a Minu Witkojc za kulturne dźěło. Prawiznik Rjenč bě hižo spočatk junija w jednanju na sowjetskej komandanturje w Choćebuzu přizwolenje za dźěło serbskeje narodneje organizacije dóstał. Na zeńdźenju we Wjerbnje Měto Lažki sam přitomny njebě, jeho běchu zajeli (kaž na krótki čas tež Minu Witkojc) po wobwi­nowanju ze stron němskich nacionalsocialistow. Hižo 1932 běchu tući Lažkeho „Wendenkönig“ mjenowali a po jeho wobdźělenju na Wšosokołskim zlěće w Praze „Tschechenfreund“ a „tschechischer Quertreiber“. Wo ćežkim dźěle Domowiny swědči, zo su hakle 15. meje 1949 sekre­tariat za Delnju Łužicu w Choćebuzu wu­tworili. Mikławš Krawc

Budyšin (SN/bn). „Hornja Łužica w Druhej swětowej wójnje“ rěka fachowa, dwu­zwjazkowa kniha stawiznarja Michaela Richtera, kotraž je wotnětka na předań, hač do kónca měsaca za potuńšenu subskripcisku płaćiznu. Wudawaćel publi­kacije rjadu Spisy Serbskeho instituta (SI) je Ludowe nakładnistwo Domowina. Jed­na­ćel LND Syman Pětr Cyž wuzběhny na wče­rawšej, online zwoprawdźenej nowinarskej rozmołwje, zo „je zajim na knize wulki, tójšto skazankow je hižo dóšło. Z nimale dwaj kilogramaj ćežkimaj, wuběrnje rešeršowanymaj zwjazkomaj měrimy so předewšěm na historikarjow, chronistow a wšitkich na regionalnych stawiznach zajimowanych.“

Lektor LND Michał Nuk doda: „Kniha móhła nimo toho studentam wažne žór­ło­ być a hodźi so runje tak jako přewšo detailowany leksikon wužiwać, z čimž nabudźe raz standardneho dźěła. Tež 70 lět po kóncu nacionalsocializma je po­trjeba na předźěłanju diktatury dale wulka, wosebje hladajo na to, zo bě kritiske reflekto­wanje za čas Němskeje demokratiskeje republiki znajmjeńša bjez ideologiskeho wliwa praktisce njemóžne.“